Zachowania organizacyjne Dr Andrzej Stańda Katedra Teorii Organizacji i Zarządzania andrzej.standa@ae.poznan.pl Dyżur: środa 16-17, czwartek 15.30-16.30 p. 109 „C” Zachowania organizacyjne

Zachowania organizacyjne Cel przedmiotu Zapoznanie ze współczesnymi koncepcjami dotyczącymi dynamiki zachowań ludzi w organizacji ze szczególnym uwzględnieniem przyczyn i przeobrażeń cywilizacyjnych w okresie przejścia od epoki przemysłowej do informacyjnej Wyrobienie umiejętności analizy i oceny zjawisk związanych z różnorodnością zachowań organizacyjnych Zachowania organizacyjne

Zachowania organizacyjne Literatura Cz. Sikorski , Zachowania ludzi w organizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998 S. P. Robbins, Zachowania w organizacji, PWE, Warszawa 1998 Zachowania organizacyjne

Zachowania organizacyjne Zasady zaliczenia przedmiotu Do egzaminu/zaliczenia przystępujemy z indeksem i kartą egzaminacyjną Usprawiedliwienie z nieobecności należy przedłożyć w ciągu trzech dni od dnia egzaminu/zaliczenia Zaliczenia pisemne o charakterze testu Zakres zaliczenia: Tematyka wykładów Materiał z literatury przedmiotu Zachowania organizacyjne

Wykład I – istota zachowań organizcyjnych Zakres wykładu Pojęcie podstawowe Istota zachowania organizacyjnego Funkcjonalno-zarządcze uwarunkowania zachowań organizacyjnych Zachowania organizacyjne

Zachowanie się, działanie, cel – pojęcia podstawowe Koncepcja zachowań organizacyjnych w teorii – istota zachowania organizacyjnego Zachowanie się, działanie, cel – pojęcia podstawowe Zachowanie się to znajdowanie się w określonym stanie Rzecz „zachowująca się ” to rzecz znajdująca się w stanie dającym się określić przez jej stosunek do jakiejś innej rzeczy lub do jakiejś części jej samej Zachowanie bierne - organizm nie reaguje w sposób widoczny na zmiany swej obiektywnej sytuacji, np. w czasie snu, omdlenia Zachowania czynne – reakcje organizmu są widoczne Działanie – zachowanie się dowolne, zmierzające do celu (zachowanie dowolne oznacza, że podmiot działający ma mniej lub bardziej wyraźne poczucie swobody wyboru zachowania się) Zachowania organizacyjne

Zachowania organizacyjne Koncepcja zachowań organizacyjnych w teorii – istota zachowania organizacyjnego Cel – antycypowany, przyszły stan rzeczy, wyznaczający kierunek i strukturę działania podmiotu Różnorodność celów uczestników organizacji determinantą zachowań jej uczestników Zachowania organizacyjne

Zachowania organizacyjne Koncepcja zachowań organizacyjnych w teorii organizacji i zarządzania – istota działania Działanie to dowolne zachowanie się zmierzające do osiągnięcia celów; może polegać na wykonaniu czegoś lub powstrzymaniu się od czegoś i przysługuje tylko osobnikom obdarzonym świadomością Zachowanie się grupy nazywamy jej funkcjonowaniem, wiąże się ono z określonym działaniem jej członków Każde działanie jest procesem złożonym z poszczególnych fragmentów i najmniejszą niepodzielną cząstka działania jest czyn prosty , czyli ruch elementarny Każde działanie z wyjątkiem czynu prostego możemy rozpatrywać w różnych przedziałach obejmujących: liczbę uczestników przestrzeń czas rodzaje czynności Zachowania organizacyjne

Zachowania organizacyjne Koncepcja zachowań organizacyjnych w teorii organizacji i zarządzania – istota działania Działanie jednoosobowe - interesuje nas sam proces działania danej osoby, a wzajemne oddziaływanie jej czynów i jej otoczenia traktujemy podobnie, jak inne warunki, w których odbywa się działanie Działanie wieloosobowe (kolektywne) – koncentrujemy swoje zainteresowanie nie tyle na działaniach poszczególnych ludzi, lecz na wzajemnych ich oddziaływaniach, czyli na strukturze ich interakcji Zachowania organizacyjne

Zachowania organizacyjne Koncepcja zachowań organizacyjnych w teorii organizacji i zarządzania – istota działania Działanie wieloosobowe – stopnie kolektywności: Wspólne decyzje – resztę wykonuje każdy sam Decyzje w sprawie kierunku i podziału – resztę wykonuje każdy sam Decyzje w sprawie kierunku i podziału – wzajemna pomoc na żądanie członka kolektywu Decyzje w sprawie kierunku i podziału – periodyczna wspólna akceptacja pracy poszczególnych członków, wspólne poprawki, uzupełnienia Decyzje w sprawie kierunku i podziału – kolektyw stale, bieżąco uzgadnia Zachowania organizacyjne

Zachowania organizacyjne Koncepcja zachowań organizacyjnych w teorii organizacji i zarządzania – istota działania Rodzaje kolektywów: Kolektyw bez wewnętrznego jakościowego podziału pracy Kolektyw, w którym osoby o podobnych kwalifikacjach dzielą się pracą według jej rodzajów Kolektywy złożone z ludzi o różnych kwalifikacjach Rodzaje działań ze względu na rodzaje celów Praca - splot czynów mających charakter pokonywania trudności dla uczynienia zadość czyimś potrzebom istotnym Zabawa - działanie wykonywane dla satysfakcji uzyskiwanej z samego wykonania go Walka - działanie zmierzające do utrudnienia lub uniemożliwienia przeciwnikowi osiągnięcie jego celów Zdobywanie wiedzy – zwiększanie zasobu wiadomości Zachowania organizacyjne

Koncepcja zachowań organizacyjnych w teorii – istota działania Sprawstwo i odpowiedzialność Sprawcą zdarzenia jest ten, czyj impuls dowolny jest przyczyną zdarzenia Współsprawstwo – dwie lub więcej niż dwie osoby działające w tym samym czasie są równorzędnymi „współsprawcami” tego samego zdarzenia Zachowania organizacyjne

Zachowania organizacyjne Funkcjonalno-zarządcze uwarunkowania zachowań organizacyjnych – zarządzanie jako specyficzne zachowanie organizacyjne Zarządzanie to kierowanie ludźmi w procesie gospodarowania zasobami organizacji dla realizacji jej celów w sposób zgodny z zasadą racjonalnego gospodarowania Funkcje zarządzania – względnie stale powtarzające się zachowania kierującego wobec podwładnego; ich stałym wyrazem są decyzje Układ funkcjonalny zachowań kierowniczych planowanie (cele, kierunki i struktura działania, zasoby, mierniki realizacji) organizowanie (struktura organizacyjna w układzie statycznym i dynamicznym, strukturyzacja elementów i działań) motywowanie (pobudzanie do działań, stan gotowości do działań na rzecz organizacji) kontrolowanie (sprawdzanie stanu zrealizowanego z zamierzonym, sprzężenie zwrotne) Rozkład szczeblowy funkcji kierowniczych determinujący treść zachowań organizacyjnych Zachowania organizacyjne

Podmiotowe ujęcie zachowań kierowniczych Podmiotowe uwarunkowania zachowań organizacyjnych – struktura zachowań kierowniczych Podmiotowe ujęcie zachowań kierowniczych podmiot kierujący wyposażony we władzę oraz niezbędne umiejętności, spełniające określone role organizacyjne, stosujący odpowiedni styl kierowania, dysponujący wiedzą z zakresu technik kierowania, posiadający określone potrzeby i dążący do zamierzonych celów; całość oddziaływań zarządczych determinowana jest logiką rozwoju organizacji i zamierzeniami strategicznymi podmiot kierowany okazujący przyzwolenie do sprawowania władzy, dysponujący odpowiednimi umiejętnościami, spełniający określone role organizacyjne, odczuwający określone potrzeby, dążący do określonych celów Zachowania organizacyjne

Zachowania organizacyjne Nie ma przedsiębiorstw efektywnych czy nieefektywnych, są tylko firmy lepiej lub gorzej zarządzane (P.Drucker) Informacyjno-decyzyjne sprzężenie zwrotne w relacji podmiot kierujący-podmiot kierowany, polegające na wzajemnie zdeterminowanej, dwustronnej wymianie informacji i jednostronnym podejmowaniu decyzji; oddziaływanie zarządcze wymaga umiejętności prowadzenie negocjacji Ponadto Silny jest kontekst kultury organizacyjnej i działania grup nieformalnych Całość procesu nastawiona jest na realizację celów w jak najsprawniejszy sposób (skuteczność i ekonomiczność działań) Zachowania organizacyjne

Podmiotowy układ kierowania determinantą zachowań organizacjnych Podmiot kierujący Władza Umiejętności kierownicze Role organizacyjne Metody i techniki zarządzania Style kierowania Potrzeby Cele indywidualne Misja, wizja, strategia, cele strategiczne Podmiot kierowany Przyzwolenie do sprawowania władzy Umiejętności Role organizacyjne Potrzeby Cele indywidualne Grupy nieformalne, kultura organizacyjna Zachowania organizacyjne