N-KOŃCOWY PEPTYD NATRIURETYCZNY I GRUBOŚĆ KOMPLEKSU BŁONY WEWNĘTRZNEJ I ŚRODKOWEJ TĘTNICY SZYJNEJ W OCENIE RYZYKA POWIKŁAŃ SERCOWO-NACZYNIOWYCH U CHORYCH NA REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW Bożena Targońska-Stępniak*, Maria Majdan*, Anna Drelich- Zbroja**, Małgorzata Szczerbo- Trojanowska** *Katedra i Klinika Reumatologii i Układowych Chorób Tkanki Łącznej, **Katedra Radiologii, Zakład Radiologii Zabiegowej i Neuroradiologii Uniwersytet Medyczny w Lublinie

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW skrócenie oczekiwanego czasu życia chorych główne czynniki warunkujące zwiększoną chorobowość i śmiertelność - schorzenia układu sercowo-naczyniowego (CV) epizody CV występują ok. 10 lat wcześniej niż w populacji ogólnej główną przyczyną zgonów CV – choroba wieńcowa

PRZEDWCZESNA MIAŻDŻYCA Współdziałanie tradycyjnych czynników ryzyka, przewlekłego stanu zapalnego i układowego zapalenia naczyń, prowadzi do przyśpieszonego uszkodzenia ściany naczyniowej i wczesnego rozwoju miażdżycy

WCZESNA DIAGNOSTYKA ZMIAN MIAŻDŻYCOWYCH ocena USG (w opcji B-mode, dwuwymiarowej) grubości kompleksu błony wewnętrznej i środkowej tętnicy szyjnej wspólnej (IMT) diagnostyka w fazie subklinicznej czuły wskaźnik miażdżycy uogólnionej wartość IMT wprost proporcjonalna do ryzyka wystąpienia zawału serca, udaru mózgu i śmierci CV

MÓZGOWY PEPTYD NATRIURETYCZNY (BNP) oligopeptydowy neurohormon, uwalniany przez kardiomiocyty lewej komory serca w odpowiedzi na wzmożone napięcie miocytów wykazuje działanie natriuretyczne moczopędne bezpośrednie wazodilatacyjne specyficzny marker dysfunkcji komór serca i aktywacji mechanizmów kompensacyjnych

N-KOŃCOWY PEPTYD NATRIURETYCZNY (NT-proBNP) biologicznie nieaktywnym N- końcowym fragmentem BNP dłuższy okres półtrwania niż BNP dostępny do badania biomarker chorób CV

BNP / NT-proBNP podwyższone stężenia BNP/ NT-proBNP mają znaczenie rokownicze w: niewydolności serca ostrych zespołach wieńcowych także w stabilnej chorobie wieńcowej w populacji bez objawów niewydolności serca marker nie tylko dysfunkcji komór serca, ale także ryzyka chorób CV u pacjentów bez jawnych objawów klinicznych cytokiny prozapalne indukują produkcję BNP

CEL PRACY Ocena zależności pomiędzy wskaźnikami uszkodzenia układu sercowo-naczyniowego (NT-proBNP, IMT CCA) a aktywnością i zaawansowaniem RZS.

GRUPA BADANA 59 chorych na RZS (dgn. wg ACR 1987 r.), bez objawów klinicznych miażdżycy, leczonych w Klinice Reumatologii i Układowych Chorób Tkanki Łącznej UM w Lublinie 23 zdrowych (oceniono IMT) 20 zdrowych (oznaczono NT-proBNP)

METODY dane demograficzne, choroby towarzyszące przebieg kliniczny i zmiany radiologiczne wskaźnik aktywności choroby (DAS28) kwestionariusz oceny stanu zdrowia (HAQ) morfologia, CRP, OB, albumina, białko całk., fibrynogen, profil lipidowy, NT-proBNP (chemiluminescencja immunometryczna) w osoczu USG z pomiarem IMT (w Zakładzie Radiologii Zabiegowej i Neuroradiologii UM) obustronnie na ścianie tylnej w 3 lokalizacjach (średnia z 6 pomiarów): t. szyjna wspólna (ok. 2 cm poniżej miejsca podziału) miejsce podziału (rozwidlenie t. szyjnej) opuszka t. szyjnej wew (część bliższa t. szyjnej wewn)

CHARAKTERYSTYKA GRUPY CHORYCH NA RZS Wiek: 50 lat (11,3) (22- 76) Płeć: 49 K (83%)/ 10 mężczyzn (17%) Wywiad rodzinny CV: 33 (55,9%) Nadciśnienie tt.: 21 (35,6%) Cukrzyca: 3 (5,1%) Palenie papierosów obecnie: 12 (20,3%)

CHARAKTERYSTYKA GRUPY CHORYCH NA RZS Czas trwania RZS: 107,7 (94,6) msc (6- 396) Długotrwały RZS (>120 msc): 21 (35,6%) Czynnik reumatoidalny: 48 (81,4%) Postać nadżerkowa: 47 (79,7%) Objawy pozastawowe: 20 (33,9%) Wysoka aktywność RZS: 18 (30,5%) (DAS28 ≥ 5,1)

RÓŻNICE ŚREDNICH IMT

POSTAĆ ZAAWANSOWANA MIAŻDŻYCY W USG

RÓŻNICE STĘŻEŃ NT-proBNP

KORELACJA IMT I NT-proBNP U CHORYCH NA RZS.

STĘŻENIE NT-proBNP A AKTYWNOŚĆ RZS.

KORELACJA NT-proBNP i OB U CHORYCH NA RZS.

KORELACJA NT-proBNP i HAQ U CHORYCH NA RZS.

KORELACJE U CHORYCH BEZ NADŻEREK R Spearman p DAS28/ IMT: 0,69 0,01* DAS28/ NT-proBNP: 0,59 0,04* LDL-chol/ NT-proBNP: 0,67 0,02*

KORELACJA NT-proBNP i eGFR W POSTACI NADŻERKOWEJ RZS

WNIOSKI (1/3) U chorych na RZS IMT jest istotnie większe niż u osób zdrowych, istotnie częściej występują zaawansowane zmiany miażdżycowe (blaszki lub zwapnienia w ścianie tt) Stężenie NT-proBNP jest istotnie wyższe u chorych na RZS niż u osób zdrowych Wykazano zależność pomiędzy IMT i stężeniem NT-proBNP

WNIOSKI (2/3) Stężenie NT-proBNP jest wyższe u chorych z wysoką aktywnością choroby (DAS28) i gorszą oceną stanu zdrowia w HAQ We wczesnej, beznadżerkowej fazie choroby wykazano także zależność pomiędzy IMT (wskaźnik wczesnej miażdżycy) i wskaźnikiem aktywności RZS (DAS28)

WNIOSKI (3/3) Wydaje się, że u chorych na RZS podwyższone stężenie NT-proBNP w powiązaniu ze zwiększonym IMT są wskaźnikami procesu miażdżycowego Nie można wykluczyć, że podwyższone stężenie NT-proBNP u chorych na RZS wskazuje na subkliniczną dysfunkcję serca

UWAGI KOŃCOWE Wyniki przeprowadzonych badań potwierdzają obecność zmian miażdżycowych oraz stanu zwiększonego ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na RZS.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ