SERCE I UKŁAD KRWIONOŚNY

Serce - Ma kształt spłaszczonego stożka. - Położone jest asymetrycznie w klatce piersiowej – 2/3 po stronie lewej. - Ma wielkość zaciśniętej pięści. Serce mężczyzny waży około 300 g, a kobiety 270 g. - Serce otoczone jest osierdziem – elastyczną błoną łącznotkankową wypełnioną płynem surowiczym. Chroni on serce przed tarciem podczas jego pracy. System naczyń wieńcowych doprowadza składniki odżywcze i tlen niezbędne do pracy tkanki mięśnia sercowego. Zbudowane jest z dwóch przedsionków i dwóch komór.

Zad. 1. Wskaż rysunek przedstawiający rodzaj tkanki, z której zbudowane jest serce człowieka. Podaj jej nazwę. a b c d

Praca serca polega na rytmicznych skurczach. Jeden cykl pracy serca trwa około 1 sekundy (0,81 s). Wyróżniamy trzy fazy pracy serca: skurcz przedsionków (0,11 s)– krew z przedsionków tłoczona jest do komór. Komory są rozkurczone, zastawki półksiężycowate zamknięte. skurcz komór (0,3 s)– krew tłoczona jest z komór do tętnic. Przedsionki rozkurczone, zastawki przedsionkowo – komorowe zamknięte. Pauza (0,4) – krótki odpoczynek serca (kilka milisekund). Komory i przedsionki rozkurczone. Krew biernie napływa do przedsionków.

Naczynia krwionośne Tętnice - wyprowadzają krew z serca. Żyły - doprowadzają krew do serca. Naczynia włosowate – łączą żyły z tętnicami, wymieniają substancje z komórkami. Zad. 2 Przedstaw w formie tabeli porównanie naczyń krwionośnych pod względem: grubości ścian, rodzaju tłoczonej krwi, ciśnienia krwi wewnątrz naczyń, obecności zastawek. a - warstwa zewnętrzna b - warstwa środkowa c - warstwa wewnętrzna

Krążenie krwi a - płuca b - tętnica płucna c - żyła główna d - prawy przedsionek serca e - prawa komora serca f - naczynia włosowate w tkankach g - aorta h - żyła płucna i - lewy przedsionek serca j - lewa komora serca Zad. 3 Przedstaw w formie schematu krążenie krwi w małym i dużym obiegu. Określ rolę każdego z nich.

Wyróżniamy 4 grupy krwi: A, B, AB, O Wyróżniamy 4 grupy krwi: A, B, AB, O. Wyróżniono je na podstawie obecności lub braku na powierzchni określonych cząstek zwanych antygenami. Zad.4. Wyjaśnij, na czym polega konflikt serologiczny i dlaczego jest groźny.

Główna przyczyna inwalidztwa i umieralności! CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA – „WSPÓŁCZESNA EPIDEMIA” -Najczęstsze choroby naszej ery! Główna przyczyna inwalidztwa i umieralności! W krajach dobrze rozwiniętych z powodu chorób układu krążenia umiera rocznie więcej osób niż z powodu innych chorób razem wziętych! Niektóre choroby(np. choroba wieńcowa lub nadciśnienie tętnicze) to choroby cywilizacyjne!

analiza wyników badania krwi O czym informują podstawowe parametry związane z funkcjonowaniem układu krwionośnego? analiza wyników badania krwi pomiar tętna pomiar ciśnienia krwi analiza zapisu EKG

Przykładowy wynik badania krwi osoby zdrowej (w nawiasach zamieszczono granice normy dla osób dorosłych) 1mikrolitr = 10-6dm3 = 1mm3 WBC- white blood cells- liczba leukocytów w 1 mikrolitrze krwi obwodowej WBC 6,8  103/l = 6 800 w 1 mikrolitrze krwi (4,8- 10,5  103/l) RBC- red blood cells- liczba erytrocytów w 1 mikrolitrze krwi obwodowej RBC 4,46  106/l = 4 460 000 w 1 mikrolitrze krwi (kobieta:4,2-5,4  106/l; mężczyzna: 4,5- 6,1  106/l) PLT- plates- liczba płytek krwi w 1 mikrolitrze krwi obwodowej PLT 324  103/l = 324 000 w 1 mikrolitrze krwi (200- 400  103/l) HCT- hematokryt- wskaźnik określający, ile procent pełnej krwi stanowią same erytrocyty; HCT ułatwia określić, czy krew jest nadmiernie rozrzedzona, czy zagęszczona HCT 36,5%= 36% objętości pełnej krwi (kobieta:37-47%; mężczyzna:42-52%) MCV- średnia objętość erytrocytów MCV 88,5 fl= 88,5 femtolitrów (kobieta:81-95 fl; mężczyzna: 80-94 fl) MCH- średnia zawartość hemoglobiny w erytrocycie MCH 28 pq = 28 pikogramów (27-31 pq) ESR- (kiedyś OB)- szybkość opadania erytrocytów w jednostce czasu (wzrost może oznaczać stan zapalny) ESR (do 55-60 roku życia) 10mm/h = 10mm w ciągu godziny (kobieta: do 12mm/h; mężczyzna: do 8mm/h)

TĘTNO- to rytmiczne odkształcanie się ścian tętnic wywołane skurczami i rozkurczami serca. Tętno zdrowego, dorosłego człowieka powinno wynosić: 70 uderzeń na minutę.

CIŚNIENIE KRWI- ciśnienie wywierane przez krew na ścianki tętnic. 120 mm Hg- ciśnienie skurczowe 80 mm Hg- ciśnienie rozkurczowe

jest to zapis elektrycznej czynności serca w postaci krzywej EKG. ELEKTROKARDIOGRAM- jest to zapis elektrycznej czynności serca w postaci krzywej EKG. Załamek P- powstaje podczas skurczu przedsionków Zespół załamków QRS- odpowiada skurczowi komór Załamek T- odpowiada rozkurczowi komór

Przyczyny powstawania chorób układu krążenia: -nadwaga; - niewłaściwe odżywianie się- dieta wysokotłuszczowa (dieta bogata w cholesterol i trójglicerydy); - cukrzyca; -stres; -palenie papierosów; -nadużywanie alkoholu; -siedzący tryb życia; -nadciśnienie tętnicze;

Charakterystyka wybranych chorób układu krążenia. NAZWA CHOROBY CHARAKTERYSTYKA OBJAWY I SKUTKI MIAŻDŻYCA TĘTNIC (ARTERIOSKLEROZA) -WIEŃCOWYCH -KOŃCZYN DOLNYCH -TĘTNICY SZYJNEJ -TĘTNIC MÓZGOWYCH - zwężenie światła naczynia krwionośnego przez odkładające się w jego ścianach płytki cholesterolu tworzące blaszki miażdżycowe, w których gromadzą się związki wapnia; -niedotlenienie mięśnia sercowego, prowadzi do choroby wieńcowej i do zawału mięśnia sercowego; -problemy z chodzeniem; -udar mózgu, niedokrwienie mózgu, utrata pamięci, zaburzenie czucia, paraliż; NADCIŚNIENIE TĘTNICZE -wzrost ciśnienia krwi (już stałe 140/90, 160/95 mm Hg stanowią wartości graniczne), ważna jest różnica skurczowo- rozkurczowa; bóle głowy, zawroty głowy, szum w uszach, krwotoki z nosa, zaburzenia widzenia; -prowadzi do wielu chorób serca: dusznica bolesna, niewydolność krążenia, zawał,wylew, uszkodzenia nerek; ZAWAŁ SERCA (atak serca) - obumieranie (martwica) części serca, do której zwężone naczynia wieńcowe nie dostarczają krwi; -bóle zamostkowe promieniujące do lewego barku, nudności, bladość, silne uczucie lęku, niepokój ruchowy; -może być przyczyną śmierci; WYLEW KRWI DO MÓZDU -pęknięcie naczyń krwionośnych mózgu- powstający z krwi skrzep uciska na delikatne tkanki mózgu; -częściowy paraliż, zaburzenia mowy;

naczyniach krwionośnych.   Rozwój miażdżycy w naczyniach krwionośnych.

Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia zawału serca.     Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia zawału serca.

WYBRANE CHOROBY KRWI NAZWA CHOROBY PRZYCZYNA OBJAWY/ SKUTKI HEMOFILIA (KRWAWIĄCZKA) występuje w kilku postaciach; genetyczna- mutacja punktowa powoduje niedobór globuliny przeciw hemofilowej; -trudne do opanowania samoistne krwawienia, powtarzające się krwotoki do jam stawów, co prowadzi do zmian zapalno- zwyrodnieniowych i zesztywnień; BIAŁACZKA (LEUKEMIA) nowotwór; retrowirus, skłonności osobnicze, promieniowanie jonizujące, zanieczyszczenia środowiska, zakażenia, środki chemiczne; -niekontrolowany podział komórek macierzystych leukocytów w szpiku kostnym, śledzionie, węzłach chłonnych, przenikanie do krwi komórek niedojrzałych, nadmiar krwinek białych; osłabienie, bladość, zmęczenie, zmienne bóle gardła, powiększenie węzłów chłonnych, ucisk w jamie brzusznej, zmniejszona odporność;’ NIEDOKRWISTOŚĆ (ANEMIA) niedobór żelaza w pokarmach, wadliwe wchłanianie żelaza, brak witamin(kwasu foliowego), uszkodzenie szpiku kostnego przez nowotwór, benzen, promieniowanie X; -bladość skóry, błon śluzowych, łatwe męczenie się, zawroty głowy, mroczki przed oczami, skłonność do omdleń; ANEMIA SIERPOWATA -genetyczna- mutacja punktowa powodująca wadliwą budowę hemoglobiny; -homozygoty umierają we wczesnym dzieciństwie z powodu anemii, heterozygoty nie mogą przebywać w górach, gdyż gdy obniży się ciśnienie parcjalne, krwinki stają się sierpowate i ulegają rozpadowi;

Czynniki sprzyjające chorobom układu krążenia- zapobieganie. SKUTKI ZAPOBIEGANIE Genetyczne Bardzo różnorodne np. wysoki poziom cholesterolu, wady serca Badania (ciśnienie, poziom cholesterolu, EKG, echo serca) Niewłaściwe odżywianie, wysoki poziom cukru we krwi Wzrost poziomu cholesterolu, wzrost ciśnienia krwi Właściwa dieta Używki: palenie tytoniu, alkohol, picie dużej ilości kawy Zwężenie naczyń, wzrost ciśnienia krwi, zwiększenie częstotliwości skurczów ZAPRZESTAĆ! NIE ZACZYNAĆ! OGRANICZYĆ DO MINIMUM! Siedzący tryb życia Osłabienie mięśnia sercowego, zmniejszenie elastyczności naczyń krwionośnych Więcej ruchu! Stres, przepracowanie Wzrost napięcia emocjonalnego, zakłócenie funkcji układu krwionośnego, stwardnienie naczyń krwionośnych Sen, odpoczynek, uśmiech Inne: cukrzyce, zaawansowany wiek, stany zapalne Zmniejszenie elastyczności naczyń krwionośnych Leczenie chorób współistniejących

W leczeniu choroby wieńcowej stosuje się zabiegi chirurgiczne: bypass (operacja pomostowania aortalno- wieńcowego)- po polski: „przęsłowanie” umożliwia stworzenie połączenia omijającego zablokowane miejsce; operacja pomostowania polega na ominięciu przeszkód w naczyniach wieńcowych i doprowadzeniu krwi do położonych za zwężeniem części naczyń za pomocą sztucznych połączeń między tętnicą główną a tętnicami wieńcowymi; takie rozwiązanie daje większe ukrwienie mięśnia sercowego; naczynia wykorzystywane na by-passy są pobierane z podudzia -  fragmenty własnych żył lub jest to tętnica piersiowa wewnętrzna, która przebiega na wewnętrznej powierzchni mostka; -sztuczny rozrusznik serca (stymulator serca, kardiostymulator) to urządzenie elektryczne (obecnie wszczepiane w ciało chorego) służące do elektrycznego pobudzania rytmu serca, gdy naturalny rozrusznik- węzeł zatokowo- przedsionkowy, nie spełnia swojej roli; leczy się nim arytmię serca, czyli zakłócenia rytmu pracy serca; Zad.5. Wyjaśnij, na czym polega stosowana w przypadku choroby wieńcowej angioplastyka. Zad. 6. Określ, jaka dieta służy sercu, a co stanowi dla niego zagrożenie.

HONOROWE KRWIODAWSTWO HONOROWE KRWIODAWSTWO- Krew i preparaty krwiopodobne są potrzebne w szpitalach codziennie, ponieważ ratują życie np. ofiarom wypadków, czy osobom ciężko chorym. Według danych Polskiego Czerwonego Krzyża co roku w Polsce wykonuje się około miliona transfuzji, a szpitale każdego dnia potrzebują krwi od 10 000 dawców. Nie ma grupy krwi na którą istnieje zapotrzebowanie szczególne. Dlatego tak ważną rolę odgrywają honorowi dawcy krwi. Dawcą krwi może zostać każdy, kto ukończył 18 lat, lecz nie przekroczył 65 roku życia. Osoba chcąca nieodpłatnie oddać krew musi być zdrowa i bezwzględnie spełniać określone wymagania. Osoby chętne muszą się zgłosić do stacji krwiodawstwa, których w Polsce jest ok. 300. Wszyscy krwiodawcy przed pobraniem krwi są poddawani niezbędnym badaniom lekarskim i laboratoryjnym. Pobranie krwi jest całkowicie bezpieczne- stosuje się sprzęt jednorazowego użytku. Krew można oddać nie częściej niż raz na 2 miesiące. Jednorazowo lekarz pobiera 450 ml krwi- nie wpływa to na funkcjonowanie organizmu. REGIONALNA STACJA KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA: ul. Rzeźnicza 11, 31-540 Kraków (woj.małopolskie) Telefon:012-2618820