Zasady działania funduszy inwestycyjnych dr Mirosław Budzicki

Struktura wykładu Wpływ funduszy na rynek finansowy Fundusze inwestycyjne: ryzyko – stopa zwrotu Zalety i wady funduszy inwestycyjnych Fundusze emerytalne Porównanie stóp zwrotu funduszy oraz znaczenie funduszy dla rynków akcji i obligacji Fundusze hedgingowe, private equity, venture capital

1. Wpływ funduszy na rynek finansowy Długoterminowa stabilizacja notowań i ograniczenie amplitudy wahań Wzrost efektywności zarządzania aktywami Koncentracja kapitału Poprawa efektywności rynku finansowego Źródło finansowania Upowszechnianie wiedzy i nowoczesnych standardów zarządzania Presja na ciągły rozwój rynku

2. Fundusze inwestycyjne: ryzyko–stopa zwrotu Fundusz inwestycyjny – podmiot lokujący zebrane w drodze publicznej lub niepublicznej środki finansowe w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Celami funduszu mogą być: wzrost wartości aktywów na skutek realizowanych inwestycji, a także ochrona realnej wartości aktywów. Jedną z podstaw efektywnego zarządzania aktywami jest właściwe zdefiniowanie i kształtowanie składu portfela pod względem stopnia ryzyka oraz oczekiwanych stóp zwrotu z instrumentów. Rodzaj realizowanych inwestycji określony jest w strategii inwestycyjnej każdego funduszu. Ze względu na stopień ryzyka fundusze możemy podzielić na: Akcyjne (akcji wzrostowych, branżowe, dywidendowe, indeksowe, spółek niepublicznych itp.) Zrównoważone (≈ 50% akcje), stabilnego wzrostu (20-40% akcje) Papierów dłużnych Rynku pieniężnego Arbitrażowe Fundusze funduszy

Ustawa o funduszach inwestycyjnych Ustawa o funduszach inwestycyjnych dopuszcza tworzenie funduszy inwestycyjnych: otwartych (fio) specjalistycznych otwartych (sfio) zamkniętych (fiz)   Fundusz jest tworzony, zarządzany i reprezentowany przez towarzystwo. Fundusze otwarte wydają jednostki uczestnictwa. Fundusze zamknięte emitują certyfikaty inwestycyjne. Jednostki uczestnictwa i certyfikaty inwestycyjne reprezentują prawa majątkowe uczestników funduszu, jednak tylko certyfikaty są przedmiotem obrotu na rynku wtórnym.

3. Zalety i wady funduszy inwestycyjnych Profesjonalne zarządzanie Dywersyfikacja inwestycji Stopa zwrotu wyższa od lokat bankowych Brak ryzyka płynności (z inwestycji można się szybko wycofać) Możliwość systematycznego lokowania na rynku nawet drobnych oszczędności Wady: Błędy zarządzających Niekiedy wysokie koszty, prowizje i opłaty z tytułu zarządzania funduszem Konieczność płacenia podatków od dochodów Brak wpływu na decyzje zarządzających

Aktywa netto funduszy Aktywa netto funduszy inwestycyjnych i powierniczych wg danych na koniec grudnia 2006 r. wyniosły 94,84 mld PLN, z czego ponad połowę stanowiły fundusze mieszane. Źródło: IZFiA

4. Fundusze emerytalne Celem działania funduszu jest: gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie, z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. Skład portfeli funduszy w ogólnym zarysie określają akty prawne. Przepisy określają zarówno maksymalne limity zaangażowania jak również nakazują dywersyfikację inwestycji. Charakter inwestycji OFE: stabilne systematyczne budowanie długoterminowych portfeli inwestycyjnych.

Zagregowane portfele inwestycyjne OFE Źródło: KNF

5. Porównanie stóp zwrotu funduszy Rodzaj funduszu Zmiana wartości [%] 1D 1W 1M 3M 12M F. akcyjne -0,04 1,6 5,3 6,9 32,85 F. zrównoważone -0,14 1,25 2,9 5,25 18,75 F. Nieruchomości 3,29 bd. 5,2 18,4 OFE 0,1 1,2 2,4 4,3 16,6 F. stabilnego wzrostu -0,03 0,9 2 3,8 14,4 F. rynku pieniężnego 0,03 0,3 0,8 3,3 F. obligacyjne 0,04 0,2 0,45 3,15 Źródło: opracowanie własne, dane bankier.pl (stan na dzień 7 maja 2007 r.)

Znaczenie funduszy dla rynków akcji Kategorie inwestorów Udział Zagraniczni 35,08% Indywidualni 29,20% Instytucjonalni 35,72% w tym: Inwestorzy instytucjonalni Fundusze inwestycyjne 41,00% Fundusze emerytalne 21,00% Animatorzy 18,00% Towarzystwa ubezpieczeniowe 8,00% Banki 4,00% Przedsiębiorstwa 3,00% Inne 5,00% Źródło: GPW, dane za okres I połowy 2006 r. *całkowita wartość obrotów 158,5 mld PLN

Znaczenie funduszy dla rynków obligacji Podmioty Obligacje skarbowe Bony skarbowe Banki komercyjne 19,01% 38,10% Inwestorzy zagraniczni 23,30% 0,09% Zakłady ubezpieczeniowe 17,14% 8,33% Fundusze emerytalne 21,86% 3,55% Fundusze inwestycyjne 10,73% 15,26% Osoby fizyczne 3,47% 2,88% Podmioty niefinansowe 1,16% 5,70% Inne podmioty 3,34% 26,10% Razem (mln PLN) 334 860,62 22 800,00 Źródło: MF, wg stany na koniec marca 2007 r. *zadłużenie w obligacjach wynosi 334,86 mld PLN

6. Hegde funds, private equity, venture capital Fundusz private equity – operują na rynku niepublicznym, nastawiając się na inwestycje średnio- i długoterminowe. Wysokie ryzyko oraz długi termin inwestycyjny determinują wysokie stopy zwrotu. Fundusze często włączają się również w proces zarządzania. Wyjście z inwestycji może nastąpić poprzez sprzedaż udziałów na rynku niepublicznym lub poprzez publiczną ofertę. Fundusze venture capital – angażują się w projekty we wstępnych stadiach rozwoju posiadających duży potencjał rozwojowy. Dla przedsiębiorstw mających kosztowe plany rozwojowe są bardzo istotnym kapitałodawcą. Są odmianą funduszy private equity. Fundusze hedgingowe – fundusze poszukujące absolutnych zysków (bez benchmarku). Specjalizują się w inwestycjach o na rynku niepublicznym, stosują dźwignię finansową, wykorzystują niską efektywność i płynność rynku, a także krótką sprzedaż.