Projekt „Zapobieganie zakażeniom HCV” Zasadniczym celem projektu jest stworzenie podstaw do zaplanowania długofalowej strategii przeciwdziałania zakażeniom HCV i zwalczania wzw C w Polsce oraz opracowanie założeń do dokumentu „Narodowa Strategia Zapobiegania i Zwalczania Zakażeń HCV na lata 2015-2020”. PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ ORAZ MINISTRA ZDROWIA Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Uniwersytet Medyczny w Lublinie Główny Inspektorat Sanitarny www.hcv.pzh.gov.pl

Instytucja realizująca: Instytucja realizująca: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Partnerzy: Partnerzy: Partnerzy: Partnerzy: Partnerzy: Partnerzy: Partnerzy: Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Uniwersytet Medyczny w Lublinie Uniwersytet Medyczny w Lublinie Uniwersytet Medyczny w Lublinie Główny Inspektorat Sanitarny www.hcv.pzh.gov.pl

Wirusowe zapalenie wątroby typu B i C w Polsce w latach 1993-2011 Prof Wirusowe zapalenie wątroby typu B i C w Polsce w latach 1993-2011 Prof. dr hab. Andrzej Zieliński

Prawdopodobna droga zakażenia WZW C

Rozpowszechnienie zakażeń HCV i udział osób świadomych zakażenia w całkowitej liczbie wykrytych zakażeń HCV

PROJEKT 1 Usprawnienie diagnostyki HCV, oszacowanie występowania HCV w populacji ogólnej oraz analiza czynników związanych z występowaniem HCV dr n. med. Magdalena Rosińska NIZP-PZH Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego- Państwowy Zakład Higieny www.hcv.pzh.gov.pl

Dlaczego …? Dlaczego diagnostyka? Dlaczego powszechna diagnostyka? 7 na 100 zakażonych wie, że są zakażeni Dlaczego powszechna diagnostyka? Powszechność narażenia – zabiegi medyczne Dlaczego zbieranie danych? Ilu jest zakażonych? Rola zabiegów upiększających? Rola kontaktu domowego? www.hcv.pzh.gov.pl

Jak …? Badania w kierunku HCV w Podstawowej Opiece Zdrowotnej Zaprosimy wylosowane osoby Konsultacje oraz dalsze badania osób, u których rozpoznano HCV oraz ich rodzin. Analiza: jak często występują czynniki zakażeń krwiopochodnych czy warto badać wszystkich czy można to osiągnąć poprzez POZ www.hcv.pzh.gov.pl

Co chcemy osiągnąć? Wcześniejsze rozpoznanie to większa skuteczność leczenia Świadomość zakażenia i dróg szerzenia się wirusa to mniejsze ryzyko zakażenia kolejnych osób Znajomość epidemiologii to możliwość ukierunkowania działań profilaktycznych www.hcv.pzh.gov.pl

Instytut Psychiatrii i Neurologii PROJEKT 2 Zmniejszenie ryzyka zakażenia HCV w populacji iniekcyjnych użytkowników narkotyków (IDU) mgr Janusz Sierosławski Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie Instytut Psychiatrii i Neurologii www.hcv.pzh.gov.pl

Wprowadzenie Postulat profilaktyki opartej na udokumentowanym doświadczeniu, jako gwarancja jej skuteczności Potrzeba weryfikacji propozycji profilaktycznych Etapy realizacji programu oszacowanie zagrożeń opracowanie modelowego programu profilaktycznego testowanie programu profilaktycznego www.hcv.pzh.gov.pl

Oszacowanie zagrożeń Oszacowanie liczby osób zakażonych HCV wśród przyjmujących narkotyki w zastrzykach Identyfikacja czynników ryzyka i czynników chroniących – budowa modelu ryzyka www.hcv.pzh.gov.pl

Opracowanie programu Określenie w drodze badań (wywiadów): optymalnych kanałów informacyjnych docierania do grupy docelowej (IDU), sposobu komunikacji (język przekazu, metody argumentacji itp.), warunków zaakceptowania komunikatów profilaktycznych Opracowanie optymalnego pakietu profilaktycznego (scenariusze, materiały) www.hcv.pzh.gov.pl

Testowanie programu Pierwsze badanie (pretest) Grupa kontrolna Drugie badanie (posttest) Grupa eksperymentalna Interwencja www.hcv.pzh.gov.pl

Konkluzje Zweryfikowany, oparty na doświadczeniu program działań profilaktycznych szansą ograniczenia ryzyka zakażeń HCV wśród osób używających narkotyków Gotowe narzędzia profilaktyczne, jako bezpośredni efekt projektu Upowszechnienie i implementacja do rutynowej praktyki wypracowanych rozwiązań profilaktycznych finalnym celem projektu www.hcv.pzh.gov.pl

Pilotażowy Program badania kobiet w ciąży w kierunku zakażeń HCV Projekt 3 Pilotażowy Program badania kobiet w ciąży w kierunku zakażeń HCV Prof. dr hab. Kazimierz Madaliński NIZP-PZH www.hcv.pzh.gov.pl

Wertykalna transmisja HCV – najczęstsza przyczyna zakażeń u dzieci Rozpowszechnienie przeciwciał anty-HCV wśród kobiet ciężarnych z województwa mazowieckiego określono na poziomie 2,02% [Aniszewska, Kowalik-Mikołajewska i wsp, 2009] Ryzyko przeniesienia HCV z matki na dziecko na podstawie badań European Pediatric Hepatitis C Virus Network oszacowano na 6,2% [Badania EPHN; 2005] Transmisja wertykalna → wewnątrzmaciczna (głównie okołoporodowo) lub w trakcie porodu www.hcv.pzh.gov.pl

Czynniki ryzyka wertykalnego przeniesienia HCV Poziom wiremii matki → im wyższy poziom wiremii, tym większe ryzyko przeniesienia HCV Współistniejąca infekcja HIV → wzrost transmisji HCV do 36% Zakażenia komórek jednojądrzastych krwi obwodowej „PBMC” → wysoka korelacja pomiędzy obecnością HCV RNA w PBMC a potwierdzonym zakażeniem noworodka (szczególnie u matek przyjmujących narkotyki dożylnie lub donosowo) www.hcv.pzh.gov.pl

Czynniki ryzyka wertykalnego przeniesienia HCV Typ genetyczny wirusa → najczęstsze przeniesienie genotypów 1b oraz 3a Płeć dziecka → hormonalne i genetyczne różnice odpowiedzi na zakażenie wirusowe Karmienie piersią → nie jest czynnikiem ryzyka, poziom RNA wirusa obecny w mleku matki jest zbyt niski, aby doszło do jego transmisji www.hcv.pzh.gov.pl

Cel Projektu 3 Głównym celem projektu jest usprawnienie profilaktyki wertykalnej transmisji zakażeń HCV w Polsce oraz profilaktyki niekorzystnych następstw klinicznych u dzieci wertykalnie zakażonych tym wirusem www.hcv.pzh.gov.pl

Cele szczegółowe Projektu 3 ocena celowości i wykonalności rutynowych badań w kierunku HCV w grupie kobiet w ciąży oszacowanie częstości występowania zakażeń HCV oraz czynników ryzyka zakażenia wirusem wzw C na podstawie przeprowadzonych badań: laboratoryjnych i ankietowych podniesienie wiedzy lekarzy ginekologów – położników na temat zapobiegania wertykalnej transmisji HCV www.hcv.pzh.gov.pl

Projekt 3 „Pilotażowy Program badania kobiet w ciąży w kierunku HCV” Mazowieckie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Świętokrzyskie Małopolskie www.hcv.pzh.gov.pl

Jakościowa ocena ryzyka zakażenia HCV „PROJEKT 4 – Jakościowa ocena ryzyka zakażenia HCV w świetle stosowanych procedur medycznych w wybranych zakładach opieki zdrowotnej” Prof. zw. dr hab. n. med., dr h. c. Piotr Książek Uniwersytet Medyczny w Lublinie www.hcv.pzh.gov.pl

CELE PROJEKTU Ustalenie procedur i zachowań związanych lub potencjalnie związanych z podwyższonym ryzykiem transmisji zakażeń HCV w placówkach służby zdrowia w warunkach polskich. Unowocześnienie i modyfikacja zasad bezpieczeństwa pracy personelu medycznego. Modyfikacja procedur nadzoru i kontroli przeprowadzanych przez służby sanitarne w placówkach medycznych. www.hcv.pzh.gov.pl

Projekt zakłada 3 fazy: Analiza danych literaturowych oraz danych z kontroli stanu sanitarnego placówek ochrony zdrowia (szpitale, przychodnie, gabinety zabiegowe prywatne) i stosowanych tam procedur związanych z kontrolą zakażeń szpitalnych gromadzonych przez Państwową Inspekcję Sanitarną (PIS). Na podstawie danych uzyskanych w fazie 1, wytypowanie placówek służby zdrowia do dokładniejszej analizy oraz jej przeprowadzenie z ewentualnym uwzględnieniem części eksperymentalnej. Analiza będzie polegała na skonstruowaniu i przeprowadzeniu ankiet oraz obserwacji wybranych miejsc, procedur i sprzętu przez przeszkolony i zatrudniony na potrzeby projektu personel. Przygotowanie materiałów edukacyjnych (film, szkolenie, broszura). Ocena praktyczności rozwiązań wykorzystanych rozwiązań w projekcie dla celów służb sanitarnych w celu ulepszenia nadzoru nad zakażeniami krwiopochodnymi. www.hcv.pzh.gov.pl

Beneficjenci końcowi: Projekt swoim zakresem obejmował będzie województwo lubelskie, podkarpackie i świętokrzyskie. Beneficjenci końcowi: służby sanitarne (nie tylko kontrolują placówki służby zdrowia, ale również prowadzą szkolenia), zainteresowane placówki służby zdrowia instytucje szkolące personel medyczny w zakresie kontroli zakażeń szpitalnych, pacjenci korzystający z usług służby zdrowia w Polsce. www.hcv.pzh.gov.pl

Oczekiwane rezultaty: Ustalenie procedur i zachowań związanych lub potencjalnie związanych z podwyższonym ryzykiem transmisji zakażenia HCV w placówkach służby zdrowia w warunkach polskich Unowocześnienie i modyfikacja zasad bezpieczeństwa pracy personelu medycznego Materiały edukacyjne (film szkoleniowy, broszura) Krytyczna ocena rozwiązań wykorzystanych w projekcie w celu określenia możliwości ich wykorzystania przez służby sanitarne i zespoły ds. zakażeń szpitalnych w celu ulepszenia nadzoru nad zakażeniami krwiopochodnymi Opracowanie wytycznych do Narodowej Strategii Zapobiegania i zwalczania HCV w zakresie działań mających na celu zapobieganie zakażeniom HCV w placówkach medycznych. www.hcv.pzh.gov.pl

2828 Projekt 5 „Edukacja pracowników wybranych zawodów zwiększonego ryzyka transmisji zakażeń krwiopochodnych i ogółu społeczeństwa w zakresie prewencji (HCV, HBV, HIV)” dr n. med. Anita Gębska – Kuczerowska NIZP-PZH www.gis.gov.pl www.hcv.pzh.gov.pl www.gis.gov.pl www.hcv-pzh.gov.pl 2 3

Administracja projektu: 2929 Administracja projektu: Ramy czasowe: 2013 - 2015 Zakres geograficzny W 11 województwach (dolnośląskie, lubelskie, lubuskie, łódzkie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie, śląskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie, zachodniopomorskie) zostaną przeprowadzone szkolenia dla wytypowanych osób i grup personelu medycznego. W pozostałych 5 województwach (kujawsko-pomorskie, mazowieckie, opolskie, wielkopolskie, małopolskie) działania ograniczą się do rozdysponowania materiałów edukacyjnych i szkoleniowych, które zostaną przygotowane na potrzeby Projektu 5. www.gis.gov.pl www.hcv.pzh.gov.pl www.hcv-pzh.gov.pl www.gis.gov.pl 2 3

Cele projektu: 1. Poprawa efektywności zapobiegania zakażeniom oraz przeciwdziałanie szerzeniu się zakażeń w placówkach systemu ochrony zdrowia - poprzez doskonalenie wiedzy na temat epidemiologii i kliniki zakażeń oraz umiejętności prewencji zakażeń w zakresie wykonywanych procedur medycznych 2. Poprawa efektywności prewencji zakażeń szerzących się drogą krwiopochodną, w miejscach zwiększonego ryzyka transmisji poza sektorem zdrowia tj. np. salony kosmetyczne, fryzjerskie, studia tatuażu itp. 3. Zwiększenie świadomości ogółu społeczeństwa w zakresie zakażeń HCV oraz promowanie postawy aktywnej wobec usługodawców w zakresie zapewnienia należytych działań prewencyjnych 4. Przeciwdziałanie stygmatyzacji społecznej osób zakażonych. www.hcv.pzh.gov.pl www.hcv-pzh.gov.pl 6

Efekty: Wzrost poziomu wiedzy pracowników sektora zdrowia w zakresie zapobiegania zakażeniom krwiopochodnym w związku z wykonywanymi procedurami medycznymi Usprawnienie procedur minimalizujących ryzyko zakażeń krwiopochodnych w trakcie świadczenia usług medycznych oraz wykonywania innych zabiegów, przy realizacji których istnieje ryzyko przerwania ciągłości tkanek Poprawa efektywności monitoringu zakażeń (HCV) Wzrost poziomu wiedzy pracowników sektora usług o zwiększonym ryzyku transmisji zakażeń krwiopochodnych Wzrost poziomu wiedzy społeczeństwa w zakresie zakażeń krwiopochodnych Poprawa stanu zdrowia społeczeństwa poprzez zmniejszenie ryzyka. www.gis.gov.pl www.hcv.pzh.gov.pl www.hcv-pzh.gov.pl 8 12

Dziękujemy za uwagę. PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ ORAZ MINISTRA ZDROWIA Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny ul. Chocimska 24 00-791 Warszawa Tel.: +48 22 542 13 71 Fax.: +48 22 849 74 84, +48 22 849 35 13 e-mail: hcv@pzh.gov.pl www: http://www.hcv.pzh.gov.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Uniwersytet Medyczny w Lublinie Główny Inspektorat Sanitarny www.hcv.pzh.gov.pl