Reakcje rodziny na kryzys spowodowany chorobą psychiczną Aleksander Beszłej Katedra i Klinika Psychiatrii AM we Wrocławiu

Definicja kryzysu (według Geralda Caplana amerykańskiego psychiatry jednego z twórców interwencji kryzysowej) Kryzys to sytuacja, która powstaje wtedy, gdy jakaś osoba (rodzina) na drodze do osiągania ważnych celów życiowych napotyka przeszkody i nie jest w stanie tych przeszkód przezwyciężyć za pomocą dotychczasowych metod rozwiązywania problemów; kryzys powoduje, iż osoba (rodzina) traci równowagę w jakiej się znajduje i może wejść w stan dezorganizacji

Czy choroba psychiczna członka rodziny prowadzi zwykle do destabilizacji rodziny ? NIE !!! - zazwyczaj członkowie rodziny są gotowi do niesienia pomocy osobie chorej Obecność bliskich, życzliwych osób, które towarzyszą w trudnej sytuacji i na różne sposoby pomagają daje poczucie bezpieczeństwa, wsparcia (Minuchin) Rodzina stara się zdobywać informacje z wiarygodnych źródeł (lekarze, terapeuci) np. jak dbać o pacjenta i współpracować przy danym schorzeniu. Wsparcie ze strony innych wzmacnia zdrowie chorego i pomaga mobilizować się do terapii

Cele rodziny dotkniętej kryzysem ujawnienie, identyfikacja problemu w oparciu o pomoc specjalistyczną rozpoznanie ewentualnych zagrożeń i zapewnienie bezpieczeństwa członkom rodziny, identyfikacja i mobilizacja zasobów własnych rodziny, akceptacja nieuniknionych, dokonujących się zmian chorobowych wytrwałość i wsparcie w przewlekłym procesie terapeutycznym Na podstawie Grodecka J, Kałucka R, Sarzała K, Żukiewicz A, Standard interwencji kryzysowej. Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej” Europejskiego Funduszu Społecznego 2011

Nieadaptacyjne reakcje rodziny Zaprzeczanie istnienia choroby Poczucie ”wszechmocy” – omnipotencji Nadodpowiedzialność, nadopiekuńczość wobec chorego Bezradność Poczucie żalu Poczucie winy Rozpacz

„Manifest Kandela” w oparciu o wiedzę Neuroscience 2012 Wszystkie zaburzenia psychiczne i zachowania mają odzwierciedlenie w czynności mózgu (deficyt czynnościowy i/lub strukturalny) Czynniki genetyczne mają znaczenie w determinacji czynności umysłu, zaburzeniach psychicznych i zachowania Czynniki zewnętrzne biopsychospołeczne mogą modyfikować ekspresję genów Zmiany w ekspresji genów pod wpływem tych czynników powodują modyfikację połączeń synaptycznych; ma to związek z powstawaniem zaburzeń psychicznych Eric Kandel . A New Intellectual Framework for Psychiatry. American Journal of Psychiatry. 1998

„Manifest Kandela” w oparciu o wiedzę Neuroscience 2012 Leczenie biologiczne, leki psychotropowe mogą modyfikować, usprawniać funkcjonowanie deficytowych obwodów, struktur Psychoterapia może powodować zmiany OUN przez wpływ na procesy fizjologiczne i może modyfikować strukturę mózgu

Utrata i odbudowa neuronu psychotycznezne

Konstruktywne reakcje rodziny Akceptacja faktu istnienia choroby jako wyzwania, trudności, z którymi trzeba nauczyć się postępować Akceptacja własnych ograniczeń i potrzeby korzystania z pomocy specjalistycznej Radzenie sobie ze smutkiem i zmęczeniem wynikającym z opieki nad chorym członkiem rodziny min poprzez kontynuowanie dawnych zainteresowań i kontaktów towarzyskich. Wypoczęci i bardziej pogodni członkowie rodziny będą efektywniej wspierali chorego Otwarcie się na udział w różnego typu organizacjach wsparcia, gdzie członkowie służą sobie wzajemnym wsparciem emocjonalnym, wymieniają swoje doświadczenia, a otwartość i życzliwość pozwala na przełamanie izolacji społecznej oraz dodaje sił na podstawie min :De Barbaro B., Zawadzka K., „Możesz pomóc”, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1992 J. Lasota „Postawy osób przewlekle chorych”, nr 5(95)2004

Dziękuję firmie Sanofi Aventis za wyrażenie zgody na użycie w prezentacji rycin z książki Stephena Stahla „Podstawy Psychofarmakologii” Via Medica 2009