PPTOK Projektowanie Procesów Technologicznych Obróbki Skrawaniem Normowanie czasu operacji technologicznej Dr inż. Jan BERKAN Pok. ST 319 www.cim.pw.edu.pl/jberkan

Zastosowanie norm czasu pracy: Normalne warunki pracy: planowanie produkcji (potrzebna znajomość wskaźnika wykonania normy) wynagradzanie pracowników obliczanie przewidywanego kosztu wyrobu Normalne warunki pracy: poprawny wybór obrabiarki i jej wyposażenia zgodność właściwości materiału obrabianego z wymaganiami rysunku właściwa wielkość naddatków na obróbkę zastosowanie najbardziej dogodnych sposobów obróbki odpowiednie kwalifikacje robotnika do danej pracy właściwa organizacja pracy i obsługi stanowiska roboczego

Struktura normy czasu pracy x n

Czas przygotowawczo-zakończeniowy - t p z Czas związany z przygotowaniem do wykonania operacji i jej zakończeniem. Występuje jeden raz na serię wykonywanych przedmiotów i nie zależy od liczby wykonywanych sztuk. Wartość t p z zależy od organizacji miejsca pracy, stopnia i rodzaju automatyzacji obrabiarki, kształtu i wielkości przedmiotu itp.. Przykładowe czynności: Pobranie i zdanie dokumentacji technologicznej, zapoznanie się z dokumentacją, uzbrojenie obrabiarki w narzędzia, uchwyty, przyrządy.

Czas jednostkowy - t j t j = t w + t u Czas przewidziany normą na wykonanie operacji na jednym przedmiocie pracy t j = t w + t u t w – czas wykonania, na wykonanie czynności związanych bezpośrednio z operacją t u – czas uzupełniający, na obsługę stanowiska i potrzeby fizjologiczne robotnika

Czas wykonania - t w t w = t g + t p Czas główny - tg Czas, w którym następuje zmiana kształtów, wymiarów lub własności przedmiotu pracy lub wzajemnego położenia i zamocowania przedmiotów (montaż). T g może być maszynowy (t m) lub ręczny (t r) Przykładowe czynności: Obróbka przedmiotu – od chwili włączenia posuwu roboczego do chwili wyłączenia posuwu.

Czas wykonania – t w Czas pomocniczy - t p Czas na wykonanie niezbędnych czynności powtarzający się przy obróbce lub montażu każdej sztuki przedmiotu bądź kilku sztuk nie powodujący zmian przedmiotu (jak tg). Czynności te mogą być wykonywane przez robotnika lub maszynę (w zależności od stopnia automatyzacji). Przykładowe czynności: Mocowanie i zdejmowanie przedmiotu. Zmiana parametrów obróbki. Sterowanie obrabiarką. Pomiar przedmiotu.

Czas uzupełniający - t u Czas na obsługę stanowiska i potrzeby fizjologiczne robotnika t u = t o + t f t o – czas obsługi, na czynności związane z utrzymaniem zdolności stanowiska roboczego do ciągłej pracy; czynności nie powtarzane przy każdym przedmiocie (lub grupie przedmiotów) t f – czas potrzeb fizjologicznych, na zaspokojenie potrzeb fizjologicznych robotnika, niezbędny do utrzymania zdolności do pracy

Czas na czynności związane z organizacją pracy na stanowisku Czas obsługi – t o Czas obsługi technicznej - t o t Czas na czynności techniczne związane bezpośrednio z daną operacją. Przykładowe czynności: Wymiana stępionego narzędzia, obciąganie ściernicy, usuwanie wiórów i odpadów. Czas obsługi organizacyjnej - t o o Czas na czynności związane z organizacją pracy na stanowisku Przykładowe czynności: Wyłożenie i schowanie narzędzi na początku i końcu pracy, przekazanie dokumentacji i stanowiska innej zmianie.

Czas potrzeb fizjologicznych – t f czas odpoczynku – t f o Czas na odpoczynek - niezbędny, gdy sam cykl pracy maszyny nie daje takiej możliwości. czas potrzeb naturalnych – t f n Na zaspokojenie potrzeb naturalnych pracownika

Obliczanie normy czasu pracy produkcja seryjna: t = t p z / n + (t g + t p) (1 + ku) produkcja masowa : t = tp z / n + (t g + t p + t o + t f) n – liczba przedmiotów w serii k u – współczynnik uwzględniający czas uzupełniający

Obliczanie czasu głównego t g = ( l + l d + l w)/(f n) l d = d ctg κr /2 +(0.5-2)mm l w = 0,5 – 3 mm

Karta normowania czasu pracy