FUNDACJA WSZECHNICY BUDOWLANEJ OWEOB Promocja Patronat Honorowy Przewodniczącego Komisji Infrastruktury Sejmu RP oraz Ministra Infrastruktury rukturyPrzewodnicącego Rynek budowlany i ceny w badaniach oraz statystyce – październik 2011 Budownictwo po trzech kwartałach 2011 roku Prof. dr Zofia Bolkowska Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa Partner programu

Dane GUS po trzech kwartałach 2011 r. wskazują, że w budownictwie utrzymuje się wysokie tempo wzrostu. Wysokie wskaźniki wzrostu są m.in. efektem niskiej bazy odniesienia pierwszego półrocza 2010 r.

Dwa ostatnie lata (2009 – 2010) były w budownictwie najgorsze od głębokiego regresu na początku obecnej dekady.

Przyczyny słabych wyników budownictwa w 2010 roku Obiektywne – niekorzystne warunki atmosferyczne Trudności organizacyjne - podjęto zadania, które przerastały możliwości systemowego i logistycznego zabezpieczenia wykonawstwa zadań budownictwa infrastrukturalnego Utrzymywały się negatywne skutki kryzysu na rynkach finansowych, które dotknęły poszczególne rodzaje działalności budowlanej w różnym stopniu, w większym budownictwo mieszkaniowe i niektóre rodzaje budownictwa usługowego niż budownictwo infrastrukturalne

W 2011 r. powiało optymizmem. Wskaźniki wzrostu produkcji budowlanej są bardzo wysokie, ale … liczone do niskiego poziomu roku poprzedniego Dlatego celowe jest porównywanie wartości produkcji budowlanej w kolejnych miesiącach i zmian w strukturze rodzajowej

Niepokój budził spadek wartości produkcji budowlanej w lipcu i sierpniu 2011 w porównaniu do czerwca. We wrześniu odnotowano wysoki wzrost. mln zł cen bieżących w przedsiębiorstwach > 9 osób

Wolumen produkcji budowlanej w kolejnych miesiącach 2010 i 2011 roku w mln zł cen bieżących w przedsiębiorstwach > 9 osób

Wolumen produkcji budowlanej w kolejnych miesiącach 2011 roku w mln zł cen bieżących w przedsiębiorstwach inżynierii lądowej i wodnej > 9 osób

Wolumen produkcji budowlanej w kolejnych miesiącach 2011 roku w mln zł cen bieżących w przedsiębiorstwach > 9 osób

Dwie dziedziny budownictwa są szczególnie wrażliwe na oceny - budownictwo infrastrukturalne i mieszkaniowe Budownictwo infrastrukturalne po bardzo słabych wynikach w ubiegłym roku – osiąga 2011 r. bardzo wysokie wskaźniki wzrostu (ponad 30%). Są to efekty liczone do niskiej bazy roku 2010, ale efekty niskiej bazy działają w coraz mniejszym stopniu. Istotne są efekty rzeczowe, które można bilansować w dłuższym okresie (na ogół zadania infrastrukturalne maja długi okres realizacji). Budownictwo mieszkaniowe od lat jest w słabej kondycji, a kryzys na rynkach finansowych trudności te pogłębił. Najwięcej mieszkań (165 tys) oddano do użytku w 2008 r. a potem było coraz gorzej.

Podstawowe rodzaje robót budowlanych w % wzrostu okresie 9 miesięcy W 2010 r. notowano spadek wszystkich rodzajów robót. W 2011 r. wzrastają roboty infrastrukturalne i specjalistyczne, relatywnie mniej budownictwo usługowe.

Zwiększa się miesięczne tempo robót budowlanych. We wrześniu 2011 w porównaniu do poprzedniego miesiąca w budownictwie ogółem wzrost wynosił 18,3% w budownictwie specjalistycznym wzrost o 10,9% w budownictwie ogólnym wzrost o % 17,5% w przedsiębiorstwach inżynierii lądowej i wodnej 23,5%

Podstawowe rodzaje robót budowlanych w mln zł cen bieżących w okresie 9 miesięcy 2009, 2010 i 2011 (w przedsiębiorstwach > 9 osób)

Mieszkania się buduje nadal mało… Końca kryzysu w budownictwie mieszkaniowym nie widać… W budownictwie jednorodzinnym nie ma regresu, jest stagnacja, budowa trwa długo (finansowanie w znacznej mierze środkami własnymi, wykonanie systemem gospodarczym). W budownictwie developerskim nadal oddaje się do użytku w mniej mieszkań, popyt nie rośnie, sprzedaż mieszkań maleje, a developerzy rozpoczynają coraz więcej mieszkań.

W 2011 r. inwestorzy indywidualni rozpoczynają więcej mieszkań niż rok temu, jest to poziom zbliżony do najlepszego dla budownictwa mieszkaniowego 2008 r. Developerzy po 9 miesiącach 2011 rozpoczęli o 3,7% mniej mieszkań niż rok temu, a w porównaniu z 2008 r. o 15% mniej. Ale z miesiąca na miesiąc rozpoczynają coraz więcej mieszkań…

Mieszkania oddawane do użytku w I-IX w tys. Różnice do najlepszego roku 2008 są jeszcze bardzo duże. Tylko w budownictwie indywidualnym liczba mieszkań oddawanych do użytku jest stała. Developerzy o 20% mniej.

Jak oceniają koniunkturę przedsiębiorstwa budowlane Jak oceniają koniunkturę przedsiębiorstwa budowlane w 2011 r. Wysokie statystyczne wskaźniki wzrostu nie satysfakcjonują przedsiębiorców. Więcej jest pesymistów.

Prognozy przedsiębiorstw budowlanych na najbliższe trzy miesiące – badanie przeprowadzone w sierpniu 2011 Prognozy portfela zamówień na najbliższe trzy miesiące są mniej optymistyczne od formułowanych poprzednio. Największy wzrost portfela zamówień przewidują jednostki duże. Przewidywania dotyczące produkcji budowlanej są najkorzystniejsze dla jednostek dużych. W najbliższych trzech miesiącach przedsiębiorcy przewidują spadek cen produkcji budowlanej w jednostkach małych, wzrost cen w jednostkach dużych.

Co przeszkadza przedsiębiorcom najbardziej w realizacji zadań… Wysokie koszty zatrudnienia Nadal przedsiębiorcy narzekają na konkurencję Rosną koszty materiałów Co piąta firma ma trudności z pozyskaniem wykwalifikowanych pracowników

wg badań ankietowych we wrześniu 2011 Przedsiębiorstwa nie sygnalizują trudności organizacyjnych ani braku finansowania zadań. W pełnym sezonie przedsiębiorstwa narzekają na trudne warunki atmosferyczne. Zatrudnienie wzrasta, a co piąte przedsiębiorstwo ma trudności z pozyskaniem pracowników Co przeszkadza przedsiębiorcom najbardziej w realizacji zadań… wg badań ankietowych we wrześniu 2011 Przedsiębiorstwa nie sygnalizują trudności organizacyjnych ani braku finansowania zadań. W pełnym sezonie przedsiębiorstwa narzekają na trudne warunki atmosferyczne. Zatrudnienie wzrasta, a co piąte przedsiębiorstwo ma trudności z pozyskaniem pracowników

Jak zmienia się rynek budowlany w 2011 r. w porównaniu do słabego roku 2010 Ożywił się budowlany rynek pracy Rosną płace Niewielki ale stały wzrost cen produkcji budowlanej Bardzo słaba kondycja finansowa

W 2011 wzrost zatrudnienia w przedsiębiorstwach budowlanych (> 9 osób) wynosił 8% a przedsiębiorstwach realizujących roboty infrastrukturalne 11,9%. Wzrost średnich płac 5%, a w infrastrukturze 8%.

Poziom płac w podstawowych rodzajach robót budowlanych (średnie miesięczne wynagrodzenie w zł w przedsiębiorstwach > 9 osób)

Pogorszenie sytuacji finansowej przedsiębiorstw budowlanych Niska rentowność firm budowlanych; W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2011 R. BUDOWNICTWO WPRAWDZIE OSIĄGNĘŁO DODATNI WSKAŹNIK RENTOWNOŚCI NETTO, ALE BYŁ ON NA GRANICY OPŁACALNOŚCI, A KWOTY WYNIKU FINANSOWEGO BYŁY O OKOŁO 40% NIŻSZE NIŻ ROK TEMU. Rosnące zadłużenie; POWSTAJĄ ZATORY PŁATNICZE PRZEDSIĘBIORSTWA W TRUDNEJ SYTUACJI FINANSOWEJ ZACIĄGAŁY KREDYTY KRÓTKOTERMINOWE, KTÓRE W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2011 LAWINOWO ROSŁY (O PRAWIE 50%). Duży udział przedsiębiorstw nie przynoszących zysku.

Wskaźniki rentowności netto przedsiębiorstw budowlanych w % Wskaźniki rentowności netto przedsiębiorstw budowlanych w % W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2011 R. BUDOWNICTWO WPRAWDZIE OSIĄGNĘŁO DODATNI WSKAŹNIK RENTOWNOŚCI NETTO, ALE BYŁ ON NA GRANICY OPŁACALNOŚCI, A KWOTY WYNIKU FINANSOWEGO BYŁY O OKOŁO 40% NIŻSZE NIŻ ROK TEMU. NA WYNIK FINANSOWY BRUTTO WYNOSZĄCY PRAWIE 1 MLD ZŁ W 1 PÓŁROCZU 2011 SKŁADAŁ SIĘ ZYSK 2,2 MLD I STRATY 1,2 MLD

Udział przedsiębiorstw budowlanych wykazujących zysk/stratę w ogólnej liczbie badanych firm w % Badania w 1767 przedsiębiorstwach zatrudniających > 49 osób Udział przedsiębiorstw budowlanych wykazujących zysk/stratę w ogólnej liczbie badanych firm w % W LATACH 2006 – 2008 BYŁO TAKICH FIRM %, W LATACH 2009 – 2010 OD 15% DO 19%, A W 1 PÓŁROCZU 2011 AŻ 44% BADANYCH FIRM BUDOWLANYCH WYKAZYWAŁO STRATY Badania w 1767 przedsiębiorstwach zatrudniających > 49 osób

ROŚNIE ZADŁUŻENIE PRZEDSIĘBIORSTW BUDOWLANYCH I POWSTAJĄ ZATORY PŁATNICZE PRZEDSIĘBIORSTWA W TRUDNEJ SYTUACJI FINANSOWEJ ZACIĄGAŁY KREDYTY KRÓTKOTERMINOWE, KTÓRE W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2011 LAWINOWO ROSŁY (O PRAWIE 50%).

Podsumowanie Wzrost budownictwa w kolejnych miesiącach 2011 jest wysoki (jeżeli liczymy do niskiego poziomu roku poprzedniego). Budownictwo infrastrukturalne wzrasta – jest to ocena statystyczna, a nie efektów rzeczowych. Najbliższe miesiące powinny pokazać jaki jest rzeczywisty wzrost budownictwa infrastrukturalnego, bowiem wiele projektów jest w trakcie realizacji (będą kończone), a efekt niskiej bazy odniesienia działa w coraz mniejszym stopniu. Potwierdzają to wyniki września. Inwestorzy zagraniczni już w czasie poprzedniego kryzysu ograniczali swój udział w realizacji obiektów usługowych. Jeżeli utrwali się obecne osłabienie wzrostu gospodarczego w krajach UE – to powrót inwestorów jeszcze się przesunie. Mimo to budownictwo usługowe wzrasta. Budownictwo mieszkaniowe nadal bez szans na szybki wzrost i powrót co najmniej do poziomu 2008 r.

Mineralne materiały budowlane Po trzech kwartałach roku

Wzrost produkcji w przemyśle materiałów budowlanych po 9 miesiącach 2011 był bardzo wysoki – statystyczny wskaźnik wzrostu wynosił 16,6%, wprawdzie w lipcu wzrost był znacznie słabszy niż w poprzednich miesiącach, ale w sierpniu i wrześniu 2011 wskaźnik wzrostu wynosił ponad 10%. W 1 kwartale 2011 wzrost produkcji sprzedanej wynosił 29,8% - do niskiego poziomu roku poprzedniego. W 2 kwartale notowano wzrost 18,9%. W 3 kwartale 7,3%.

Wartość produkcji mineralnych materiałów budowlanych w okresie styczeń – wrzesień w latach 2008 – 2011 w mln zł cen bieżących Po 9 miesiącach 2011 przekroczono poziom roku 2008 (najwyższy dotychczas w latach 2000 – 2010).

We wrześniu 2011 wolumen produkcji sprzedanej mineralnych materiałów budowlanych (w cenach bieżących) wyższy niż we wrześniu 2010 r.

Wskaźniki wzrostu produkcji i rentowność netto przedsiębiorstw mineralnych materiałów budowlanych w %

Ilość produkcji wybranych grup materiałów budowlanych w 2010 r. do roku ubiegłego w %

Wzrost ilości produkcji wybranych grup materiałów budowlanych wzrost we wrześniu 2011 do września 2010 w % Po dobrych wynikach w osiągniętej ilości produkcji w 1 półroczu 2011, już w lipcu wzrost produkcji wielu wyrobów był mniejszy, a dalsze osłabienie wzrostu miało miejsce w sierpniu. We wrześniu produkcja wzrastała i poprawiło to wyniki trzeciego kwartału 2011.

Wzrost ilości produkcji wybranych grup materiałów budowlanych wzrost do 1 – w %

Statystyczny wzrost produkcji mineralnych materiałów budowlanych po 9 miesiącach 2011 jest wysoki, mimo słabszych wskaźników w lipcu i sierpniu. Niższe wskaźniki wzrostu produkcji mają miejsce Statystyczny wzrost produkcji mineralnych materiałów budowlanych po 9 miesiącach 2011 jest wysoki, mimo słabszych wskaźników w lipcu i sierpniu. Niższe wskaźniki wzrostu produkcji mają miejsce w wyrobach stosowanych w budownictwie mieszkaniowym, natomiast wyroby dla budownictwa infrastrukturalnego wzrastają. Skala wzrostu produkcji materiałów zależy od popytu na materiały ze strony budownictwa i od eksportu.

Dziękuję za uwagę Proszę o propozycje zmian w komentowaniu