TRADYCYJNY WZROST WARTOŚCI WSKAŹNIKA PIUPEN W III KWARTALE Po trzech kolejnych spadkach, trzeci kwartał 2005 roku zaowocował wzrostem wartości wskaźnika koniunktury w sektorze ubezpieczeń PIUPEN, potwierdzając tym samym jego skłonność do wzrostu o tej porze roku. Zmiana w stosunku do poprzedniego kwartału wyniosła ponad 11 punktów i jest ona największa od II kwartału 2001 roku (obecnie wartość wskaźnika PIUPEN wynosi 43,5%). Wynik ten zawdzięczamy szczególnie sytuacji w sektorze ubezpieczeń majątkowych, gdzie zmiana wskaźnika wyniosła ponad 12 punktów (obecnie 38%). Jednak znaczny wzrost obserwujemy także w sektorze ubezpieczeń na życie (około 10 punktów), obecnie 49% - co stanowi najwyższą obserwowaną dotąd wartość tego wskaźnika. Wskaźnik oceny i prognozy również w bieżącym kwartale przyjął kierunek wzrostowy. Szczególnie wyraźny wzrost zanotowano w przypadku wskaźnika prognozy, gdzie zmiana w stosunku do poprzedniego kwartału wyniosła 16,6 punktu, przyjmując obecnie wartość 49% (najwyższą od początku prowadzenia pomiarów Monitora Ubezpieczeniowego). Saldo oceny wynosi obecnie 37,9%. Wzrost wskaźników oceny i prognozy zaobserwować możemy zarówno w segmencie ubezpieczeń na życie, jak i majątkowych. W przypadku wskaźnika oceny w sektorze ubezpieczeń na życie i wskaźnika prognozy w sektorze ubezpieczeń majątkowych, są to najwyższe obserwowane dotąd ich wartości. Biorąc pod uwagę wszystkie objęte badaniem elementy związane z rynkiem ubezpieczeń, 7 spośród nich zanotowało wzrost salda oceny (największy, 20-punktowy, dla średniej składki przypisanej brutto), jeden – konkurencja na rynku – spadek, zaś saldo oceny dla wartości wypłat odszkodowań utrzymało się na niezmienionym poziomie. W przypadku salda prognozy odnotowujemy podobną sytuację – dla 8 obserwowanych wskaźników możemy zauważyć kierunki wzrostowe i tylko dla taryf, stawek polis – kierunek spadkowy. Największa zmiana w stosunku do minionego kwartału dotyczy liczby szkód, gdzie saldo prognozy wzrosło o 34 punkty (jest to najwyższa odnotowana wartość od początku 2000 roku). Badania koniunktury w placówkach ubezpieczeniowych są prowadzone w cyklu kwartalnym. Realizuje je Pentor - Instytut Badania Opinii i Rynku na zlecenie i w ścisłej współpracy z Polską Izbą Ubezpieczeń. Pomiar został przeprowadzony w listopadzie 2005 roku, techniką wywiadu telefonicznego wspomaganego komputerowo (CATI). W badaniu wzięło udział 150 placówek zakładów ubezpieczeń, rozmieszczonych na terenie całego kraju. Ich próba odpowiada strukturze krajowego rynku ubezpieczeń.

WARTOŚĆ SKŁADEK OCENY Po stosunkowo wysokim spadku ogólnego salda oceny wartości pozyskanych składek, który odnotowano w poprzednim kwartale, w obecnym okresie odnotowano powrót do tendencji wzrostowej, która utrzymywała się od II kwartału 2003 roku. W bieżącym pomiarze wzrost wyniósł 12 punktów procentowych, co dało wynik na poziomie 63%. Taki wynik to efekt znacznego wzrostu wartości salda oceny przede wszystkim w segmencie ubezpieczeń na życie (aż o 20 punktów procentowych), ale także nieznacznego wzrostu w sektorze ubezpieczeń majątkowych – o 2 punkty. W przypadku sektora majątkowego, wartość wskaźnika jest najniższa od I kwartału 2004 roku i obecnie wynosi 49% (sektor ubezpieczeń na życie: 76%). PROGNOZY W porównaniu do salda ocen, saldo prognoz ogólnych wzrosło w większym stopniu, bowiem aż o 21 punktów procentowych, co dało wynik na poziomie 72%. Również w tym przypadku oznacza to powrót do tendencji wzrostowej, która utrzymywała się od II kwartału 2003 roku aż do II kwartału roku Jest to jednocześnie powrót do poziomu prognoz podobnego, jak ten w I kwartale bieżącego roku (wówczas wynosił on 73%). Największy wzrost w stosunku do prognoz odnotowano w segmencie majątkowym. Wyniósł on aż 32 punkty procentowe, co jednocześnie stanowi największy wzrost od początku 2000 roku, dając wynik na poziomie 72%. Wzrost salda prognoz w segmencie ubezpieczeń na życie wyniósł 11 punktów procentowych. Monitoring Ubezpieczeniowy - PIU/Pentor 2 OGÓŁEMUBEZPIECZENIA MAJĄTKOWEUBEZPIECZENIA NA ŻYCIE OGÓŁEMUBEZPIECZENIA MAJĄTKOWEUBEZPIECZENIA NA ŻYCIE SALDO PROGNOZY SALDO OCENY UMOWY UBEZPIECZENIOWE OCENY Trzeci kwartał 2005 roku przyniósł wzrost ogólnego salda oceny liczby zawartych umów ubezpieczeniowych. Obecnie wynosi ono 56%, co stanowi zmianę o 7 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego kwartału. Wynik taki spowodowany jest w głównej mierze wyraźnym wzrostem salda oceny w sektorze ubezpieczeń na życie, który wyniósł 12 punktów. Jest to najwyższa wartość salda oceny w tym segmencie od początku istnienia Monitora i wynosi 73% Tymczasem w sektorze ubezpieczeń majątkowych saldo oceny liczby zawartych umów ubezpieczeniowych wzrosło zaledwie o 2 punkty procentowe, osiągając obecnie wartość 39%. PROGNOZY W porównaniu z minionym kwartałem zaobserwowano wzrost liczby optymistów prognozujących, iż w najbliższych trzech miesiącach liczba zawartych umów ubezpieczeniowych wzrośnie (wzrost z 55% do poziomu 66%). Saldo prognozy wzrosło przede wszystkim w segmencie ubezpieczeń majątkowych (o 16 punktów procentowych, obecnie 64%). Wzrost optymistycznych prognoz zaobserwowano także w segmencie ubezpieczeń na życie – o 7 punktów procentowych. Odsetek respondentów przewidujących wzrost liczby zawartych umów ubezpieczeniowych w segmencie ubezpieczeń na życie zwiększył się o 4 punktów i obecnie wynosi 75%, zaś w segmencie ubezpieczeń majątkowych aż o 13 punktów procentowych, co daje wynik 73%.

ŚREDNIA SKŁADKA PRZYPISANA BRUTTO OCENY Ogólne saldo oceny średniej składki przypisanej brutto w porównaniu do minionego kwartału wyraźnie wzrosło – o 20 punktów procentowych, i obecnie wynosi 52%. Wynik ten oznacza powrót do wartości z IV kwartału 2004 roku i I kwartału 2005, kiedy ogólne saldo oceny uzyskało 52% i 53%. Bardziej znaczący wzrost oceny średniej składki przypisanej brutto, aż o 23 punkty procentowe, odnotowano w segmencie ubezpieczeń na życie, obecnie wynosi on 63%. W segmencie ubezpieczeń majątkowych wzrost prognoz wyniósł 17 punktów procentowych, co dało wynik na poziomie 41%. PROGNOZY Saldo prognozy średniej składki przypisanej brutto wzrósł o 13 punktów procentowych i obecnie wynosi 57%. Jest to spowodowane w znacznej mierze dużym wzrostem salda prognozy wśród ubezpieczeń majątkowych, aż o 19 punktów procentowych, co daje obecny wynik na poziomie 52%. Również w segmencie ubezpieczeń na życie odnotowano wzrost prognoz, z tymże wyniósł on nieco mniej niż wśród ubezpieczeń majątkowych, bo 6 punktów procentowych, dając wynik na poziomie 61%. Oznacza to powrót do tendencji wzrostowej tego wskaźnika, charakterystycznej dla II kwartału i zachwianej jedynie w ubiegłym roku. Monitoring Ubezpieczeniowy - PIU/Pentor 3 OGÓŁEMUBEZPIECZENIA MAJĄTKOWEUBEZPIECZENIA NA ŻYCIE SALDO PROGNOZY SALDO OCENY OGÓŁEMUBEZPIECZENIA MAJĄTKOWEUBEZPIECZENIA NA ŻYCIE SZKODY OCENY Obecny kwartał przyniósł nieznaczny, bo zaledwie o 3 punkty procentowe, wzrost wartości w ocenie liczby szkód. Jest to pierwszy odnotowany wzrost od III kwartału 2004 roku. Wzrost ten to przede wszystkim wynik bieżącej sytuacji w segmencie ubezpieczeń na życie, gdzie wzrost wyniósł 9 punktów (obecnie 16%). Warto podkreślić,iż w bieżącym kwartale po raz pierwszy odnotowano wzrost wartości ocen w segmencie ubezpieczeń na życie w III kwartale roku (w latach ubiegłych za każdym razem odnotowywano w III kwartale spadek wartości ocen w tym segmencie, wyjątkiem był rok 2000). W segmencie ubezpieczeń majątkowych obserwujemy natomiast spadek – wynosi on 4 punktów (obecnie 8%). PROGNOZY Saldo prognozy liczby szkód w III kwartale 2005 osiągnęło wyjątkowo wysoki, bo aż 34-punktowy wzrost, obecnie przyjmując wartość 37%. Jest to najwyższy odnotowany wzrost, jak również najwyższa odnotowana wartość salda prognoz liczby szkód od początku 2000 roku. Wynika to przede wszystkim ze znacznego wzrostu tychże prognoz w segmencie ubezpieczeń majątkowych, który wyniósł 52 punkty procentowy dając wynik na poziomie 55%. Również w tym przypadku daje to najwyższy odnotowany poziom salda prognoz liczby szkód od początku istnienia Monitora Ubezpieczeń. Wzrost obserwujemy także w sektorze ubezpieczeń na życie, przy czym jest on nieco niższy niż w poprzednich przypadkach, ale nadal utrzymuje się na znacznym poziomie w wysokości 17 punktów procentowych (obecnie 20%).

Monitoring Ubezpieczeniowy - PIU/Pentor 4 SALDO PROGNOZY SALDO OCENY OGÓŁEMUBEZPIECZENIA MAJĄTKOWEUBEZPIECZENIA NA ŻYCIE OGÓŁEMUBEZPIECZENIA MAJĄTKOWEUBEZPIECZENIA NA ŻYCIE WARTOŚĆ WYPŁAT ODSZKODOWAŃ OCENY Salda oceny dla wartości wypłaconych odszkodowań po utrzymującej się od IV kwartału 2004 tendencji spadkowej, w kwartale bieżącym utrzymał się na tym samym poziomie 11% co w poprzednim. Warto zauważyć, że jest to najniższa wartość salda od I kwartału 2001 roku. Stagnację salda oceny odnotowujemy również w segmencie ubezpieczeń na życie, które otrzymuje się od poprzedniego kwartału na poziomie 15%. Jest to drugi (zaraz po II kwartale 2004 roku – 13%) najniższy poziom ocen wartości wypłaty odszkodowań od początku istnienia Monitora. W sektorze ubezpieczeń majątkowych saldo prognozy pozostało spadło o jeden punkt procentowy i wynosi 7%. PROGNOZY III kwartał 2005 roku to również znaczny wzrost ogólnego salda prognozy wartości wypłacanych odszkodowań, z 9% do 33%. Jednocześnie wzrost ten, wynoszący 24 punkty procentowe, jest najwyższym odnotowanym wzrostem wartości ogólnych prognoz dotyczących wartości wypłat odszkodowań odnotowanym od początku istnienia Monitora Ubezpieczeń. Wzrost ten to przede wszystkim wynik znacznego wzrostu prognoz w sektorze ubezpieczeń majątkowych, który wyniósł aż 36 punktów procentowych i dał wynik na poziomie 43%. W segmencie ubezpieczeń na życie wzrost wartości prognoz zmienił się o 13 punktów procentowych. Odsetek respondentów przewidujących, iż w najbliższych trzech miesiącach wartość wypłaconych odszkodowań wzrośnie, wzrósł z 21% do 37%, co przede wszystkim jest wynikiem dwukrotnego wzrostu tychże respondentów w sektorze ubezpieczeń majątkowych (24% do 48%). W sektorze ubezpieczeń na życie odsetek ten wzrósł z 19% do 27%. REZYGNACJE Z UBEZPIECZENIA OCENY W obecnym kwartale obserwujemy wzrost wartości ogólnego salda oceny liczby klientów rezygnujących z ubezpieczeń o 3 punkty procentowe. Przede wszystkim jest to wynik 5 punktowego wzrostu ocen dotyczących rezygnacji klientów z ubezpieczeń majątkowych (z 3% do 8%). W mniejszym stopniu zaważył na tym wzrost wartości tychże ocen w stosunku do ubezpieczeń na życie, który wyniósł 1 punkt procentowy (wynosi obecnie –28%). PROGNOZY Trzeci kwartał w stosunku do ogólnej wartości prognoz dotyczących liczby osób rezygnujących z ubezpieczeń przyniósł jej trzypunktowy wzrost, powodując tym samym, że saldo to osiągnęło najwyższą wartość od I kwartału 2002 roku (-6%). Wzrost ten zawdzięczamy przede wszystkim wzrostowi w segmencie ubezpieczeń na życie (4 punkty procentowe, obecnie –24%). W sektorze ubezpieczeń majątkowych saldo prognozy wzrosło o 1 punkt procentowy dając tym samym wynik 8%.

KONKURENCJA NA RYNKU OCENY Saldo oceny konkurencji na rynku w obecnym kwartale utrzymuje tendencję spadkową. W bieżącym pomiarze spadło ono o 2 punkty, osiągając tym samym poziom 15%. Jest to jednocześnie najniższy poziom salda ocen konkurencji na rynku od początku istnienia Monitora. Odnotowany spadek jest wynikiem stosunkowo wysokiego spadku w sektorze ubezpieczeń na życie (z 12% do 5%). W stosunku do sektora ubezpieczeń majątkowych zauważono 2-punktowy wzrost salda ocen do poziomu 25%. PROGNOZY W przeciwieństwie do salda ocen, w stosunku do ogólnego salda prognoz trzeci kwartał 2005 roku przyniósł 8 punktowy wzrost tej wartości. Dość wyraźnie jest on widoczny w przypadku prognoz dotyczących segmentu ubezpieczeń na życie. Zaobserwowano tu 16 punktowy wzrost z 8% do 24%. W przypadku prognoz dotyczących rynku ubezpieczeń majątkowych odnotowano 2 punktowy wzrost. Okołó 3/4 respondentów prognozuje, iż w przeciągu najbliższych 3 miesięcy konkurencja na rynku pozostanie bez zmian. Dotyczy to w takim samym stopniu konkurencji na rynku ubezpieczeń majątkowych jak i na życie. Monitoring Ubezpieczeniowy - PIU/Pentor 5 SALDO PROGNOZY SALDO OCENY OGÓŁEMUBEZPIECZENIA MAJĄTKOWEUBEZPIECZENIA NA ŻYCIE OGÓŁEMUBEZPIECZENIA MAJĄTKOWEUBEZPIECZENIA NA ŻYCIE TARYFY, STAWKI POLIS OCENY Salda oceny taryf, stawek polis, w obecnym kwartale wzrósł o 6 punktów procentowych i wyniósł 8%. W segmentach poszczególnych ubezpieczeń odnotowaliśmy wzrosty w wysokości 4 punktów w przypadku ubezpieczeń na życie oraz 8 punktów w stosunku do ubezpieczeń majątkowych. 89% respondentów jest zdania, że w stosunku do poprzedniego kwartału taryfy i stawki polis pozostały bez zmian. PROGNOZY W przypadku ogólnego salda prognozy, już drugi kwartał z rzędu obserwujemy spadek, tym razem o 2 punkty procentowe, co daje wynik na poziomie 7%. Jest to przede wszystkim wynik spadku wartości prognoz dla sektora ubezpieczeń majątkowych, który zmalał z 19% do 8%, bowiem wartość prognozy dla segmentu ubezpieczeń na życie wzrosła o 7 punktów procentowych do wartości 7%. W przypadku ubezpieczeń na życie oznacza to powrót do stanu z III kwartału 2000 i 2003.

Monitoring Ubezpieczeniowy - PIU/Pentor 6 OGÓŁEMUBEZPIECZENIA MAJĄTKOWEUBEZPIECZENIA NA ŻYCIE SYTUACJA EKONOMICZNA PLACÓWEK OCENY W bieżącym kwartale zanotowano 7-punktowy wzrost ogólnego salda oceny sytuacji ekonomicznej placówek (z 55% do 62%). Wynik ten jest rezultatem wzrostu salda oceny przede wszystkim ubezpieczeń na życie – aż o 16 punktów procentowych. W przypadku ubezpieczeń majątkowych odnotowano niewielki spadek w wysokości 2 punktów procentowych. Ponadto zaobserwowano wzrost udziału liczby osób deklarujących, iż sytuacja ekonomiczna firmy w stosunku do poprzedniego kwartału uległa poprawie – obecnie wynosi ona 66%. Podczas gdy w sektorze ubezpieczeń na życie liczba takich osób znacznie wzrosła (z 63% do 75%), w sektorze ubezpieczeń majątkowych spadła o 2 punkty procentowe (obecnie 57%). PROGNOZY III kwartał 2005 zaowocował znacznym wzrostem ogólnego salda prognoz – obecnie 72% (w II kwartale 59%). W sektorze ubezpieczeń majątkowych, saldo prognozy wzrosło o 9 punktów (obecnie 65%, co dało najwyższy poziom prognoz w roku 2005). To samo zjawisko zaobserwowano w segmencie ubezpieczeń na życie: wzrost o 16 punktów procentowych, co dało w sumie najwyższy wynik w tym roku na poziomie 79%. Odsetek osób, przewidujących iż w najbliższym kwartale sytuacja ekonomiczna firmy poprawi się, wzrósł o 10 punktów (obecnie wynosi 75%), co było wynikiem wzrostu zarówno w sektorze majątkowym (o 11 punktów, obecnie 71%) jak i w sektorze ubezpieczeń na życie (również o 11 punktów, obecnie 80%). DZIAŁ I – UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE Liczba zawartych umów W III kwartale 2005 roku odnotowaliśmy wzrost salda oceny zawieranych umów ubezpieczeniowych w przypadku: ubezpieczeń grupowych (o 4 punktów) oraz ubezpieczeń grupy 1 (o 8 punktów procentowych). W przypadku ubezpieczeń posagowych (grupa 2) zauważono 5 punktowy spadek (z 16% do 11%). W przypadku ubezpieczeń indywidualnych w bieżącym kwartale saldo oceny wzrosło o 3 punkty procentowe. Najbardziej znaczącą różnicą w stosunku do poprzedniego kwartału zaobserwowano w stosunku do ubezpieczeń z funduszem inwestycyjnym (grupa 3) – odnotowano tu aż 23 punktowy wzrost ogólnego salda ocen (obecnie 80%, najwyższy wynik w historii Monitora). Tymczasem w przypadku salda prognozy, bieżący kwartał, podobnie jak poprzedni, zaowocował wzrostem w przypadku większości grup ubezpieczeniowych. Najwyższy wzrost wartości salda prognozy odnotowano w przypadku ubezpieczeń grupowych (z 40% do 56%). Jedynie w stosunku do ubezpieczeń na życie (gr.1) zauważono nieznaczny spadek wartości salda prognoz w wysokości 1 punktu. Wartość pozyskanej składki brutto W przypadku sald ocen wartości pozyskanej składki brutto dla wszystkich grup ubezpieczeń zanotowano w bieżącym kwartale zdecydowany wzrost. Największy zaobserwowano dla ubezpieczeń grupy 1 (o 17 punktów), co spowodowało powrót do wartości odnotowane w I kwartale bieżącego roku. W przypadku ubezpieczeń z funduszem inwestycyjnym odnotowano wzrost w stosunku do poprzedniego kwartału na poziomie 14 punktów. Saldo prognozy dla większości grup ubezpieczeń zanotowało kierunek wzrostowy. Największy wzrost dotyczy prognoz w stosunku do ubezpieczeń grupowych - zanotowano w obecnym kwartale 14 punktowy wzrost. Jedynie w przypadku ubezpieczeń z funduszem inwestycyjnym odnotowano 8 punktowy spadek wartości prognoz, co spowodowało powrót do poziomu w I kwartale bieżącego roku (59%). Stopa składki Salda oceny wartości stopy składki po spadku we wszystkich grupach ubezpieczeń w poprzednim kwartale (poza ubezpieczeniami posagowymi (grupa 2), które wówczas odnotowały znaczny wzrost) obecnie przyjęły kierunek wzrastający, ale bez znacznych skoków. Średnio wzrost ten wahał się pomiędzy 2-3 punktami procentowymi Poziom oceny dla ubezpieczeń indywidualnych pozostał na niezmienionym poziomie 24%. W ubezpieczeniach grupy 1 spadł natomiast o 2 punkty. Również w przypadku salda prognozy obserwujemy ogólny kierunek wzrostowy. Największy wzrost prognoz dotyczących stopy składki odnotowano w stosunku do ubezpieczeń z funduszem inwestycyjnym (z 13% do 26%) W przypadku pozostałych kategorii ubezpieczeń nie odnotowano większych wzrostów niż o 6 punktów.

DZIAŁ UBEZPIECZEŃ MAJĄTKOWYCH Liczba zawartych umów W bieżącym kwartale dla salda ocen zaobserwować możemy stan równowagi – trzy spośród siedmiu grup ubezpieczeniowych zanotowały wzrost wartości (w przypadku ubezpieczenia kredytów, gwarancji i ryzyk finansowych oraz pozostałych (grupa 14+18), jako jedynej grupy ubezpieczeń, jest to drugi wzrost z rzędu), trzy kolejne – spadek, zaś w przypadku ubezpieczeń OC motoryzacyjnych saldo utrzymało się na niezmienionym poziomie. Największa zmiana wartości w porównaniu do poprzedniego kwartału nastąpiła dla ubezpieczeń majątkowych (grupa 8+9) i ubezpieczeń OC (grupa 13) i wyniosła ponad 20 punktów. Wspomniane grupy ubezpieczeń są jedynymi, które w obecnym kwartale zanotowały zmianę kierunku (ze spadkowej na wzrostową) w stosunku do minionego kwartału. Pozostałe grupy ubezpieczeń kontynuują tendencję z poprzedniego pomiaru (oprócz wspomnianych już ubezpieczeń OC motoryzacyjnych). Najbardziej wyraźny spadek odnotowujemy dla ubezpieczeń Auto Casco (grupa 3) i transportowych (zmiana odpowiednio o 17 i 16 punktów). Wskaźnik netto w porównaniu do poprzedniego kwartału (różnica): wskaźnik oceny wskaźnik prognozy ubezpieczenie OC motoryzacyjne (grupa 10)= +6 ubezpieczenie Auto Casco (grupa 3) ubezpieczenie majątkowe (grupa 8+9) ubezpieczenie osobowe (grupa 1+2)-9-10 ubezpieczenie OC (grupa 13)+22+3 ubezpieczenie transportowe-16+5 ubezpieczenie kredytów, gwarancji i pozostałe W przypadku salda prognozy, w bieżącym kwartale obserwujemy tylko jeden spadek jego wartości (zanotowany dla ubezpieczeń osobowych (grupa 1+2) – jest to sytuacja zupełnie odwrotna niż w kwartale poprzednim, kiedy to odnotowaliśmy 6 spadków i tylko jeden wzrost (dla ubezpieczeń OC (grupa 13). W przypadku pozostałych grup ubezpieczeń, największy wzrost nastąpił dla ubezpieczeń Auto Casco (grupa 3) i ubezpieczeń kredytów, gwarancji i pozostałych (o 24 punkty) oraz ubezpieczeń majątkowych (grupa 8+9). Wartość pozyskanej składki Trzeci kwartał 2005 zaowocował wzrostem wartości salda ocen wartości pozyskanej składki dla czterech grup ubezpieczeniowych. Pozostałe kontynuują od poprzedniego kwartału tendencję spadkową. Największy spadek wartości obserwujemy dla ubezpieczeń Auto Casco (grupa 3), gdzie wyniósł on 32 punkty, osiągając obecnie wartość 4% (jest to najniższa wartość od IV kwartału 2002). W przypadku ubezpieczeń notujących wzrost wartości salda oceny, największy odnotowujemy dla ubezpieczeń OC (grupa 13). Wskaźnik netto w porównaniu do poprzedniego kwartału (różnica): wskaźnik oceny wskaźnik prognozy ubezpieczenie OC motoryzacyjne (grupa 10)+4+12 ubezpieczenie Auto Casco (grupa 3) ubezpieczenie majątkowe (grupa 8+9) ubezpieczenie osobowe (grupa 1+2) ubezpieczenie OC (grupa 13) ubezpieczenie transportowe-16+6 ubezpieczenie kredytów, gwarancji i pozostałe Saldo prognozy we wszystkich grupach ubezpieczeń przyjęło w bieżącym pomiarze kierunek wzrostowy, największy – dla ubezpieczeń majątkowych (grupa 8+9) i jedynie minimalny – dla ubezpieczeń osobowych (grupa 1+2). Liczba szkód Saldo oceny liczby szkód dla 3 grup ubezpieczeń w bieżącym kwartale wzrosło (Auto Casco (grupa 3), transportowe oraz OC (grupa 13), dla kolejnych 3 – spadło, a w przypadku ubezpieczeń osobowych (grupa 1+2) pozostało bez zmian. Zaobserwowane zmiany nie są jednak duże, a największa wyniosła 15 punktów (dla ubezpieczeń OC motoryzacyjnych (grupa 10). Saldo prognozy wzrosło w obecnym we wszystkich grupach ubezpieczeń, przy czym największy wzrost obserwujemy dla ubezpieczeń Auto Casco (grupa 3) (wzrost o 49 punktów) i OC motoryzacyjnych (grupa 10) (wzrost o 36 punktów). Osiągnięte w tych grupach wartości salda prognozy są najwyższe od 2 lat. Wartość odszkodowań Saldo ocen w III kwartale 2005 zanotowało kierunek wzrostowy dla 4 spośród 7 grup ubezpieczeniowych. Największy wzrost zaobserwowano dla ubezpieczeń Auto Casco (grupa 3) - zmiana w stosunku do poprzedniego kwartału wyniosła 20 punktów. Dla ubezpieczeń majątkowych (grupa 8+9), transportowych i ubezpieczeń kredytów, gwarancji i pozostałych, zanotowano spadki wartości. W przypadku salda prognozy obserwujemy podobnie jak w przypadku salda prognozy dla liczby szkód – tylko kierunki wzrostowe. Największy odnotowano dla ubezpieczeń OC motoryzacyjnych (grupa 10) i Auto Casco (grupa 3), gdzie zmiana w odniesieniu do poprzedniego kwartału wyniosła 46 punktów (są to najwyższe wartości salda prognozy odpowiednio od 2 i 3 lat). Stopa składki W przypadku stopy składki saldo ocen zanotowało dla trzech grup ubezpieczeń kierunek wzrostowy (niewielki, maksymalnie o 5 punktów), dla trzech – kierunek spadkowy (największy o 7 punktów), w przypadku ubezpieczeń Auto Casco – pozostało bez zmian. Wśród sald prognoz obserwujemy spadki w dwóch grupach ubezpieczeń – Auto Casco oraz OC motoryzacyjnych (odpowiednio o 8 i 17 punktów). Pozostałe zmiany nie przekraczają 5 punktów. WSKAŹNIK KONIUNKTURY PIUPEN Wartość wskaźnika PIUPEN w III kwartale 2005 roku, po trzech kolejnych spadkach, tym razem wzrosła, potwierdzając tendencję tego wskaźnika do wzrostu w III kwartale. Obecnie wartość wskaźnika PIUPEN wynosi 43,5%, co stanowi wzrost o 11,4 punktu w stosunku do poprzedniej fali. Zaobserwowany w bieżącym kwartale wzrost, zawdzięczamy wzrostowi zarówno w segmencie ubezpieczeń na życie, jak i w segmencie ubezpieczeń majątkowych. W obydwu tych sektorach zmiana w porównaniu do poprzedniego kwartału przekroczyła 10 punktów, i obecnie wartość wskaźnika wynoszą odpowiednio 49% i 38%. Wartość wskaźnika PIUPEN dla salda ocen wyniosła 37,9% (wzrost o 6,3 punktu), zaś w przypadku salda prognozy 49% (wzrost o 16,3 punktu). Monitoring Ubezpieczeniowy - PIU/Pentor 7

8 SALDO PROGNOZY SALDO OCENY LICZBA ZAWARTYCH UMÓWWARTOŚĆ POZYSKANEJ SKŁADKISTOPA SKŁADKI LICZBA ZAWARTYCH UMÓWWARTOŚĆ POZYSKANEJ SKŁADKISTOPA SKŁADKI LICZBA ZAWARTYCH UMÓWWARTOŚĆ POZYSKANEJ SKŁADKISTOPA SKŁADKI LICZBA ZAWARTYCH UMÓWWARTOŚĆ POZYSKANEJ SKŁADKISTOPA SKŁADKI -7

Monitoring Ubezpieczeniowy - PIU/Pentor 9 SALDO PROGNOZY SALDO OCENY LICZBA ZAWARTYCH UMÓWWARTOŚĆ POZYSKANEJ SKŁADKISTOPA SKŁADKI LICZBA SZKÓD WARTOŚĆ ODSZKODOWAŃ LICZBA ZAWARTYCH UMÓWWARTOŚĆ POZYSKANEJ SKŁADKISTOPA SKŁADKI LICZBA ZAWARTYCH UMÓWWARTOŚĆ POZYSKANEJ SKŁADKISTOPA SKŁADKI LICZBA SZKÓD WARTOŚĆ ODSZKODOWAŃ

Monitoring Ubezpieczeniowy - PIU/Pentor 10 SALDO PROGNOZY SALDO OCENY LICZBA SZKÓD WARTOŚĆ ODSZKODOWAŃ LICZBA ZAWARTYCH UMÓWWARTOŚĆ POZYSKANEJ SKŁADKISTOPA SKŁADKI LICZBA SZKÓD WARTOŚĆ ODSZKODOWAŃ LICZBA ZAWARTYCH UMÓWWARTOŚĆ POZYSKANEJ SKŁADKISTOPA SKŁADKI LICZBA SZKÓD WARTOŚĆ ODSZKODOWAŃ LICZBA ZAWARTYCH UMÓWWARTOŚĆ POZYSKANEJ SKŁADKISTOPA SKŁADKI

Monitoring Ubezpieczeniowy - PIU/Pentor 11 LICZBA ZAWARTYCH UMÓWWARTOŚĆ POZYSKANEJ SKŁADKISTOPA SKŁADKI LICZBA SZKÓD WARTOŚĆ ODSZKODOWAŃ LICZBA ZAWARTYCH UMÓWWARTOŚĆ POZYSKANEJ SKŁADKISTOPA SKŁADKI LICZBA SZKÓD WARTOŚĆ ODSZKODOWAŃ SALDO PROGNOZY SALDO OCENY

Ogółem Na życieMajątkowe 12 Proszę ocenić wpływ przedstawicieli następujących branż na kształtowanie opinii i klimatu wokół siebie na skali od 1 do 5, gdzie 5 - oznacza bardzo wysoki wpływ, a 1 bardzo niski wpływ. średnia 3,9 3,5 3,4 3,3 2,5 4 3,3 3,7 2,5 3,9 3,7 3,1 2,8 2,5 Towarzystwa Ubezpieczeń Banki Fundusze inwestycyjne Fundusze emerytalne Firmy Telekomunik. Ogółem Zdaniem respondentów, największy wpływ na kształtowanie opinii i klimatu wokół siebie mają przedstawiciele towarzystw ubezpieczeniowych. Udział badanych, którzy oceniają iż wpływ ten w branży towarzystw ubezpieczeniowych jest wysoki lub bardzo wysoki, wynosi 72%. Nieco mniejszy wpływ na kształtowanie opinii i klimatu wokół siebie, mają zdaniem ankietowanych przedstawiciele banków – w sumie opinię tą podziela ponad połowa badanych. Wśród badanych branż, najmniejszy wpływ na kształtowanie opinii i klimatu wokół siebie, mają w ocenie badanych przedstawiciele firm telekomunikacyjnych. Ubezpieczenia na życie W sektorze ubezpieczeń na życie, poza przedstawicielami towarzystw ubezpieczeniowych, największy wpływ na kształtowanie opinii i klimatu wokół siebie mają zdaniem respondentów przedstawiciele funduszy emerytalnych (63%) i inwestycyjnych (57%). Ubezpieczenia majątkowe W sektorze ubezpieczeń majątkowych, również jako branża mająca największy wpływ na kształtowanie opinii i klimatu wokół siebie przez jej przedstawicieli, wskazana została branża towarzystw ubezpieczeniowych (68%). Podobną liczbę wskazań uzyskała branża bankowości (66%).

13 Przeczytam teraz Panu(i) 7 zdań określających problemy branży ubezpieczeniowej w Polsce. Proszę wybrać z nich 2, które Pana(i) zdaniem, są najpoważniejszymi problemami tej branży. Ogółem W ocenie respondentów, najpoważniejszymi problemami w branży ubezpieczeniowej są obecnie przede wszystkim niski poziom wiedzy o ubezpieczeniach w społeczeństwie (63%) oraz brak długofalowej polityki państwa (58%). Tylko nieliczni ankietowani wskazali na nieefektywność organów nadzoru oraz silny wpływ kapitału zagranicznego (poniżej 10% wskazań). Ubezpieczenia na życie W sektorze ubezpieczeń na życie, respondenci do najpoważniejszych problemów w branży ubezpieczeniowej zaliczyli na pierwszym miejscu brak długofalowej polityki państwa (na element ten wskazało ponad 3/4 ankietowanych). Odsetek osób wymieniających wśród najpoważniejszych problemów niski poziom wiedzy o ubezpieczeniach w społeczeństwie, wyniósł 61%. Ubezpieczenia majątkowe W sektorze ubezpieczeń majątkowych, jako główny problem w branży uznano niski poziom wiedzy o ubezpieczeniach. Na drugim i trzecim miejscu, ex aequo uplasowały się brak długofalowej polityki państwa oraz niedoskonałość prawa w zakresie ubezpieczeń.

14 Teraz przeczytam Panu(i) 7 zdań określających pożądane dla rozwoju polskiego rynku ubezpieczeń działania mogące wpłynąć na jego pobudzenie. Proszę wybrać z nich 2, które Pana(i) zdaniem, są najbardziej pożądane. Ogółem Wśród działań pożądanych dla rozwoju polskiego rynku ubezpieczeń, mogących wpłynąć na jego pobudzenie, najczęściej wskazywanym był rozwój niepublicznych ubezpieczeń zdrowotnych (ponad połowa wskazań). Stosunkowo wysoki odsetek badanych wymienił również stabilną politykę podatkową wobec długoterminowych oszczędności. Ubezpieczenia na życie W sektorze ubezpieczeń na życie, ponad połowa badanych wskazała na takie elementy jak: rozwój niepublicznych ubezpieczeń zdrowotnych, stabilna polityka podatkowa wobec długoterminowych oszczędności oraz upowszechnienie III filara ubezpieczeń emerytalnych. Ubezpieczenia majątkowe W sektorze ubezpieczeń majątkowych zdecydowanie częściej niż w sektorze ubezpieczeń na życie, ankietowani wskazywali na wprowadzenie gwarancji państwowych dla ubezpieczeń skutków katastrof naturalnych i ataków terrorystycznych (blisko 30%), tworzenie jednolitego rynku usług finansowych w Europie oraz wzmocnienie nadzoru nad zakładami ubezpieczeń (blisko 20% wskazań).

UWAGI METODYCZNE Pentor - Instytut Badania Opinii i Rynku na zlecenie Polskiej Izby Ubezpieczeń przeprowadza od 1999 roku kwartalne badania koniunktury w sektorze ubezpieczeń. W badaniach tych uczestniczą pracownicy szczebla kierowniczego placówek zakładów ubezpieczeń z całej Polski. Podstawowy zakres pytań dotyczy jakościowych ocen i prognoz zmian w zakresie: liczby zawartych umów ubezpieczeniowych wartości przypisu składki brutto wartości średniej składki przypisanej brutto liczby szkód wartości wypłaconych odszkodowań liczby klientów rezygnujących z ubezpieczeń taryf/składek polis konkurencji na rynku sytuacji ekonomicznej placówek ogółem oraz w podziale na zakłady Działu I (Ubezpieczenia na życie) oraz zakłady Działu II (Ubezpieczenia majątkowe i osobowe). Wszystkie oceny i prognozy są formułowane przez stwierdzenie, że wystąpił (wystąpi) wzrost (poprawa) lub spadek (pogorszenie) bądź też brak zmiany. Różnice między procentem odpowiedzi pozytywnych (wzrost/ poprawa) i negatywnych (spadek/ pogorszenie) są cząstkowymi wskaźnikami oceny/ prognozy netto. Wskaźniki te są potem wykorzystywane do przedstawiania tendencji, obliczania wskaźników oceny i prognozy, jak również ogólnego syntetycznego wskaźnika koniunktury - indeksu PIUPEN. Wskaźniki oceny (prognozy) są średnimi arytmetycznymi różnic odpowiedzi na szczegółowe pytania, dotyczące liczby zawartych umów, wartości pozyskanych składek, liczby szkód, wartości wypłaconych odszkodowań, liczby klientów rezygnujących z ubezpieczeń w części dotyczącej oceny (prognozy). Wskaźnik syntetyczny jest średnią arytmetyczną różnic odpowiedzi na wyżej wymienione pytania, zarówno z części prognozy, jak i oceny. Jego poziom oraz późniejsze zmiany będą obrazować ogólny klimat koniunktury w sektorze ubezpieczeń. Wskaźnik osób rezygnujących z ubezpieczeń brany jest pod uwagę jako ujemny składnik globalnego wskaźnika koniunktury. Ponadto kwestionariusz zawiera pytania dotyczące zmian w zakresie niektórych wskaźników (liczba zawartych umów, wartość pozyskanej składki, liczba szkód, wartość odszkodowań, stopa składki) w ramach następujących grup ubezpieczeń: Zakłady Działu I (Ubezpieczenia na życie): ubezpieczenia grupowe ubezpieczenia indywidualne ubezpieczenia na życie (gr. 1) ubezpieczenia posagowe (gr. 2) ubezpieczenia z funduszem inwestycyjnym (gr. 3) Zakłady Działu II (Ubezpieczenia majątkowe) ubezpieczenia OC motoryzacyjne (gr.10) ubezpieczenia Auto Casco (gr. 3) ubezpieczenia majątkowe (gr ) ubezpieczenia osobowe (gr ) ubezpieczenia OC (gr. 13) ubezpieczenia transportowe (morskie, lotnicze,lądowe) (gr ) ubezpieczenia kredytów, gwarancji, ryzyk finansowych oraz pozostałe (gr ) Poza pytaniami podstawowymi co kwartał zadawane są także pytania dodatkowe. 15 Monitoring Ubezpieczeniowy - PIU/Pentor