Metody aktywizujące

Metody aktywizujące to grupa metod nauczania, które charakteryzuje to, że w procesie kształcenia aktywność uczniów przewyższa aktywność nauczyciela.

W trakcie przeprowadzania zajęć z wykorzystaniem metod aktywnych należy pamiętać o kilku zasadach: Nie wykluczamy nikogo z zabawy, dlatego, że czegoś nie wie lub nie potrafi. Nie dzielimy uczniów na lepszych gorszych. Jeżeli ktoś nie ma ochoty się bawić, nie zmuszamy go. Nauczyciel także uczestniczy w zabawie. Każdy ma prawo do popełniania błędów.

Rodzaje aktywności: emocjonalna - jako motywacja i przeżywanie, intelektualna - jako myślenie sensomotoryczna – jako postrzeganie i działanie, werbalna – jako wypowiadanie swoich myśli.

Przykłady metod aktywizujących

DRAMA   Jest metodą pedagogiczną, która sprzyja wydobywaniu i rozwijaniu najbardziej pożądanych cech osobowości człowieka. Wykorzystuje ona naturalną skłonność dziecka do naśladownictwa, sprzyja rozwijaniu aktywności intelektualnej, emocjonalnej i ruchowej. Drama wzmacnia więź koleżeńską i grupową oraz poczucie współpracy i współodpowiedzialności.

Techniki dramowe: rozmowy, wywiady - stanowią najprostszą formę bycia w roli, angażują emocjonalnie i intelektualnie. W sławną osobę wciela się jeden z uczniów, a pytania zadawane są w oparciu w wcześniejszy przykład wywiadu; ćwiczenia pantomimiczne - są niewerbalną formą komunikowania się; sytuacje stymulowane - polegają na naśladowaniu rzeczywistości, np. zabawa w sklep, rozmowa telefoniczna, scenka u lekarza; uczeń wchodzi w rolę postaci np. historycznej, liczby, figury geometrycznej i wyobraża sobie, że jest daną postacią , liczbą, figurą improwizacja – uczeń zna początek, ale nie zna zakończenia, tworzy je; rzeźba – wykonuje ją dwóch uczniów, jeden to rzeźbiarz, a drugi przyjmuje rolę rzeźby

BURZA MÓZGÓW- inaczej giełda pomysłów Metoda kształtująca pomysłowość i wyobraźnię. Pomysły mogą być codzienne, fantastyczne, innowacyjne.

Celem tej metody jest zgromadzenie w krótkim czasie dużej liczby pomysłów potrzebnych do rozwiązania jakiegoś problemu. Nauczyciel podaje problem, a uczniowie zgłaszają pomysły rozwiązań. Po wyczerpaniu pomysłów następuje dyskusja i wybór najlepszego rozwiązania.

My ideal holidays?

Zasady burzy mózgów: Przyjmowanie wszystkich pomysłów, powstrzymanie się od ich oceniania. Zapisywanie każdego pomysłu. Położenie nacisku na liczbę, a nie jakość pomysłów.  Zachęcanie do podawania pomysłów z wyobraźni, nawet nierealnych. Wykorzystanie cudzych pomysłów, bazowanie na nich i ich rozwijanie.

METODA PROJEKTÓW Metoda ta polega na wykonaniu przez uczniów projektu, czyli zadania. Jest ono realizowane przez uczniów samodzielnie lub w grupie, ale jest przygotowane i koordynowane przez nauczyciela. To on określa merytoryczne ramy projektu, a uczniowie sami wybierają sobie temat projektu. Projekty mają odpowiadać zainteresowaniom ucznia i wiązać działalność praktyczna z umysłową, rozwijać samodzielność, uczyć zbierania danych, korzystania ze źródeł, prezentowania wyników. Zakończenie projektu kończy się prezentacją, ewaluacją i podsumowaniem.

PORTFOLIO Portfolio jest techniką aktywizującą, która polega na wyszukiwaniu i gromadzeniu w teczce materiałów na wybrany temat. Dzięki konieczności ciągłego segregowania i wartościowania zebranych materiałów, uczniowie kształcą umiejętność porządkowania wiadomości. Ponadto uczą się korzystania z różnych źródeł informacji, oraz efektywnej współpracy podczas wymieniania się materiałami.

Gry i zabawy językowe Zalety gier i zabaw językowych: Ich wybór zależy od celu lekcji oraz od poziomu wiedzy językowej uczniów. Zalety gier i zabaw językowych: współzawodnictwo, które wyzwala pomysłowość, chęć mówienia, chęć bycia lepszym, a także chęć otrzymania dobrej oceny. Można także zauważyć, że sytuacja współzawodnictwa wzmaga odpowiedzialność za poprawność wykonania zadań, a jeśli jest to gra czy zabawa w grupach – dochodzi tu odpowiedzialność za zbiorowy efekt pracy. Budują poczucie własnej wartości. Uczą prawidłowej komunikacji. Uczą respektowania reguł, Uczą przeżywania porażek i zwycięstw, Uczą logicznego myślenia Uczą współdziałania i zapewniają aktywność każdego uczestnika gry Celem gier jest odprężenie uczniów, integracja grup, przyswajanie pewnych umiejętności, osiągnięcie porozumienia między dziećmi nieśmiałymi, które potrzebują dodatkowych wzmocnień.

Oto propozycje niektórych gier językowych: Gra w karty ( technika luki informacyjnej) Uczniowie dobrani parami otrzymują karty na których są pytania i odpowiedzi. Pytania są w pełni sformułowane, natomiast odpowiedzi wymagają dopełnienia. Wymaga to doboru prawidłowych form gramatycznych, użycia odpowiedniej intonacji i przede wszystkim logicznej treści.

Układanie historyjek Uczniowie wybierają z kilkudziesięciu obrazków lub wyrazów, np. 5 dowolnych, i układają na ich podstawie historyjki. To ćwiczenie daje możliwość tworzenia różnych konfiguracji słów, treści, pomysłów. Można też podzielić klasę na kilka grup 4-5 osobowych. Każda grupa ma za zadanie ułożyć dłuższe opowiadanie w które wpleciony będzie krótki dialog.

Zabawy sytuacyjne: Uczniowie muszą przedstawić znany wcześniej tekst w krótkiej scenie. Muszą przygotować także symboliczne rekwizyty, które uatrakcyjniają zabawę, np. Kupowanie biletu kolejowego

Na bezludnej wyspie Nauczyciel wypisuje na tablicy nazwy przedmiotów znajdujących się na tonącym statku. Uczniowie podzieleni są na 5-6 osobowe grupy. Uczniowie w grupach wybierają listę niezbędnych rzeczy. jeżeli listy przedmiotów różnią się, uczniowie na forum klasy układają wspólną listę i motywują dlaczego.

Domino dydaktyczne Polega na stosowaniu zasady znanej gry w domino. Tworzy się je tak , aby odpowiednie pola „pasowały do siebie”. Mogą to być np.: Równoważne równania, równe wartości wyrażeń arytmetycznych dotyczących działań na ułamkach, liczbach wymiernych, działania na potęgach i pierwiastkach, wyrażenia algebraiczne i inne. Zaletą tej metody jest to , że nauka odbywa się w formie zabawy.

Gry leksykalne: „Bingo”- nauczyciel rozdaje uczniom karty z różnymi rysunkami. Następnie nauczyciel wyczytuje słowa. Uczeń, który usłyszy nazwę rzeczy wyobrażonej na jego rysunku, zakreśla ją krzyżykiem. Uczeń, który pierwszy zakreśli wszystkie słowa, woła „Bingo”.

Bingo

„Drabina”(ladder)- Uczniowie podzieleni są na dwie drużyny „Drabina”(ladder)- Uczniowie podzieleni są na dwie drużyny. Nauczyciel rysuje na tablicy dwie drabiny. Następnie na dolnych szczeblach zapisuje różne słowa. Kolejni gracze obu drużyn biegną do tablicy i zapisują na następnym szczeblu słowo, które rozpoczyna się od litery kończącej poprzedni wyraz. Zwycięża drużyna która pierwsza poprawnie wypełni szczeble. stamp black

Gry syntaktyczne – utrwalające konstrukcje gramatyczne Wąż literowy z ukrytymi czasownikami nieregularnymi: boughtwasknewbroughtswamdrovecaught 20 pytań - jeden z uczniów zapisuje na kartce nazwę przedmiotu w klasie. Uczniowie zadając pytania ( max.20) starają się odgadnąć nazwę przedmiotu

Piosenki. Mają one funkcję nie tylko motywującą, ale również integrującą ( piosenki są śpiewane przez wszystkich uczniów), terapeutyczną ( śpiew niweluje stany lękowe), dydaktyczną ( struktury wprowadzane w piosence są lepiej zapamiętywane)

Metody oglądowe: pokaz, demonstracja, pomoce wizualne Metody oglądowe: pokaz, demonstracja, pomoce wizualne. Ich celem jest zapamiętywanie poprzez aktywizację percepcji wzrokowej. Toteż podczas prezentacji słownictwa wskazane jest wykorzystywanie plansz, plakatów, ilustracji, rekwizytów, filmów video, foliogramów czy też prezentacji multimedialnych.

Podczas nauki słownictwa często stosuje się mapę mentalną ( mind mapping). Aby stworzyć mapę pojęciową należy wyjść od interesującego nas pojęcia, a następnie stworzyć wokół niego sieć logicznych połączeń. Polega ona na tworzeniu plakatu.

Praca z komputerem. Wykorzystanie gotowych programów edukacyjnych, gier dydaktycznych oraz zasobów internetowych stwarza nauczycielowi nieograniczone możliwości zaangażowania uczniów we wszystkich etapach zajęć lekcyjnych.  

Ćwiczenia integrujące Ich celem jest integracja grupy, tworzenie dobrej atmosfery. Ćwiczenia tego typu zazwyczaj rozpoczynają lekcję i często nazywane są „Łamaniem lodów”. Wizytówki Puzzle Listonosz Change your place

Korzyści ze stosowania metod aktywizujących w zakresie rozwoju umiejętności społecznych: w trakcie działania wyzwalają się emocje pozytywne, które sprzyjają lepszemu zapamiętywaniu; Zwiększa się motywacja do nauki; Zwiększa się zaufanie do siebie i wiara we własne możliwości; Aktywny sposób przyswajania wiedzy ułatwia posługiwanie się nią w przyszłości; Można samodzielnie odkryć braki w posiadaniu wiedzy; Rozwija się sztuka logicznego myślenia; Pogłębia się umiejętność trafnego zadawania pytań; Rozwija się sztuka dyskutowania z poszanowaniem inaczej myślących; Pogłębia się umiejętność podejmowania decyzji i brania za nią odpowiedzialności; Rozwija się umiejętność współpracy i pracy zespołowej.

Metody aktywizacyjne mogą być modyfikowane, ponieważ uważam , że każdy nauczyciel lub wychowawca może stworzyć własną metodę i formę pracy z uczniami tak aby efektownie i wydajnie współpracować w grupie na zajęciach wytwarzając zarazem atmosferę chęci współpracy z nim w grupie. Myślę , iż nowoczesne podejście do procesu nauczania a także tworzenie metod oraz korzystanie z istniejących zwiększa w uczniach motywację do nauki nie zniechęcając zarazem do szkoły i nauczycieli.

LITERATURA: Krzyżewska Jadwiga:,, Aktywizujące metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej” Sternberg Robert: ,,Jak nauczyć dzieci myślenia” Grela Ewa: „Stosowanie aktywizujących metod nauczania”

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ