Koniec świata? Sąd? A co przedtem i co po ewentualnym „potem”? Eschatologia Koniec świata? Sąd? A co przedtem i co po ewentualnym „potem”?

„Cztery tysiące lat oczekiwany”

czas natury czas prawa czas łaski Historia zbawienia według Ojców Kościołów (za L. Luneau, L’histoire du salut chez les Pères de l’Église: la doctrine des âges du monde, Paris 1964) ------- Ojciec --------------+-------------- Syn ------------+------- Duch Święty --- Stworzenie człowieka Wcielenie - Zesłanie Ducha Św. stworzenie upadek Abraham Mojżesz Koniec świata czas natury czas prawa czas łaski Czas zbawienia Przygotowywany/zapowiadany wypełniany komunikowany

« Jeden dzień jest w oczach Pana jak tysiąc lat, a tysiąc lat, jak jeden dzień» (2 P 3,8). Dzień Pański poniedziałek wtorek środa piątek czwartek sobota Wiek niewinności Wiek natury Wiek Prawa Odpoczynek ? Wiek obietnicy Wiek Kościoła

t

Pogląd heretycki Epoka Ojca Epoka Syna Epoka Ducha koniec Jezus Chrystus „Tysiąc” lat po Chrystusie

Skojarzenia z końcem świata… Kiedy? 2012 ? 2000 ? 2033? 3000 ? Jak? Katastrofa powszechna? Podstępny proces w kilku etapach? Niezauważalna eschatologia „sprywatyzowana”

Śmierć zindywidualizowana – prywatny koniec świata…

PIOSENKA O KOŃCU ŚWIATA W dzień końca świata Pszczoła krąży nad kwiatem nasturcji, Rybak naprawia błyszczącą sieć. Skaczą w morzu wesołe delfiny, Młode wróble czepiają się rynny I wąż ma złotą skórę, jak powinien mieć. W dzień końca świata Kobiety idą polem pod parasolkami, Pijak zasypia na brzegu trawnika, Nawołują na ulicy sprzedawcy warzywa I łódka z żółtym żaglem do wyspy podpływa, Dźwięk skrzypiec w powietrzu trwa I noc gwiaździstą odmyka. A którzy czekali błyskawic i gromów, Są zawiedzeni. A którzy czekali znaków i archanielskich trąb, Nie wierzą, że staje się już. Dopóki słońce i księżyc są w górze, Dopóki trzmiel nawiedza różę, Dopóki dzieci różowe się rodzą, Nikt nie wierzy, że staje się już. Tylko siwy staruszek, który byłby prorokiem, Ale nie jest prorokiem, bo ma inne zajęcie, Powiada przewiązując pomidory: Innego końca świata nie będzie, Innego końca świata nie będzie.

Księżyc (Orygenes, 185-254)

Kościół rodzi się na Golgocie, Słońce przestaje być widoczne, rozpoczyna się czas księżyca

Światło Kościoła to światło Chrystusa, światło odbite…

Hans Memling, Sąd ostateczny, 1472

Dieric Bouts Starszy, 1450

1432-35

Raj utracony a oczekiwane niebo Jérôme Bosch

Jan van Eyck, Jugement Dernier, 1420-25

Petrus Christus, 1452

Rogier van der Weyden, 1446-52

Wejście do nieba = wejście do Kościoła Konsekwencje dla pytania o zbawienie poza Kościołem

Jan Provost, 1525, Bruges

Te same ubranka…

Już nie oczekujemy Kościoła - oczekujemy nieba Pieter Pourbus, 1551, Bruges

Nadzieja eschatologiczna jest przespirytualizowana

Nadzieja eschatologiczna o wiele bardziej misteryjna i zindywidualizowana Lucas van Leyden, 1526

W konsekwencji nadzieja osłabiona – nawet Sąd ostateczny to Wielka Bitwa a Chrystus… czy jest on jeszcze Zwycięzcą? Pieter Pauwel Rubens

Koniec Dziękuję !