Stanisław august poniatowski i polska w 2 połowie XVIII wieku

Stanisław August Poniatowski (właściwie Stanisław Antoni Poniatowski herbu Ciołek ur. 17 stycznia1732w Wołczynie, zm. 12 lutego1798w Petersburgu – król Polskiw latach 1764–1795jako Stanisław II August; wcześniej stolnik wielki litewski od 1755 starosta przemyski od 1753. Od 1777 należał do masonerii Był synem Stanisława Poniatowskiego], kasztelana krakowskiego i Konstancji z Czartoryskich, Jego prababka Katarzyna Gordon spokrewniona była ze Stuartamii spowinowacona z największymi rodami Szkocji Hiszpaniii Francji

Od jesieni 1733 roku wraz z rodzicami przebywał w Gdańsku skąd w końcu 1734 roku został z rozkazu wojewody kijowskiego regimentarza Józefa Potockiego porwany i wywieziony do Kamieńca Podolskiego W Gdańsku był do 1739 roku Tam też pobierał nauki u wybitnego historyka Gotfryda Lengnicha Od 1744 roku lpobierał ekcje logiki i matematyki udzielał mu poseł rosyjski Starannie wykształcony, w młodości wiele podróżował po krajach Europy Zachodniej W 1752 został wybrany posłem na sejm z ziemi łomżyńskiej. W czasie sejmu ojciec kupił dla niego cesję bogatego starostwa grodowego przemyskiego

Wiosną 1750 wyjechał na kurację do Berlina, Na polecenie rodziców Poniatowski na początku 1752 roku udał się do Wiednia. W marcu 1753 wyjechał za granicę, po drodze obejmując starostwo przemyskie. Przebywał w Wiedniu, Saksonii, z Williamsem wyjechał do Holandii. W końcu sierpnia przyjechał do Paryża, gdzie zyskał przyjaźń znajomej ojca, właścicielki salonu literackiego Marie Thérèse Rodet Geoffrin W paryskim więzieniu siedział za długi, skąd wyratowali go znajomi ojca W końcu lutego 1754 przybył do Anglii W 1755, dzięki staraniom Familii, przybył do Petersburga jako prywatny sekretarz brytyjskiego ambasadora W końcu 1756 rzeczywiście został posłem saskim w Petersburgu gdzie kontynuował romans z przyszłą carycą, którego owocem była ich córka Anna Piotrowna W 1764 przy nielicznym udziale szlachty i zdecydowanym poparciu wojsk rosyjskich (7 tysięcy żołnierzy w granicach Rzeczypospolitej), w wyniku de facto zamachu stanu został wybrany królem Polski

3 listopada1771na ulicy Miodowej w Warszawie król, wracający karetą został napadnięty przez oddział konfederatów. Barskich Ranny w głowę został uprowadzony poza obwałowania miasta. Tam królowi udało się uciec do młyna na Marymoncie Od grudnia 1790 Stanisław August zobowiązał się opracować projekt zmian ustrojowych Rzeczypospolitej. Do marca 1791 roku król za pośrednictwem Piattolego przedstawiał kolejne wersje 18 maja 1792 roku wojska rosyjskie wkroczyły do Rzeczypospolitej. Sejm Czteroletni powierzył Stanisławowi Augustowi naczelne dowództwo nad armią i Sejm przyznał królowi 2 mln złotych polskich na wyprawę wojenną. Z przekazanych mu 600 tysięcy złp, których władca nie zdążył użyć w celach militarnych, po wojnie zwrócono jedynie 327 czerwonych złotych

W obliczu kryzysu bankowego w Polsce w 1793 rokukról, będąc zadłużony na ponad 30 mln złp stracił zdolność pozyskiwania nowego kredytu. Po miesięcznych wahaniach Stanisław August, nakłaniany przez Sieversa zgodził się ostatecznie wyjechać do Grodna przyjmując z rąk posła rosyjskiego 20 000 złp na koszty podróży Sejm grodzieński zajął się sprawą długów królewskich, które oceniono na 33 mln Sievers narzucił sejmowi uchwałę, w której skarby Korony i Litwy zobowiązywały się zaspokoić ratami wierzycieli monarchy. W1794 pod presją Katarzyny II król wydał uniwersał w którym wprowadził zakaz noszenia odznak Orderu Virtuti Militari Stanisław August w liście do ks. Józefa Poniatowskiego z 19 marca 1794 uznał za swój obowiązek trzymać z Rosjanami. Dowiedziawszy się o działaniach Kościuszki, uznał go za rebelianta, którego musi zwalczać jako aliant Rosji. 2 kwietnia podpisał uniwersał przeciwko powstaniu

Po insurekcji warszawskiej gdy zdobyto ambasadę rosyjską w Warszawie i przejęto dokumenty świadczące o pobieraniu przez otoczenie Stanisława Augusta stałej pensji rosyjskiej – król stał się faktycznie zakładnikiem powstańców i zamknął się w zamku 8 maja1794król udał się na Pragę, by obejrzeć roboty fortyfikacyjne. W tym samym czasie rozpuszczono w Warszawie pogłoskę, że król ucieka ze stolicy oraz o nadciąganiu wojsk rosyjskich i pruskich pod miasto

Po rzezi Pragi nawiązał pertraktacje kapitulacyjne z Aleksandrem Suworowem który pozwolił zachować królowi 1-tysięczną gwardię. 1 grudnia 1794 zlikwidował Szkołę Rycerską. Katarzyna II zażądała jego wyjazdu do Grodna. 7 stycznia 1795roku władca opuścił Warszawę pod rosyjską eskortą wojskową. 12 stycznia przyjechał do Grodna, gdzie bezpośredni nadzór nad nim pełnił gen. Bezborodko[

Po podpisaniu III rozbioru Polski ,Caryca Katarzyna II zażądała od Poniatowskiego abdykacji której akt, po pewnych zmianach podpisał] 25 listopada 1795 (w dniu imienin Katarzyny II) i w 31 rocznicę swojej koronacji

Zmarł w Petersburgu 12 lutego1798nagłą śmiercią po wypiciu zawartości filiżanki. Przyczyną śmierci był atak apoplektyczny W chwili śmierci był bardzo zadłużony. Został pochowany w Kościele św. Katarzyny w Petersburgu, gdzie jego sarkofag znajdował się do czasu zamknięcia świątyni w 1938 przekazany został przez władze sowieckie Polsce i pochowany w tajemnicy w lipcu tego samego roku w krypcie kaplicy Św.Trójcy w rodzinnym Wołczynie ( tam był chrzczony- Białoruś) we wrześniu 1939 po wkroczeniu do miasteczka Armii Czerwonej grobowiec został splądrowany, a sarkofag zniszczony. W takim pogarszającym się ciągle stanie pozostawał do 1987 Pochowany w 1995 w archikatedrze św. Jana w Warszawie

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI Należał do masonerii. Dzięki niemu powstała Komisja Edukacji Narodowej. Był doskonale wykształcony. W 1765 Szkołę Rycerską, która w swym założeniu miała być elitarną uczelnią wojskową, kształcącą przyszłe kadry dla armii Rzeczypospolitej. Przeprowadził wiele reform w Polsce. Był inicjatorem czasopisma „Monitor”. Założył Teatr Narodowy w Warszawie. Założył Kompanię Manufaktur Wełnianych, pierwszej spółki akcyjnej w Rzeczypospolitej. Za jego panowania dokonano Rozbiorów Polski.

Poniatowski nakreślił plan przekształcenia Rzeczypospolitej w monarchię konstytucyjna. Plan zakładał m.in. sprzedaż królewszczyzn i przejście wszystkich urzędników na pensję wypłacaną ze skarbu Król zmienił obyczaj odbywania Rad Senatu zwołując je dwa razy w tygodniu na obrady przy drzwiach zamkniętych .W pierwszych latach swojego panowania powołał namiastkę rządu tzw. konferencję króla z ministrami. Podjął próbę utworzenia stałej polskiej służby dyplomatycznej W 1765 roku Królestwo Prus uznało wprowadzenie cła generalnego w Rzeczypospolitej za godzące w jego interesy handlowe Wkrótce po wstąpieniu na tron król nosił się z zamiarem utworzenia synodu katolickiego Rzeczypospolitej, niezależnego od Stolicy Apostolskie W 1765władca podjął próbę wzmocnienia miast, powołując we wszystkich województwach Komisje Dobrego Porządku usprawnienie zbierania podatków miejskich miasta zyskały nowe fundusze, przeznaczane teraz m.in. na wybrukowanie ulic. Powołana przez króla komisja mennicza zajęła się projektem wprowadzenia nowych stóp monetarnych. Jeszcze w 1765 otwarto zamknięte w Rzeczypospolitej od trzech pokoleń mennice. W 1766 z jego inicjatywy powstała Szkoła Języków Orientalnych w Stambule kształcąca kadry polskiej dyplomacji[

W 1775 roku powstało Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych zajmujące się opracowywaniem podręczników W 1777 polski astronom Marcin Poczobutt-Odlanicki dla uczczenia króla nazwał nowoodkryty gwiazdozbiór Ciołkiem Poniatowskiego. Król pozostawił po sobie, jeden z największych, trzeci co do wartości zbiór kartograficzny w Europie.

CIEKAWOSTKI O KRÓLU: Mówiono o nim "ciołek" bo takiego był herbu. Nie znosił poglądów i zachowań większości szlachty. Był zafascynowany kulturą zachodnioeuropejską i ubierał się zgodnie z najnowszą modą. W paryskim więzieniu siedział za długi, skąd wyratowali go znajomi ojca. Miał 7 żon i 7 dzieci. Całą swą młodość podróżował po świecie. Stworzył znakomitą kolekcję malarstwa liczącą 2289 obrazów. Był prawnukiem Jana Andrzeja Morsztyna.

ZGROMADZONE OBRAZY Rembrandt Uczony przy pulpicie Dziewczyna w ramie obrazu

Nad królewskimi zbiorami sztuki, pieczę sprawował malarz Marcello Bacciarelli, który namalował i: Bolesława Chrobrego St .Augusta Poniatowski ego Satyr grający na cytrze – Jackob Jordens

Romans z Carycą Katarzyną II W 1755r. czerwcu poznał ją zaś w grudniu tego samego roku nawiązał z nią niebezpieczny romans 1758 został przyłapany przez zazdrosnego męża Katarzyny wielkiego księcia Piotra, Poniatowskiego wraz z kochanką zasłonił wówczas przed jego gniewem Franciszek Ksawery Branicki

Odjazd Katarzyny II zKaniowa w 1787 roku, obraz Jana Bogumiła Pierscha

Zaślepiony uczuciem, wbrew zakazom pisał do niej listy i zapewniał, że woli się wyrzec korony niż ukochanej

BLISCY KRÓLA Charles Hanbury Williams, przyjaciel Poseł rosyjski, nauczyciel Charles Hanbury Williams, przyjaciel Marie Therese Geoffrin Charles Hanbury Williams, przyjaciel Prymas Michał Jerzy Poniatowski, brat króla

Prymas Michał Jerzy Poniatowski, brat króla Charles Hanbury Williams, przyjaciel Prymas Michał Jerzy Poniatowski, brat króla

Oświecenie w Polsce Wiek rozumu, wiek filozofów – nurt kulturalny oraz okres w historii Europy przypadający na XVII i XIII wiek. Wszystkie nazwy oddają przełomowy charakter tej epoki. Oświecony, czyli wyzwolony z wszelkich więzów, rozum ludzki ma być światłem rozjaśniającym drogę do poznania prawdy o świecie i człowieku. W Polsce idee oświecenia doprowadziły do powstania Konstytucji 3 maja oraz do nieudanych prób budowy nowoczesnego państwa. Oświecenie w Polsce dzieli się na trzy okresy i było mocno wspierane przez Stanisława Augusta.

TWÓRCY OŚWIECENIA Hugo Kołłątaj - polski polityk, publicysta oświeceniowy, katolicki prezbiter, kanonik, satyryk, geograf. Ignacy Krasicki - biskup warmiński, arcybiskup gnieźnieński. Poeta, prozaik i publicysta. Ignacy Potocki - polityk polski i działacz patriotyczny, publicysta i pisarz z wielkim dorobkiem.

ZABYTKI OŚWIECENIA

OBRAZY

OBIADY CZWARTKOWE Organizowane przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego na wzór paryskich salonów literackich, spotkania intelektualistów polskich. Obiady czwartkowe organizowane były regularnie co tydzień i trwały od trzech do czterech godzin. Przeważnie odbywały się na Zamku Królewskim, latem w Łazienkach. Celem spotkań były rozmowy na tematy związane ze sztuką, nauką, omawianie dzieł literackich.

GOŚCIE OBIADÓW CZWARTKOWYCH

GOŚCIE OBIADÓW CZWARTKOWYCH Franciszek Bohomolec Wojciech Bogusławski Stanisław Konarski Adam Naruszewicz Franciszek Karpiński

Opinie o królu Według niektórych ocen królowi brakowało męskiej energii i stanowczości, a w swej bezsilności niejednokrotnie płakał, by przekonać swoich rozmówców do swoich najlepszych intencji W czasie gościny u Michała Kleofasa Ogińskiego w 1793 roku, król się przed nim rozpłakał, mówiąc: Taki już jest smutny mój los! Zawsze pragnąłem dobra mego kraju a wyrządzałem jemu samo złe. Sama cesarzowa Katarzyna II traktowała Stanisława Augusta z pogardą, nazywając go woskową lalką Wspominając rolę, jaką król odegrał na sejmie grodzieńskim w 1793 roku, który zatwierdził II rozbiór Polski, poseł rosyjski Jacob Sievers pisał, że król był zbyt nikczemny i rozkoszy chciwy, ażeby mimo wszelkie przeciwne zachcianki, gróźb się nie ulęknął[

Jak sądzicie , czy król był patriotą? Sami Rosjanie uznawali króla za niezłomnego polskiego patriotę: Jak powiedział ks. Nikołaj Repnin- „Liczne przykłady nas utwierdziły, że ten władca stał zawsze w poprzek naszym interesom, żadne zorganizowane przeciw nam przedsięwzięcia nie obyły się bez króla i pod jego głównym przewodem.”

Ewelina Zasada 2a Bibliografia: http://pl.wikipedia.org/wiki/O%C5%9Bwiecenie_w_Polsce http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_August_Poniatowski http://www.poczet.com/poniatowski.htm http://www.polskina5.pl/oswiecenie http://pl.wikiquote.org/wiki/Katarzyna_II http://www.historycy.org/index.php?showtopic=1725 Ewelina Zasada 2a