Blaise Pascal, 1623-1622, Pamiątka "Ogień. Bóg Abrahama, Bóg Izaaka, Bóg Jakuba, nie filozofów i naukowców. Pewność. Pewność. Uczucie. Radość. Pokój. Bóg Jezusa Chrystusa. Mój Bóg i twój Bóg. (...) Radość, radość, łzy radości (...), niech nie zapominam Twoich pouczeń". 25 listopada 1654 Blaise Pascal, 1623-1622, Pamiątka
W. Stróżewski, Pytania o arche (Istnienie i sens, s. 11-13): 1. Arché jako początek W sensie przestrzennym W sensie czasowym W sensie genetycznym (pochodzenia od czegoś) W sensie logicznym (pierwsza przesłanka) 2. Arché jako zasada Pierwotne podłoże To, co ważne, zasadnicze Praktyczna zasada, reguła postępowania
3. Arché jako przyczyna Sprawcza Materialna Formalna Celowa 4. Arché jako władza Pierwszeństwo w hierarchii Oddziały wojska Arche jako państwo, kraj, dziedzina.
Wyjścia 3, 1-15 Gdy Mojżesz pasał owce swego teścia, Jetry, kapłana Madianitów, zaprowadził [pewnego razu] owce w głąb pustyni i przyszedł do góry Bożej Horeb. 2 Wtedy ukazał mu się Anioł Pański w płomieniu ognia, ze środka krzewu. (…) 4 Gdy zaś Pan ujrzał, że [Mojżesz] podchodził, żeby się przyjrzeć, zawołał Bóg do niego ze środka krzewu: "Mojżeszu, Mojżeszu!" On zaś odpowiedział: "Oto jestem". 5 Rzekł mu (…) Zstąpiłem, aby go wyrwać z ręki Egiptu i wyprowadzić z tej ziemi do ziemi żyznej i przestronnej, (…) 13 Mojżesz zaś rzekł Bogu: "Oto pójdę do Izraelitów i powiem im: Bóg ojców naszych posłał mię do was. Lecz gdy oni mnie zapytają, jakie jest Jego imię, to cóż im mam powiedzieć?" 14 Odpowiedział Bóg Mojżeszowi: "JESTEM, KTÓRY JESTEM". I dodał: "Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was". 15 Mówił dalej Bóg do Mojżesza: "Tak powiesz Izraelitom: "JESTEM, Bóg ojców waszych, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba posłał mnie do was. To jest imię moje na wieki i to jest moje zawołanie na najdalsze pokolenia. 16
ἐγώ εἰμι ὁ ὤν = egō eimi ho ōn = je jestem tym będącym ὁ = ho, rodzajnik rodzaju męskiego ὤν = ōn = będący ἐγώ εἰμι τὸ ὄν = egō eimi to on = ja jestem to będące τὸ = to, rodzajnik rodzaju nijakiego ὄν = on, będące τὸ ἀγαθόν = to agathon = dobro (abstrakt), lub u Platona idea dobra ἀγαθός = agathos = dobry ἀγαθή = agathē = dobra ἀγαθόν = agathon = dobre
ŚW. AUGUSTYN „O Panie Boże nasz, co to znaczy, co powiedziałeś: «Jeśli nie uwierzycie, że ja jestem»? Czyż jest bowiem coś, czego nie uczyniłeś? Czyż nie ma nieba? Czyż nie ma ziemi? Czyż nie ma tych, którzy są na ziemi i w niebie? Czyż nie ma człowieka, do którego przemawiasz, czyż nie ma anioła, którego posyłasz? Jeśli więc istnieje to wszystko, cokolwiek uczyniłeś, to cóż masz jakby szczególniej Ci właściwego, co dla siebie jako byt zatrzymałeś, a czego innym nie udzieliłeś, abyś sam był tylko? Co bowiem słyszę: «Ja jestem, który jestem»? jakby nie było innego? I co słyszę: «Jeśli nie uwierzycie, że ja jestem»? Czyż nie było takich, którzy słyszeli? A choć byli grzesznikami, byli ludźmi. Cóż więc począł? Co znaczy: «Jestem», niech sam mówi, niech wewnętrzny człowiek usłyszy, niech duch pojmie prawdziwe tego znaczenie; jest to bowiem teraz i zawsze istniejący byt.” (In Joannis Evengelium, tłum. polskie 471-472).
„A więc istotą Boga jest Jego istnienie „A więc istotą Boga jest Jego istnienie. Wszak o tej najwznioślejszej prawdzie (hanc autem sublimem veritatem) Bóg pouczył Mojżesza, który pytał Pana mówiąc: «Jeśli mi rzekną, jakie jest imię Jego, cóż im powiem?» (Wj 3, 13). A Pan odrzekł: «Jam jest, którym jest. Tak powiesz synom Izraelowym: KTÓRY JEST, posłał mnie do was», okazując przez to, że Jego imieniem własnym jest: KTÓRY JEST. Zaś przeznaczeniem każdego imienia jest oznaczać naturę czy istotę czegoś. A zatem samo Boskie istnienie (ipsum divinum esse) jest istotą, czyli naturą Boską" (SCG).
„Jest niemożliwe, żeby substancja jakiegokolwiek bytu innego niż Pierwsza Przyczyna sprawcza była samym istnieniem. Stąd imię, które podaje Księga Wyjścia (3, 14) jako imię własne Boga, brzmi: KTÓRY JEST; przysługuje ono słusznie tylko Jemu jednemu, ponieważ Jego substancją jest tylko Jego istnienie" (SCG).