Samouczenie się (self-directed learning) w edukacji demokratycznej Agata Kula Katarzyna Mitschke

Szkoła demokratyczna to… …społeczność równych sobie osób, budujących relacje w oparciu o wzajemny szacunek, kierujących swoją własną edukacją w sposób wypływający z ich potrzeb, ciekawości, predyspozycji i zainteresowań.

Filary edukacji demokratycznej Edukacja demokratyczna oparta jest na: współdecydowaniu wszystkich członków społeczności w sprawie szkoły oraz kierowaniu przez nich swoją własną edukacją. Tworzy to warunki sprzyjające rozwijaniu wewnątrzsterowności, poczucia sprawczości i odpowiedzialności.

Uczenie i oduczanie się Nauka w szkole demokratycznej jest rozumiana jako nabywanie i rozwijanie umiejętności potrzebnych do życia i odbywa się w toku codziennego działania. Obejmuje tzw. umiejętności akademickie i wiedzę z zakresu podstawy programowej, ale nie ogranicza się do nich. Czasem oznacza także oduczanie się – nawyków, które już nam nie służą, postaw, które nie sprzyjają realizacji naszych potrzeb i celów i nawiązywaniu satysfakcjonujących relacji.

Co robimy, aby zapewnić warunki dla takiego uczenia się? Umownie można wyróżnić trzy rodzaje działań, które sprzyjają tworzeniu społeczności osób uczących się: Demokracja szkolna Zajęcia edukacyjne Aranżowanie przestrzeni edukacyjnej

Demokracja szkolna Jest oparta jest na przekonaniu o równości wszystkich członków społeczności i, najkrócej rzecz ujmując, polega na ich współdecydowaniu za szkołę. Pozwala uczniom doświadczyć podmiotowości (“mój głos jest słyszany, moje potrzeby, granice i decyzje – respektowane; jestem ważnym członkiem grupy”) oraz odpowiedzialności za podjęte przez siebie decyzje.

Zebranie społeczności Jest to forma spotkania społeczności szkolnej odbywająca się regularnie w szkole. Dotyczy spraw bieżących i ważnych dla szkoły decyzji. Stanowi przestrzeń rozwiązywania konfliktów oraz ustalania norm współżycia w grupie. Każdy może zabrać głos na zebraniu. Decyzja podejmowana jest wspólnie po wysłuchaniu wszystkich i uwzględnieniu każdego głosu.

Rola dorosłego w szkole demokratycznej Mentor to osoba dorosła zatrudniona na stałe w szkole. Będąc bezpośrednim opiekunem uczniów: wspiera ich w procesie odkrywania swoich pasji, stawiania sobie celów i ich realizacji, facylituje proces komunikowania się, budowania społeczności i podejmowania decyzji w szkole, pomaga uczniom pokierować własną nauką, a w razie potrzeby dzieli się swoją wiedzą lub zdobywa ją wspólnie z uczniem.

Zajęcia edukacyjne W szkole demokratycznej zajęcia edukacyjne wynikają z potrzeb codziennego życia w szkole i ciekawości dzieci oraz dorosłych. Uczą się wszyscy – uczniowie i nauczyciele. Nauka trwa całe życie, jest sposobem bycia w świecie, a jej podstawą jest doświadczanie codzienności – w kontakcie z sobą, w relacjach z innymi, w podejmowanych aktywnościach. Wybór formy nauki zależy od indywidualnych potrzeb, predyspozycji i możliwości osoby uczącej się.

Aranżowanie przestrzeni edukacyjnej Przestrzeń szkoły jest miejscem spotkania, miejscem dzielenia się wytworami swojej pracy, swoimi przemyśleniami, dziełami sztuki, eksperymentami. Dążymy do tego, by przestrzeń budynku szkolnego sprzyjała pracy własnej i indywidualnej, wspólnemu spędzaniu czasu lub odosobnieniu, jak również inspirowała do stawiania pytań, poszukiwania i działania.

Nauka w szkole demokratycznej nigdy się nie zaczyna i nigdy się nie kończy – ma miejsce cały czas.

Samouczenie się (self-directed learning) W najszerszym znaczeniu „samouczenie się” to proces, w którym uczeń (samodzielnie lub przy wsparciu innych) przejmuje inicjatywę w diagnozowaniu swoich potrzeb edukacyjnych, formułowaniu celów uczenia się, rozpoznawaniu dostępnych zasobów i źródeł, wybieraniu i wdrażaniu odpowiednich strategii uczenia się oraz ewaluowania swojego procesu uczenia się.

Samouczenie się w ED Samouczenie się w szkole demokratycznej polega przede wszystkim na umożliwieniu uczniom powrotu do źródła uczenia się, jakim jest motywacja wewnętrzna. Rezygnuje się zatem z systemu kar i nagród oraz organizowania procesu uczenia się w oparciu o zewnętrzne kryteria i cele na rzecz pozostawienia przestrzeni dla odkrywania potrzeb i szukaniu strategii ich realizacji.

Samouczenie się w ED Uczeń w szkole demokratycznej przejmuje odpowiedzialność za swoją naukę, mając stały dostęp do zasobu, jakim jest wsparcie dorosłych. Z ich pomocą uczy się rozpoznawać i nazywać własne potrzeby (w tym edukacyjne), podejmować decyzje dotyczące strategii ich zaspokojenia oraz prowadzić wstępną, bieżącą i końcową refleksję nad adekwatnością wybranej strategii do założonego celu.

Dziękujemy za uwagę!