ĆWICZENIA Z CHORÓB RYB cz. I I ĆWICZENIA TERENOWE II ANATOMIA KARPIA III ANATOMIA PSTRĄGA IV ZALICZENIE PISEMNE Z HODOWLI I SEKCJI RYB

I Ćwiczenia terenowe Ćwiczenia terenowe w gospodarstwie rybackim w Samoklęskach – 4 godziny.

II Anatomia i sekcja karpia Opieka sanitarna nad gospodarstwem stawowym. 1) Badanie rozpoznawcze w gospodarstwie stawowym. 2) Badanie rozpoznawcze w pracowni chorób ryb.

Badanie rozpoznawcze w gospodarstwie stawowym. Lekarz weterynarii sprawujący opieką sanitarną nad gospodarstwem stawowym powinien co najmniej 2x w roku (wiosną i jesienią) ocenić stan zdrowia ryb na podstawie badań: Klinicznych Parazytologicznych Anatomo–patologicznych bakteriologicznych

1) Badanie rozpoznawcze w gospodarstwie stawowym. Wywiad: Data odłowu ryb Ilość ryb do badań Sposób pobrania prób Opis stawu, z którego pobrano ryby Opis przebiegu zimowania Zachowanie się ryb w chwili odłowu Objawy chorobowe Stopień i przebieg śnięć Badanie kliniczne: Zachowanie się ryb Stwierdzenie pasożytów zewnętrznych (splewka, pijawka, skorupiaki na skórze i łuskach) Zmiany kształtu ciała Zmiany na skórze Zmiany na skrzelach

Przesyłanie materiału do badań Pobieranie i dostarczanie ryb do badań

1. Przesyłanie materiału do badań. - Do zakładu badawczego ryby dostarcza się w stanie żywym, w naczyniach z wodą. - Badanie ryb dostarczonych w stanie żywym zapewnia dobre, bezbłędne i wyczerpujące oględziny.

2. Pobieranie i dostarczanie ryb do badań. - Aby stwierdzić przeciętny stan zdrowia całego pogłowia ryb w stawie konieczne jest zbadanie około 10 do kilkunastu sztuk narybku i 6 ryb dwuletnich. - W celu zbadania materiału hodowlanego, przeznaczonego na przerzuty do innych gospodarstw, powinno się dostarczyć nie tylko ryby spośród przeznaczonych na przerzuty, ale również inne roczniki, gdyż chodzi o ogólny stan zdrowia całego pogłowia w gospodarstwie. - Ryby przeznaczone do badań powinny być pobrane przed przeprowadzeniem kąpieli przeciwpasożytniczej.

- badanie parazytologiczne - badanie anatomo-patologiczne 2) Badanie rozpoznawcze w pracowni chorób ryb. - badanie kliniczne - badanie parazytologiczne - badanie anatomo-patologiczne - badanie bakteriologiczne - badanie wirusologiczne

Badanie anatomo-patologiczne (sekcja) 1. Badanie parazytologiczne skóry i skrzeli. 2. Otwarcie jamy brzusznej, po lewej stronie ciała ( po prawej leży woreczek żółciowy): - Obecność zrostów - Ilość i jakość płynu w jamie ciała (surowiczy, krwawy, ropny) - Obecność pasożytów, - Stan i kolor narządów miąższowych (bladość, przekrwienie, obrzęk, otorbienia, guzki) - Płyn w pęcherzu pławnym 3. Wyjęcie przewodu pokarmowego i oddzielenie go od wątroby, woreczka żółciowego i śledziony. 4. Rozcięcie przewodu pokarmowego wzdłuż osi długiej. - stan błony śluzowej obecność pasożytów, zabarwienie błony śluzowej, ilość śluzu, ścieńczenie ścian, obecność guzów). 5. Przecięcie osierdzia: Ilość płynu w jamie osierdziowej, zmiany w mięśniu sercowym, obecność pasożytów.

Topografia narządów wewnętrznych karpia. W jamie ciała widoczne są poszczególne narządy, które u karpia w większości poprzerastane są wątrobo-trzustką. Wciska się ona pomiędzy wszystkie pętle jelita. Górną część ciała karpia zajmuje dwukomorowy pęcherz pławny. Jest on połączony z układem pokarmowym przewodem powietrznym. Poniżej pęcherza pławnego leżą gonady. Wygląd i wielkość gruczołów zmienia się w cyklu rocznym.

Układ pokarmowy składa się z jamy gębowej, odcinka skrzelowego, przełyku, pseudożołądka, jelita środkowego, jelita końcowego, odbytu. Jama gębowa jest nieuzębiona, język w stanie szczątkowym. U karpia pod błona śluzową podniebienia znajduje się narząd (podniebienny) zbudowany z włókien elastycznych, tkanki mięśniowej i komórek tłuszczowych. Kurcząc się przesuwa pokarm ku przełykowi. Występuje również twarda, chropowata, rogowa płytka podniebienna, zwana żarnówką. Pokarm przesuwając się z jamy gębowej jest miażdżony pomiędzy żarnówką, a zębami gardłowymi. Wyrostki filtracyjne u karpi służą do odcedzania pokarmu. Przełyk jest bardzo krótki za pomocą przewodu powietrznego połączony z pęcherzem pławnym. Pseudożołądek jest to część jelita, w której odbywa się magazynowanie pokarmu- pokarm znajduje się tu w środowisku zasadowym. Wątrobo-trzustka jest gruczołem o barwie czerwonobrunatnej. U karpia dzieli się na kilka płatów. Wątroba osłania dobrze rozwinięty pęcherzyk żółciowy. U karpi w śledzionie występują rozproszone komórki trzustki niezależnie od komórek trzustki znajdujących się w miąższu wątroby.

Pęcherz pławny jest dwukomorowy Pęcherz pławny jest dwukomorowy. Zadania obu części pęcherza są odmienne. Przednia komora łączy aparat Webera z błędnikiem, dzięki czemu przekazuje fale dźwiękowe. Tylna odgrywa rolę narządu hydrostatycznego. Od drugiej komory odchodzi przewód powietrzny łączący się z przełykiem.

Układ wydalniczy Składa się z nerek wydzielających mocz i moczowodów. Nerka karpia ma kształt płatowaty i składa się z: Przednercza - nerki głowowej, która u ryb dorosłych przekształca się w narząd limfoidalny i leukoidalny. Pranercza – śródnercza – pełniącego funkcję wydalniczą.

Układ płciowy Żeński układ płciowy zbudowany jest z jajników, które są zawieszone w fałdzie otrzewnej. U karpia występuje rynienkowaty typ jajnika. Męski układ płciowy zbudowany jest z parzystych płatowatych jąder i nasieniowodów.

Aparat Webera U karpia zmiany ciśnienia zachodzące w pęcherzu pławnym są przekazywane do błędnika za pośrednictwem aparatu Webera. Mózg karpia składa się z pięciu odcinków ułożonych liniowo.

III Anatomia i sekcja pstrąga Badanie anatomo-patologiczne (sekcja) pstrąga tęczowego( Oncorchynchus mykis)

Pstrąg tęczowy ( Oncorchynchus mykis) Ogólna charakterystyka gatunku Charakterystyka hodowli pstrąga

Pstrąg tęczowy ( Oncorchynchus mykis) Ogólna charakterystyka gatunku. Pstrąg tęczowy( Oncorchynchus mykis) – ciało bocznie ścieśnione, stosunkowo wysokie. Jama gębowa duża silnie uzębiona. Tylny brzeg kości szczękowych sięga poza tylna krawędź oka. Ogon umiarkowanie wcięty. Grzbiet szaro-niebieski z licznymi czarnymi plamkami występującymi również na płetwach: grzbietowej, ogonowej i tłuszczowej. Wzdłuż linii bocznej biegnie dość szeroka smuga koloru różowo-czerwonego. U młodych pstrągów występują duże owalne plamy wzdłuż linii bocznej od 5-10 zwane potocznie narybkowymi.

Pstrąg tęczowy ( Oncorchynchus mykis) - Samice osiągają dojrzałość w wieku od 2 do 4 lat, a samce w wieku od 2 do 3 lat. Najlepszy mlecz uzyskuje się od samców w wieku 2-4 lat. - Samice nie powinny być używane do tarła przed 3 rokiem oraz po 6 latach. - Hodowla pstrągów do celów konsumpcyjnych trwa 2 lata. Uzyskuje się rybę o wadze 150-200g, rzadziej 500g.

Anatomia pstrąga Przewód pokarmowy: 1. Jama gębowa - U pstrągów zęby w postaci ostrych kolców występują na krawędzi jamy gębowej, na języku oraz w rejonie gardła. - Szczątkowy język - fałd błony śluzowej o silnie zgrubiałej warstwie łączno-tkankowej mogący poruszać się biernie wraz z ruchami żuchwy. - cierniste wyrostki filtracyjne znajdujące się między jamą gębową a gardłem służą do przytrzymywania zdobyczy. 2. Żołądek Pstrągi jak i inne ryby łososiowate mają żołądek w kształcie litery U. W przedniej i środkowej części żołądka pstrąga, w fałdach śluzówki występują gruczoły cewkowe produkujące kwas solny i pepsynę. W nabłonku występują liczne komórki śluzowe. W żołądku występuje pH 1,5-4,0. Tylną granicę żołądka wyznaczają wyrostki odźwiernikowe. 3. Jelito U ryb łososiowatych między innymi u pstrągów w początkowym odcinku jelita występują liczne (ok. 200 szt) ślepe wypustki zwane wyrostkami odźwiernikowymi. Każdy z tych wyrostków łączy się bezpośrednio ze światłem jelita. Zwiększają one powierzchnię chłonną i pozwalają na dokładne trawienie. W przednim odcinku jelita znajduje się ujście przewodu pęcherzyka żółciowego. Jelito ryb drapieżnych jest krótkie.

Wątroba u łososiowatych otacza żołądek Wątroba u łososiowatych otacza żołądek. Trzustka występuje w postaci grup komórek rozrzuconych w okolicy przedniego odcinka jelita ( w krezce jelit lub w otrzewnej trzewnej) Pęcherz pławny zajmuje górną część jamy ciała leży bezpośrednio pod nerkami. U pstrąga pęcherz jest jednokomorowy. Śledziona u ryb łososiowatych jest ciemnoczerwona leży na lub za żołądkiem. W miąższu śledziony u pstrągów stwierdza się obecność melanomakrofagów.

1. Nerki U pstrągów są to wydłużone taśmowate narządy leżące bezpośrednio pod kręgosłupem. Przednia część nerki traci zdolności wydalnicze . Zbudowana jest z tkanki limfoidalnej, krwiotwórczej oraz nadnerczowej. Nerka tułowiowa pełni głównie funkcje wydalnicze. U pstrągów prawa i lewa nerka łączą się na całej długości. 2. Gonady Jądra jednolite o gładkiej powierzchni Jajniki typu pasmowatego, jedna krawędź jajnika przyrasta do sklepienia jamy ciała a pozostała zwisa do jamy ciała

IV Zaliczenie pisemne z hodowli i sekcji ryb