Bilansowe uwarunkowania rozwoju akcji kredytowej w Polsce Jerzy Pruski Prezes Zarządu BFG Związek Banków Polskich Warszawa, 18.04.2012 r.

Kredyty w polskim sektorze bankowym 2 2

Rozwój rynku kredytów w Polsce Przewyższenie wolumenu kredytów dla przedsiębiorstw przez kredyty gosp. domowych Dynamiczny rozwój kredytów mieszkaniowychl Podwojenie wolumenu Źródło: NBP. 3 3

Zmiana struktury portfela kredytów Struktura portfela kredytów w Polsce Konwergencja do strefy euro 1996 2011 Struktura portfela kredytów w polskim sektorze bankowym zbliżyła się do struktury w strefie euro. Obecnie charakteryzuje ją niski udział kredytów dla przedsiębiorstw i wysoki udział kredytów konsumpcyjnych. Źródło: NBP, EBC. 4 4

Rozwój akcji kredytowej – analiza porównawcza Kredyty w relacji do PKB (na koniec 2011 r.) Polska Strefa euro Polska Strefa euro W okresie ostatniej dekady nie zmniejszył się dystans Polski do krajów strefy euro. Jedynie w przypadku kredytów mieszkaniowych - pozytywna zmiana, głównie za sprawą kredytów walutowych. Polska Strefa euro Źródło: EBC, Eurostat. 5 5

Polska na tle UE – kredyty per capita (2011) Mieszkaniowe Konsumpcyjne Przedsiębiorstwa PKB per capita (2011) strefa euro: 28 300 Polska wobec strefy euro: 34,2% Polska wobec strefy euro: 39,4% Polska wobec strefy euro: 16,5% Polska wobec strefy euro: 10,5% Polska: 9 670 Źródło: EBC, Eurostat. Skala dysproporcji między Polską a strefą euro w zakresie relacji kredytów na mieszkańca do PKB per capita - najmniejsza w przypadku kredytów konsumpcyjnych. Znacznie większe różnice w poziomie rozwoju dotyczą rynku kredytów mieszkaniowych oraz kredytów dla przedsiębiorstw. 6 6

Rozwój kredytowania a wzrost PKB Zmiany r/r kredytów i PKB Silny wzajemny związek rozwoju sektora bankowego ze wzrostem gospodarczym Kredyty PKB Istotne tempo wzrostu kredytów powyżej 20% to okres 3 lat Udział kredytów kl. niefinans. w sumie bilansowej Osiągnięcie wyższej dynamiki kredytów od aktywów ogółem w okresie 2000-2011 było możliwe dzięki zmianie struktury sumy bilansowej. Obecnie obniżenie tempa wzrostu sumy bilansowej jest naturalnym ograniczeniem rozwoju akcji kredytowej. Źródło: NBP, GUS. 7 7

Struktura kredytów w Polsce Kredyty w podziale na kategorie – zmiany kwartalne (mld zł) Mieszkaniowe Przedsiębiorstwa Źródło: NBP. Dostępność taniego finansowania umożliwiła bankom stworzenie atrakcyjnej oferty kredytów mieszkaniowych, która w połączeniu z dużym zapotrzebowaniem gospodarstw domowych na mieszkania pozwoliła na dynamiczny rozwój akcji kredytowej. 8 8

Ekspansja kredytów mieszkaniowych walutowych Zmiany kwartalne i r/r kredytów mieszkaniowych (realnie) Kredyty mieszkaniowe (realnie) Zmiany kwartalne (realnie) Dynamiczny rozwój kredytów mieszkaniowych - generowany głównie przez wzrost kredytów walutowych, znacznie tańszych od kredytów złotowych dzięki pozyskanym z zagranicy środkom finansującym. Źródło: NBP. 9 9

Rynek kredytów dla przedsiębiorstw Źródło: NBP. W okresie ostatnich lat utrzymuje się stabilny udział kredytów walutowych w portfelu kredytów dla przedsiębiorstw (udział w przedziale 25%-30%). 10 10

Finansowanie akcji kredytowej 11 11

Źródła finansowania działalności kredytowej Największe zróżnicowanie struktury źródeł finansowania to lata 2005-2008 – okres zwiększonego napływu środków zagranicznych. Poza tym okresem – finansowanie działalności bankowej w Polsce głównie w oparciu o depozyty. Udziały w przyroście środków finansujących Depozyty 87% 75% 59% 88% Środki zagraniczne 12% 19% 38% 7% Emisja pap. wart. 0% 6% 3% 12 12

Depozyty jako źródło finansowania Wyższe tempo zmian depozytów Poniżej dynamiki PKB Wzrost Stagnacja Wzrost Rynek depozytów cechuje wysoka wrażliwość na sytuację w gospodarce i na rynku finansowym: w efekcie dekoniunktury utrzymuje się długotrwałe osłabienie przyrostu depozytów, w okresie koniunktury na giełdzie możliwy jest również odpływ środków z banków. Podwyższona dynamika depozytów Osłabienie przyrostów w okresie dekoniunktury oraz odpływ środków na rynek kapitałowy Wzrost depozytów m.in. w wyniku wycofania środków z giełdy Źródło: NBP. 13 13

Procykliczne zmiany depozytów Depozyty kl. niefinansowych (realnie) Depozyty gosp. domowych (realnie) mld PLN mld PLN Źródło: NBP. Przy dekoniunkturze należy oczekiwać, że przyrosty depozytów będą słabły. 14 14

Finansowanie wzrostu akcji kredytowej Finansowanie akcji kredytowej Udział w sumie bilansowej mld PLN Źródło: NBP. Źródłem finansowania wzrostu akcji kredytowej oprócz przyrostu depozytów było wykorzystanie nadwyżki depozytów nad kredytami, a od 2005 r. dodatkowo środki zagraniczne. W efekcie średnioroczna dynamika kredytów (13,8%) przewyższyła tempo wzrostu sumy bilansowej (10,6%) i depozytów (9,7%). W sytuacji odpływu środków zagranicznych przy braku alternatywnych źródeł finansowania dynamika kredytów będzie niższa od depozytów. 15 15

Zjawisko ograniczenia finansowania z zagranicy Środki zagraniczne Zmiana środków w okresie VI 2011-II 2012 Źródło: SIS NBP. 16 16

Szacowana zmiana kredytów – hipotetyczny scenariusz (1) ZAŁOŻENIA ∆ środki finansujące = Przyrost depozytów (średnioroczna zmiana z okresu najwyższych przyrostów - lata 2005-2011) + 62,4 mld zł Odpływ środków zagranicznych (zannualizowana zmiana z okresu czerwiec 2011 – luty 2012) - 29,2 mld zł Wynik finansowy za 2012 r. (przyjęto na poziomie 2011 r. pomniejszony o wypłatę dywidendy za 2011 r. – 30%) + 10,6 mld zł 17 17

Szacowana zmiana kredytów – hipotetyczny scenariusz (2) ∆ środki finansujące (mld zł) ∆ instrumenty dłużne (mld zł) 8,8 ∆ Depozyty + 62,4 20% ∆ Środki zagraniczne - 29,2 = 43,8 ∆ Kredyty (mld zł) ∆ Zysk 80% 35,0 + 10,6 Wzrost o 4,6%, tj. 3x mniej niż CARG z okresu 2000-2011 Wzrost kredytów o 4,6% r/r przy dynamice PKB na poziomie 2-3% i inflacji na poziomie celu inflacyjnego będzie oznaczać spadek kredytów w relacji do PKB. Przełamanie tego negatywnego hipotetycznego scenariusza jest możliwe w przypadku: szybkiego rozwoju alternatywnych do depozytów krajowych źródeł finansowania banków, napływu/zahamowania odpływu oszczędności zagranicznych. 18 18

www.bfg.pl 19 19