Zespołu Szkół w Babkach Oleckich Projekt edukacyjny przygotowany przez zespół uczniów z klasy I gimnazjum Zespołu Szkół w Babkach Oleckich

Zużyty Sprzęt Elektryczny Elektrośmieci, czyli Zużyty Sprzęt Elektryczny i Elektroniczny (ZSEE). Tą nazwą określa się wszystkie zużyte, niesprawne, przestarzałe, zniszczone, a przede wszystkim niepotrzebne sprzęty elektryczne i elektroniczne, działające kiedyś na prąd lub na baterie.

Wielkogabarytowe urządzenia AGD Są to urządzenia takie jak: lodówki, pralki, piekarniki, zamrażalki. Pobierają one dużo prądu i zawierają dużo szkodliwych dla środowiska substancji.

Małogabarytowe urządzenia AGD Są to niewielkie urządzenia codziennego użytku. Są nimi: odkurzacz, toster, żelazko, mikser i wiele innych.

Sprzęt oświetleniowy Do tej kategorii należą między innymi kompaktowe lampy fluorescencyjne i niskoprężne lampy sodowe.

Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy Są to sprzęty takie jak: bieżnie, kolejki elektryczne, przenośne konsole.

Przyrządy do nadzoru i kontroli Należą do nich między innymi czujniki przeciwpożarowe, czujniki ruchu, termostaty i różne urządzenia sterujące.

Sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny Komputery, laptopy, drukarki, komórki.

Sprzęt audiowizualny Telewizory, radioodbiorniki, kamery, odtwarzacze video i DVD, magnetofony.

Narzędzia elektryczne i elektroniczne Przedstawiciele tej grupy to: wiertarki, piły, sprzęty do gięcia, wbijania, skręcania i robienia otworów.

Przyrządy medyczne Sprzęt do radioterapii, do reanimacji, do różnych diagnoz.

Automaty do wydawania W tej grupie są: bankomaty, automaty do kawy, do wydawania słodyczy, do wydawania napojów.

Co zrobić z ZSEE? Zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego nie wolno wyrzucać do zwykłego śmietnika!!! Grozi za to kara grzywny do 5 tysięcy zł. ZSEE nie powinno się również przetrzymywać w domu czy w piwnicy. Należy oddać go do punktu zbierania elektrośmieci.

Punkt Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów w Olecku

Dlaczego ZSEE nie można wyrzucać do zwykłego śmietnika? Elektrośmieci zawierają liczne szkodliwe substancje, które po wydostaniu się z uszkodzonej lodówki, pralki, komputera, świetlówki czy innego urządzenia elektronicznego przenikają do gleby lub wody, a stamtąd prędzej czy później trafią do ciał różnych organizmów (naszego również), zatruwając je i wywołując różne choroby. Na wszystkich urządzeniach elektrycznych i elektronicznych wyprodukowanych po 2005 roku powinien znajdować się symbol selektywnego zbierania. Symbol, składający się z przekreślonego, kołowego kontenera na odpady wskazuje, że dany sprzęt elektryczny i elektroniczny nie może być wyrzucany wraz z innymi odpadami.

Dlaczego elektrośmieci są niebezpieczne? Oto lista niektórych substancji niebezpiecznych zawartych w elektrośmieciach: RTĘĆ – zawarta jest m.in. w niektórych świetlówkach; objawy zatrucia: pogorszenie wzroku i słuchu, zaburzenia koordynacji ruchu, konwulsje i drgawki. Najcięższe przypadki mogą objawiać się paraliżem, głuchotą, ślepotą, a nawet śmiercią. OŁÓW – wykorzystywany jest w elektronice przy stopach lutowniczych, także w lampach kineskopowych, świetlówkach i akumulatorach; kumuluje się w szkielecie, wątrobie, nerkach mózgu; ma silne działanie neurotoksyczne i rakotwórcze. ZWIĄZKI BROMU – stosowane są w komputerach; działanie toksyczne spowodowane jest wypieraniem chlorków z osocza krwi, co prowadzi do zamroczenia, a w zatruciach ostrych do nudności, zawrotów głowy, bólu brzucha, wymiotów, śpiączki czy porażenia.

Dlaczego elektrośmieci są niebezpieczne? POLICHLOROBIFENYL (PCB) - w urządzeniach pełni funkcje chłodzące, smarujące i izolujące. Może być przyczyną m.in. uszkodzeń wątroby, zaburzeń funkcji rozrodczych, neurologicznych i hormonalnych, osłabienia odporności, a także opóźnień rozwoju u niemowląt. AZBEST – ze względu na słabe przewodnictwo ciepła i prądu w urządzeniach elektrycznych i elektronicznych jest stosowany jako materiał izolacyjny. Szkodliwość włókien azbestowych zależy od średnicy i długości włókien. Najbardziej niebezpieczne są włókna cienkie, gdyż przenikają one do dolnych dróg oddechowych, wbijają się w płuca, gdzie pozostają i w wyniku wieloletniego drażnienia komórek wywołują nowotwory. FREON Y– w klimatyzatorach i lodówkach starszego typu pełni funkcję chłodniczą. Jest szczególnie szkodliwy dla warstwy ozonowej.

Dlaczego elektrośmieci są niebezpieczne? CHROM – używany jest do powlekania elementów metalowych, dla ochrony przed korozją i ze względów estetycznych. Powoduje zaburzenia układu krążenia, choroby skóry i alergie. KADM - zawarty jest w bateriach urządzeń elektrycznych. Zaburza czynności nerek, funkcje rozrodcze, powoduje chorobę nadciśnieniową, wywołuje zmiany nowotworowe, zaburza metabolizm wapnia powodując deformację szkieletu kostnego. NIKIEL - gdy przedostanie się do organizmu w dużym stężeniu uszkadza błony śluzowe, obniża poziom magnezu oraz cynku w wątrobie, powoduje zmiany w szpiku kostnym oraz może przyczyniać się do zmian nowotworowych.

Co dalej dzieje się z ZSEE? Zebrane w punktach zbierania czy odebrane z domu elektrośmieci trafią do zakładu przetwarzania, gdzie nastąpi bezpieczny demontaż sprzętu. Pozyskane w ten sposób materiały można wykorzystać ponownie do produkcji nowych urządzeń.

Dlaczego warto selektywnie zbierać elektośmieci? Poprzez ich recykling zachowujemy cenną przestrzeń, zamiast czynić z niej składowisko.  2. Cenne metale zawarte w ZSEE mogą być odzyskane, dzięki czemu zmniejszamy ich wydobycie, oszczędzając tym samym zasoby naturalne Ziemi i redukując zanieczyszczenia zawiązane z eksploatacją surowców. 3. Oszczędzamy energię oraz zmniejszamy emisję gazów cieplarnianych, gdyż do wtórnego przetworzenia odzyskanego surowca potrzeba zdecydowanie mniej energii niż do obróbki bezpośrednio wydobytych zasobów.  4. Do środowiska nie przedostają się niebezpieczne substancje, dzięki czemu człowiek nie jest narażony na ich negatywne oddziaływanie. 

Czy wiesz, że… Z odpadów w postaci jednego miliona telefonów komórkowych można odzyskać około: 34 kg złota, 350 kg srebra, 15 kg palladu, prawie 16 ton miedzi.  

Czy wiesz, że… Wszystkie telefony komórkowe, które wymieniamy co roku na nowe ustawione jeden na drugim, miałyby wysokość 1000 razy większą niż Pałac Kultury i Nauki w Warszawie.  

Czy wiesz, że… Medale na Olimpiadzie Zimowej w Vancouver były wykonane między innymi z metali szlachetnych odzyskanych z telefonów komórkowych i komputerów.

Czy wiesz, że… Każdy obywatel Polski wytwarza w ciągu roku około 17 kg odpadów elektrycznych rocznie. Szklane drzwiczki pralki mogą zostać przerobione na miskę żaroodporną, a odzyskane i przetworzone włókno karbonowe może posłużyć do produkcji żagli i namiotów. Z materiału, który powstał po przetworzeniu uszczelek z drzwi lodówek można wyprodukować klapki japonki.

Czy wiesz, że… Najbardziej odzyskiwalnym elektrośmieciem jest świetlówka, ponieważ aż 90% zużytej świetlówki można wykorzystać przy produkcji nowej. 56% części ze starego telewizora nadaje się do ponownego przetworzenia. Z elektroodpadów  można stworzyć całkiem nowe rzeczy, czasem wręcz w zaskakujący sposób wykorzystując, to co inni by wyrzucili. I tak np. z bębna starej pralki można zrobić pufę, a do kompletu stolik kawowy, z przestarzałego monitora - legowisko dla kota, a elementy klawiatury telefonu komórkowego świetnie sprawdzą się jako kolczyki.

Co zrobić, aby zmniejszyć ilość elektośmieci? 1.Korzystaj z urządzeń racjonalnie - używaj sprzętu elektrycznego i elektronicznego zgodnie z instrukcją, konserwuj go systematycznie, dzięki czemu przedłużysz jego sprawność, a także oszczędzisz pieniądze i pomożesz środowisku. 2. Nie naprawiaj i demontuj niczego samodzielnie – w elektrośmieciach jest sporo szkodliwych substancji, które mogą przedostać się do środowiska, gdy się z nimi postępuje niewłaściwie. 3. Nie wyrzucaj pochopnie zepsutego sprzętu – sprawdź, czy w Twojej okolicy jest specjalistyczny punkt naprawczy i skorzystaj z jego usług.

Co zrobić, aby zmniejszyć ilość elektrośmieci? 4. Nie bądź chomikiem - nie trzymaj w domu niepotrzebnego sprzętu. 5. Edukuj innych. 6. Bądź świadomym konsumentem – kupuj odpowiedzialnie, upewnij się, czy dany elektrosprzęt jest Ci potrzebny, czy jest energooszczędny i czy jego elementy nadają się do recyklingu. 7. Kupując nowy elektrosprzęt, zostaw stary w sklepie.  

A teraz czas sprawdzić swoją wiedzę o elektrośmieciach.

Odgadnij nazwy potencjalnych elektrośmieci ukryte w rebusach

Elektrokrzyżówka 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 1. Stosowane dawniej w klimatyzatorach i lodówkach, sprawcy dziury ozonowej. 2. Sprzęt wielkogabarytowy znajdujący się w każdej kuchni. 3. Z miliona sztuk tego sprzętu można odzyskać ok. 34 kg złota. 4. Potoczna nazwa małogabarytowego urządzenia AGD służącego do podgrzewania potraw. 5. Trujący metal zawarty w świetlówkach. 6. Miasto, w którym odbyła się olimpiada, na której wręczano medale z przetworzonych elektroodpadów? 7. Punt … Gromadzenia Odpadów znajdujący się w Olecku przy ulicy Kościuszki 57. 8. Energooszczędny zamiennik zwykłej żarówki. 9. Grupa sprzętów AGD, do której należą m.in. żelazko, odkurzacz i suszarka. 10. Jeden ze sprzętów audiowizualnych. Każdy go ma. 11. Rakotwórczy materiał izolacyjny wykorzystywany dawniej w urządzeniach elektrycznych i elektronicznych. 12. Wykrywa dym. 13. Metal znajdujący się w bateriach, który w dużym stężeniu uszkadza błony śluzowe, obniża poziom magnezu oraz cynku w wątrobie, powoduje zmiany w szpiku kostnym oraz może przyczynić się do zmian nowotworowych.

Ref:Taki duży, taki mały może eko być Ref:Taki duży, taki mały może eko być. Taki gruby, taki chudy może eko być. Taki ja, taki ty może eko być. Taki ja, taki ty może eko być! I. Elektrośmieci nas zalewają i środowisko zanieczyszczają. My się na szczęście ich nie boimy i Ziemię raz dwa z nich oczyścimy. Ref:Taki duży taki mały może eko być… II. Gdzie elektrośmieci można zobaczyć? Są między nami w szkole i pracy. Elektrośmieci zostawione sobie, Mogą zaszkodzić mi i Tobie. Ref: Taki duży, taki mały może eko być… III. Wszystkie eko-dzieci segregują śmieci. Dzielą te odpady bez pomocy taty. Gmina je wywozi, Ziemi nic nie grozi. My tak robimy i się cieszymy! Ref: Taki duży, taki mały może eko być…

Pozbądź się ZSEE-Mana ze swojego domu! Dziękujemy za uwagę i życzymy powodzenia w walce z elektrośmieciami!