Monitorowanie stanu zdrowia dawcy po pobraniu komórek krwiotwórczych Anna Czyż Katedra i Klinika Hematologii UM w Poznaniu

Monitorowanie stanu zdrowia dawcy po pobraniu komórek krwiotwórczych Ustawodawstwo polskie i europejskie Rekomendacje i zalecenia międzynarodowych organizacji zrzeszających i akredytujących ośrodki transplantacyjne i ośrodki dawców komórek krwiotwórczych Najczęstsze powikłania występujące po pobraniu komórek krwiotwórczych metoda pozyskiwania informacji drogą ankietowania dawców zakres i częstotliwość wykonywania niezbędnych badań w celu monitorowania stanu zdrowia dawcy Propozycja schematu przeprowadzania niezbędnych badań dla monitorowania stanu zdrowia dawców - dyskusja

Polskie ustawodawstwo Ustawa Transplantacyjna 01.07.2005 Ustawa o zmianie ustawy 17.07.2009 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA1) z dnia 12 marca 2010 r. w sprawie ośrodków dawców szpiku § 9 Ośrodek dawców szpiku sprawuje opiekę nad dawcą komórek krwiotwórczych poprzez czynności organizacyjne związane z pobraniem szpiku lub komórek krwiotwórczych krwi obwodowej, w szczególności dotyczące: 1) kwalifikacji do pobrania, w tym badań lekarskich, badań specjalistycznych i badań laboratoryjnych; 2) bezpiecznego transportu do zakładu opieki zdrowotnej pobierającego szpik i komórki krwiotwórcze krwi obwodowej i z powrotem; 3) koordynowania pobytu w zakładzie opieki zdrowotnej pobierającym szpik lub komórki krwiotwórcze krwi obwodowej; 4) okresowych badań lekarskich, w tym specjalistycznych, po pobraniu szpiku i komórek krwiotwórczych krwi obwodowej

JACIE EU Directive 2004/23/EC EU Directive 2006/86/EC EU Directive 2010/53/EU JACIE National legislation

Fourth Edition Version 4.1 April 2011 JACIE INTERNATIONAL STANDARDS FOR CELLULAR THERAPY PRODUCT COLLECTION, PROCESSING, AND ADMINISTRATION Fourth Edition Version 4.1 April 2011 B6 DONOR SELECTION, EVALUATION, AND MANAGEMENT B6.3 DONOR SUITABILITY B6.3.8 There shall be a policy for follow-up of donors that includes routine management and the management of donation-associated adverse events. W ośrodku powinny obowiązywać ustalone zasady monitorowania stanu zdrowia dawców obejmujące zasady rutynowego postępowania oraz zasady postępowania w przypadku wystąpienia zdarzeń niepożądanych

WORLD MARROW DONOR ASSOCIATION INTERNATIONAL STANDARDS FOR UNRELATED HEMATOPOIETIC STEM CELL DONOR REGISTRIES v January 1, 2011 http://www.worldmarrow.org Rejestr zobowiązany jest posiadać opracowaną strategię i procedury dotyczące monitorowania stanu zdrowia dawcy i zasad sprawowania opieki nad dawcą we wczesnym okresie (definiowanym jako pierwszy rok) po oddaniu komórek krwiotwórczych Rejestr zobowiązany jest posiadać opracowaną strategię i procedury dotyczące monitorowania dawcy i zasad sprawowania opieki nad dawcą w późnym okresie (definiowanym jako okres po upływie pierwszego roku przez przynajmniej cztery lata) po oddaniu komórek krwiotwórczych

Zasady WMDA dotyczące monitorowania stanu zdrowia dawcy- ankiety wypełniane przez dawcę Samoocena stanu fizycznego i emocjonalnego lepiej/podobnie/gorzej/znacznie gorzej niż zwykle Szczegółowe pytania dotyczące wystąpienie objawów niepożądanych: zmęczenie, zaburzenia snu, bóle gardła, bóle głowy, zawroty głowy, bóle kostne w miejscu pobrania szpiku, nocne poty, nudności, wymioty, inne Ankieta przeprowadzana zgodnie z zasadami WMDA : jeden tydzień po procedurze donacji jeden miesiąc po procedurze donacji corocznie po procedurze donacji

Występowanie niepożądanych objawów u dawców szpiku po procedurze donacji Występowanie objawów niepożądanych u dawców komórek krwiotwórczych pozyskanych z krwi obowodowej po procedurze donacji

Samoocena dawców dotycząca ich stanu ogólnego w czasie 5-letniego okresu monitorowania- prospektywne badania Szpitala Uniwersyteckiego w Dreźnie

Konferencje robocze Worldwide Network for Blood & Marrow Transplantation (WBMT) poświęcone zagadnieniom opieki na dawcami komórek krwiotwórczych Dwie robocze konferencje zorganizowane w 2009 i 2011 roku, których celem było opracowania przez panel ekspertów ogólnych zasad monitorowania stanu zdrowia dawców po oddaniu komórek krwiotwórczych

Konferencje robocze Worldwide Network for Blood & Marrow Transplantation (WBMT) 2009/2011 Opracowanie zasad monitorowania stanu zdrowia dawców, sposobu konstruowania ankiet kierowanych do dawców, gromadzenia danych w bazach danych Dokument podsumowujący ustalenia z Konferencji zorganizowanej we wrześniu 2009 roku dostępny na stronach WMDA http://www.worldmarrow.org/fileadmin/Committees/CLWG/Donor_Follow_Up/Minutes_Do nor_Outcome_Workshop.pdf

Donor Outcome Workshop Berne, August 27th/28th, 2009 Attendees: Audat F (France Greffe de Moelle), Ball L (LUMC), Bengtsson M (Tobias Registry), Brezinova L (Czech Stem Cells Registry), Bozic L (Austrian Bone Marrow Donor Registry), Buhrfeind E (SBSC), Buser A (Blood transfusion center Basel), Confer D (NMDP/CIBMTR), Fechter M (Europdonor), Gratwohl A (University hospital Basel), Hägglund H (Karolinksa University hospital, Huddinge/Nordic donor registry), Halter J (University hospital Basel), King R (NMDP/CIBMTR), Korthof E (LUMC), Lawlor E (IBTS), Marry E (France Greffe de Moelle), Mengling T (DKMS), Ng-McClelland J (C.W. Bill Young DOD Marrow Donor Program), Nicoloso de Faveri G (SBSC), Rajadhyasksha S (Tata Memorial Hospital), Rosenmayr A (Austrian Bone Marrow Registry), Reti M (Szent Istvan and Szent Laszlo University hospital Budapest), Schmidt A (DKMS), Tassi C (University hospital Bologna), van Walraven AM (LUMC), Worel N (University hospital Vienna), Zahlavova L (Czech Stem Cells Registry)

Donor Outcome Workshop Berne, August 27th/28th, 2009 Minimalny zakres danych raportowanych po zakończeniu procedury donacji Raportowane dane dotyczą charakterystyki dawcy i produktu. Interwał czasowy zbierania danych obejmuje okres od rozpoczęcia procedury donacji do 30 dnia po zakończeniu procedury. Dane powinny być raportowane pomiędzy 30 a 100 dniem po procedurze donacji Raportowanie danych obejmuje zgłaszanie poważnych zdarzeń niepożądanych zgodnie z definicją WMDA śmierć zdarzenie prowadzące do zagrożenia życia konieczność hospitalizacji lub wydłużenia aktualnej hospitalizacji z powodu toksyczności 3-4 stopnia wg WHO trwałe lub znaczące ograniczenie funkcji organizmu

Donor Outcome Workshop Berne, August 27th/28th, 2009 B. Minimalny zakres danych raportowanych w odległym okresie po zakończeniu procedury donacji Dane powinny być raportowane po roku, po 5 i 10 latach (rekomendowane raportowanie coroczne lub co dwa lata) Raportowanie danych obejmuje: Dane dotyczące przeżycia dawcy - dawca żyje/ nie żyje - data ostatniego kontaktu lub śmierci - w przypadku zgonu przyczyna zgonu (kod ICD) Nowotwory Nowotwór hematologiczny Nowotwór nie-hematologiczny Choroby autoimmunologiczne - tak/nie/stan nieznany  jeżeli tak: - stopień pewności rozpoznania: rozpoznanie potwierdzone/niepotwierdzone w dokumentacji medycznej - kod ICD

Skuteczność pozyskiwanie danych metodą ankietowania dawców komórek krwiotwórczych

Propozycja schematu przeprowadzania badań w celu monitorowania stanu zdrowia dawcy z uwzględnieniem zaleceń WMDA oraz obowiązujących praktyk w rejestrach europejskich i amerykańskich W ostatnim dniu pobierania PBSC lub dzień po pobraniu BM 7 dni po pobraniu komórek 30 dni po pobraniu komórek 6 m-cy po pobraniu komórek Po roku i 5 latach (optymalnie co roku przez 10 lat) Podmiotowe badanie lekarskie + +/- Przedmiotowe badanie lekarskie Diagnostyczne badania laboratoryjne Ankieta

Zakres niezbędnych badań diagnostycznych Morfologia Badania biochemiczne Badania układu krzepnięcia Badanie ogólne moczu Badania markerów chorób zakaźnych

Monitorowanie parametrów morfologicznych krwi u niespokrewnionych dawców komórek krwiotwórczych pozyskanych po mobilizacji z krwi obwodowej Parametr Mediana Wyjściowo po 30 dniach po 6 m-cach po 12 m-cach po 5 latach WBC 6.28 5.10* 5.60* 5.80* 6.1* ANC 3.78 2.93* 3.24* 3.26* 3.44* Limfocyty 1.78 1.48* 1.64* 1.69* 1.90** Hemoglobina 9.20 9.06* 9.20** 9.25** 9.19 Płytki 245 235* 244 *wartości niższe niż wyjściowe, p< 0.001 ** wartości wyższe niż wyjściowe, p< 0.001 Holig i wsp., Blood 2009; 114;18

Wystandaryzowany współczynnik występowania nowotworu (SIR)- retrospektywne badanie 12,559 dawców PBSC i BM Nowotwór SIR (95% CI) dla dawców BM dla dawców PBSC p Ogółem 0.99 (0.79-1.24) ns 0.84 (0.56-1.19) 1.12 (0.082-1.50) Nowotwory hematologiczne Białaczki 0.00 (0.00-2.62) NHL 0.00 (0.00-1.72) Chłoniak Hodgkina 2.46 (0.30-8.89) Szpiczak 3.59 (0.11-20.02) Schmidt i wsp., ASH 2010, abstr. 365

Zakres diagnostycznych badań laboratoryjnych Morfologia z różnicowaniem leukocytów metodą komputerową Badania biochemiczne OB, CRP Elektrolity Kreatynina Bilirubina, AspAT, AlAT, GGTP ALP, LDH Badania układu krzepnięcia INR, APTT Badanie ogólne moczu Przeciwciała anty-HBs Inne: w oparciu o wyniki badania podmiotowego i przedmiotowego