Referat Szkolenia Kolegium Sędziów ŁZKosz Akcja rzutowa Łódź, dn. 24.04.2006 r. Alan Richardson (tłumaczenie z angielskiego - Szymon Giza)

Główne cele Zrozumienie znaczenia prawidłowego sędziowania w sytuacjach akcji rzutowej. Doprecyzowanie decyzji sędziowskich podczas sytuacji akcji rzutowej. Osiągnięcie konsekwencji.

Znaczenie Zdobywanie koszy to najważniejszy element meczu koszykówki. Obie drużyny starają się zdobyć jak najwięcej koszy i zapobiec zdobyciu koszy przez przeciwników. Właśnie z powodu akcji zakończonych zdobyciem punktów ludzie kochają koszykówkę.

Znaczenie Niewłaściwa ocena sytuacji akcji rzutowej może: „popsuć” zawody wywołać frustrację (wśród zawodników trenerów, publiczności)

Rola sędziego ustalenie czy rozpoczęła się akcja rzutowa ochrona strzelca (zwłaszcza będącego w wyskoku) niekaranie legalnej obrony ukaranie nielegalnego zetknięcia, które stawia rzucającego w sytuacji niekorzystnej.

Przepis Akcja rzutowa zaczyna się, kiedy zawodnik rozpoczyna ciągły ruch normalnie poprzedzający wypuszczenie piłki i w ocenie sędziego rozpoczął próbę zdobycia punktów rzutem, wsadem lub dobitką w kierunku kosza przeciwnika.

Przepis Akcja rzutowa trwa do czasu, aż piłka opuści rękę(ce) rzucającego. W przypadku zawodnika w wyskoku akcja rzutowa kończy się, gdy piłka opuści jego rękę(ce) i gdy obie jego stopy powrócą na podłogę.

Przepis Aby uznać, że faul został popełniony na zawodniku będącym w akcji rzutowej, faul taki musi mieć miejsce po tym jak zawodnik, w ocenie sędziego, rozpoczął ciągły ruch ramienia(on) i/lub ciała w trakcie próby rzutu do kosza.

Przepis Ciągły ruch w akcji rzutowej: rozpoczyna się, kiedy piłka spocznie w ręce(kach) zawodnika i następuje ruch rzucania, zwykle skierowany w górę może obejmować ruch ramienia(on) i/lub ruch ciała wykonywany przez zawodnika w trakcie jego próby rzutu do kosza kończy się, jeśli zawodnik podejmuje całkowicie nową próbę zdobycia kosza.

Przepis Sędziowie muszą bezwzględnie ustalić czy akcja rzutowa już się rozpoczęła czy jeszcze nie. Ta ocena jest ważna nie tylko w przypadku zetknięć, należy pamiętać również o innych przepisach, takich jak: 24” dotykanie piłki kroki 3”.

Największe trudności Ustalenie czy akcja rzutowa już się rozpoczęła, często podczas „wjazdu” na kosz, gdy obrońca powoduje nielegalny kontakt. Ustalenie kto jest odpowiedzialny za kontakt, który miał miejsce między rzucającym a obrońcą. Ustalenie czy kontakt miał wpływ na rzut (korzyść/niekorzyść).

Co jest ważne? Najczęściej mamy do czynienia z 3 rodzajami sytuacji akcji rzutowej: wsady lub dobitki, rzuty (także z wyskoku), penetracje („wjazdy”). Każdy z nich wymaga osobnej analizy.

Co jest ważne? Każda akcja rzutowa ma pewne stałe dla niej cechy: stabilność pozycji zawodnika i jego równowaga, otwarta droga na kosz, właściwy ruch rąk itp.; jeśli którejś brakuje - wykonanie rzutu może stać się trudne... ...zwłaszcza w sytuacji, gdy rzucający „wjeżdża” na kosz lub jest w wyskoku. Nawet niewielki kontakt na rzucającym może wpłynąć na rzut i zapobiec zdobyciu punktów przez strzelca.

Co jest ważne? Niewielki kontakt z ręką(ami) rzucającego i/lub lekkie pchnięcie jego ciała może zakłócić ruch rzucania, który jest istotny, by zdobyć punkty. Zetknięcie ciałem ze stopami, kolanami, biodrami strzelca może spowodować utratę przezeń równowagi, przez co nie będzie on w stanie trafić do kosza. W sytuacji wsadu lub dobitki kontakt mający wpływ na rzut musi być większy.

Co jest ważne? Wpływ niewielkiego kontaktu z rzucającym wzrasta wraz z odległością od kosza miejsca, z którego oddawany jest rzut. Niewielki kontakt na rzucającym zza linii 6,25 m może popsuć rzut, podczas gdy taki sam kontakt na zawodniku rzucającym spod kosza może pozostać nieistotny.

Co jest ważne? Wiele razy stoimy całkiem blisko próby rzutu za 3 pkt. nie widząc żadnego kontaktu, a rzut okazuje się „niedolotem”. Wtedy wiemy (czujemy), że umknął nam niewielki kontakt, który popsuł rzut. Wiedząc, że tak się dzieje musimy być w gotowości i uważnie obserwować próby rzutów za 3 pkt. i dołożyć wszelkich starań, by być we właściwym miejscu we właściwym czasie.

Pionowość Nie wystarczy rozpoznać, że doszło do kontaktu podczas akcji rzutowej. Musimy uwzględniać zasadę pionowości, by ustalić odpowiedzialność za zetknięcie. Czasem to właśnie rzucający narusza zasadę pionowości: nielegalne użycie ramienia(on) podczas wejścia na kosz wskakiwanie w cylinder obrońcy górną częścią ciała wysuwanie nóg do przodu podczas rzutów z dalszej odległości.

Konsekwencja Akcja rzutowa jest jedną z najważniejszych części gry, dlatego niezbędne jest stworzenie konsekwentnych kryteriów w celu oceny: czy akcja rzutowa już się rozpoczęła czy jeszcze nie jaki kontakt wpływa na rzut i czy to uzasadnia odgwizdanie faulu kto jest odpowiedzialny za kontakt.

Mechanika Prawidłowe decyzje w sytuacjach akcji rzutowej mogą być podjęte tylko wtedy, gdy znajdziemy się we właściwym miejscu, we właściwym momencie i będziemy obserwować odpowiedni fragment akcji rzutowej.

Mechanika Znalezienie się we właściwym miejscu - szukanie prześwitu. Odpowiedni czas - musimy zrozumieć grę i czuć, kiedy będzie wykonany rzut lub „wjazd” na kosz i w związku z tym - przewidzieć akcję.

Mechanika Obserwowanie właściwego fragmentu akcji rzutowej: w wyskoku - ręka(ce) rzucającego oraz pionowość podczas „wjazdu” - ręce oraz kontakt z ciałem podczas wsadu lub dobitki - przeważnie kontakty z ciałem

Mechanika Musimy unikać sytuacji, w których jedyne co widzimy, to plecy rzucającego („prosta linia”). Powinniśmy poprawić naszą pozycję przesuwając się w lewo/prawo, by zobaczyć prześwit i rękę strzelca.

Mechanika Musimy unikać sytuacji „prostej linii”, w których jedyne co widzimy, to plecy obrońcy. Powinniśmy jak najszybciej poprawić naszą pozycję, aby zobaczyć prześwit i rękę strzelca.

Mechanika W przypadku zawodnika w wyskoku jeden z sędziów musi obserwować rzucającego, do czasu, aż opadnie on obiema stopami na podłoże. Nie oznacza to, że powinniśmy odgwizdywać jako faul każdy niewielki kontakt, jaki będzie miał miejsce po tym, jak piłka opuści ręce rzucającego, a zanim rzucający opadnie na podłogę. Akcja rzutowa jeszcze się nie skończyła, ale powinniśmy użyć różnych kryteriów.

Mechanika Sędzia postępujący musi obserwować rzucającego do czasu, aż opadnie on na podłoże obiema stopami.

Mechanika Sędzia prowadzący podczas poruszania się w kierunku kosza (penetracji), musi obserwować rzucającego do czasu, aż opadnie on na podłoże obiema stopami.

Mechanika Są sytuacje, w których żaden z sędziów nie widzi dobrze lekkiego zetknięcia z ręką rzucającego. Wiedząc to powinniśmy znaleźć się bliżej akcji, aby mieć większą szansę do oceny ewentualnych kontaktów.

Podsumowanie Sytuacje akcji rzutowej to kluczowe momenty meczu koszykówki. Sędziowie muszą ustalić właściwe i konsekwentne kryteria dotyczące rozpoczęcia akcji rzutowej oraz czy podczas tej akcji popełniono faul. Najważniejszym jest obserwowanie istotnych dla gry fragmentów akcji rzutowej z najlepszej z możliwych pozycji na boisku.

Za uwagę dziękuje Referat Szkolenia Kolegium Sędziów ŁZKosz KONIEC