Biometryczna ocena systemów korzeniowych dębów w projekcie HESOFF mgr inż. Miłosz Tkaczyk, dr Katarzyna Kubiak, dr hab. Tomasz Oszako
Pomiary drzewostanów wykonywane „z ziemi” Pomiar Defoliacji koron (ICPForest) Pomiar Witalności (wg. klas Roloffa) Pomiar cech morfologicznych korzeni Wit. 2 Def. 40%
Defoliacja Szacowanie ubytku aparatu asymilacyjnego Defoliacja [%] Defoliacja [%] Rodzaj 1 0-10 bez defoliacji 2 11-25 lekka defoliacja 3 26-60 średnia defoliacja 4 61-100 silna defoliacja
Witalność Wizualna ocena deformacji krótkopędów drzew. Faza eksploracji 1 Faza degeneracji 2 Faza stagnacji 3 Faza rezygnacji
Syntetyczny wskaźnik uszkodzeń drzewostanów (SYN) 𝑆𝑦𝑛= (0,03Ʃ𝐷𝑒𝑓+Ʃ𝑊𝑖𝑡) 2∙𝑛 Syn – syntetyczny wskaźnik uszkodzenia drzewa (drzewostanu) Def – określona w procentach wartość defoliacji drzewa Wit – stopień witalności drzewa n – liczba drzew
Budowa morfologiczna korzeni W budowie morfologicznej (przekrój podłużny) wyróżniamy: stożek wzrostu korzenia okryty czapeczką, strefę wydłużania (elongacyjną), strefę różnicowania się komórek (włośnikową) oraz korzeni bocznych. Czapeczkę tworzą komórki miękiszowe, które osłaniają leżące powyżej tkanki twórcze. Starsze, szczytowe komórki czapeczki stopniowo złuszczają się. Strefa podziałowa zbudowana jest z komórek tkanki twórczej stale dzielących się (dobowo powstaje ich ok. 100 tysięcy); nad nią znajduje się strefa elongacyjna, zawierająca komórki rosnące na długość. Ostatnia strefa różnicowania się komórek, tworzy zróżnicowane morfologicznie i funkcjonalnie tkanki stałe. Strefa ta odpowiada jednocześnie strefie włośnikowej. Włośniki pobierają wodę i sole mineralne. Bezpośrednio nad tą strefą rozciąga się obszar, z którego wyrastają korzenie boczne.
Metodyka - poboru prób środowiskowych Pobór próbek: Zdjęcie warstwy mineralnej gleby Pobranie monolitów glebowych
Prace kameralne
Uzyskane parametry Stosunek ilości żywych korzeni do długości korzeni matecznych (n/cm) Całkowita długość korzeni -TRL (cm) Długość korzeni drobnych-FRL (cm) Ilość zakończeń korzeni drobnych – FRT (n) Długość korzeni matecznych-MRL (cm) Ilość zakończeń korzeni (n) Stosunek długości korzeni drobnych do korzeni matecznych (FRL/MRL) Stosunek ilości zakończeń korzeni do długości korzeni matecznych (FRT/MRL) (n/cm) Powierzchnia korzeni drobnych-FRSA (cm2)
Wyniki – Nadleśnictwo Krotoszyn R R2 p FRT 0,286 0,082 0,026 TRL 0,428 0,183 0,000 FRL 0,418 0,175 MRL 0,395 0,156 0,001 NoT 0,296 0,088 0,021 FRSA 0,433 0,187
Wyniki – Nadleśnictwo Piaski Defoliacja R R2 p FRL/MRL 0,279 0,078 0,030 FRT/MRL 0,295 0,087 0,021 Witalność 0,319 0,102 0,012 0,281 0,079 0,029
Wyniki - Nadleśnictwo Karczma Borowa Witalność FRL 0,217 0,047 0,049
Literatura: Dmyterko E. 1998. Metody określania uszkodzeń drzewostanów dębowych. Sylwan 10 s. 29-38 Dmyterko E. 1998. Opracowanie kryteriów oceny uszkodzeń drzewostanów dębowych. Spr. Nauk. IBL, Warszawa Hejnowicz Z., 2002. Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. Wydawnictwo Naukowe PWN. Roloff A. 1989. Kronenentwicklung und Vitalitätsbeurteilung ausgewählter Baumarten der gemäßigten Breiten. Schriften aus der Forslichen Fakultät der Universität Gättingen und der Niedersächsishen Forstilichen Versuchsanstalt. Frankfurt am Main. Roloff A. Bärtels A. 1996. Gehölze. Stuttgart. Roloff A. Klugmann K. 1997. 1997. Ursachen und Dynamik von Eichen-Zweigabsprügen. Forstwissenschaftliche Beiträge Tharandt. Tharandt. Słownik botaniczny [red.] Szwejkowscy A. i J., 1993. Wiedza Powszechna, Warszawa. Tomanek J., Witkowska – Żuk L., 2008. Botanika leśna. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa. www.biologia.opracownia.pl – stan na dzień 22.10.2013 r.