TEORIA KAPITAŁU LUDZKIEGO M.Blaug „Metodologia ekonomii” (R.13) Magdalena Rawska

Powstanie i rozwój Narodziny teorii – Theodor Schulz w 1960 r. Rozwój – moment wydania dodatkowego numeru „Journal of Political Economy” zatytułowanego „ Inwestowanie w ludzi”. Pierwszy podręcznik- Schulz (1963r.).

Metodologia Naukowych Programów Badawczych Czym jest „twardy rdzeń” programu badawczego?. Jakie zaprzeczenia napotkano na obszarze „pasa ochronnego” tego programu i w jaki sposób jego obrońcy na nie zareagowali?. Czy program badawczy poświęcony kapitałowi ludzkiemu jest „postępowy” czy „degenerujący się”?.

Teoria kapitał ludzkiego to: Doskonały przykład programu badawczego; Nie sposób zredukować jej do pojedynczej teorii; Jest podprogramem szerszego neoklasycznego programu badawczego.

Koncepcja kapitału ludzkiego: Twardy rdzeń to: to idea, że ludzie na różne sposoby wydają na siebie pieniądze, mając na uwadze nie tylko swe bieżące przyjemności, lecz również przyszłe zyski o charakterze pieniężnym i niepieniężnym.

Raczej inwestycja czy konsumpcja?: Inwestycje w człowieka to: Ochrona zdrowia Poszukiwanie pracy Wyszukiwanie informacji Migracje i podnoszenie kwalifikacji poprzez pracę

Kształcenie: Obecnie – popyt na kształcenie zależy od bezpośrednich i pośrednich zmian prywatnych kosztów nauki i od zmian różnic zarobków pojawiających się jako rezultat przeznaczenia dodatkowego roku na kształcenie; Przed 1960r. – popyt przypomina popyt na dobra konsumpcyjne, a więc zależ od gustów, dochodów rodziny i „ceny” nauki przyjmującej formę czesnego.

Indywidualizm metodologiczny: Schulz, Becker, Mincer: kapitał ludzki to przedsięwzięcie jednostek, które działają kierując się własnym interesem. Zgoda, gdy chodzi o poszukiwanie pracy czy migracje. Negacja, gdy chodzi o ochronę zdrowia, wyszukiwanie informacji, podnoszenie kwalifikacji.

Pogląd Marshalla: Mechanizm rynku konkurencyjnego zawodzi nie motywując odpowiednio pracodawców do oferowania optymalnych rozmiarów szkolenia w trakcie pracy.

Zaprzeczenie Marshalla: Becker rozróżnił szkolenie ogólne od specyficznego: PROGNOZA: Pracownicy sami płacą za szkolenie o charakterze ogólnym, a to w formie obniżonych zarobków otrzymanych w trakcie jego trwania.

Teoria kapitał ludzkiego w pracach empirycznych to: szukanie związku wynagrodzeń jednostek z: charakterem narodowym; pochodzeniem rodzinnym; miejscem zamieszkania; długością okresu nauki w szkole; doświadczeniem zawodowym; statusem zawodowym.

Rola doświadczenia nabytego w trakcie pracy: sprowadzona do twierdzenia, że jednostki mają tendencję do inwestowania w siebie po zakończeniu okresu kształcenia w szkole, wybierając zawody, które umożliwiają odbycie szkolenia ogólnego.

Czy można odrzucić naukowy program badawczy?: TAK, ale wymaga się: 1.Powtarzających się zaprzeczeń jego tez; 2.Rozprzestrzeniania się dostosowań ad hoc; których celem jest uniknięcie tych zaprzeczeń ; 3.Istnienia programu- rywala, którego celem będzie wyjaśnienie tych samych faktów przy pomocy innych ram teoretycznych.

Program rywal – hipoteza o selekcji: Punktem wyjścia – podejmowanie decyzji w warunkach niepewności; Pracodawca staje w obliczu trudności związanych z dokładnym przewidzeniem przyszłych osiągnięć osób ubiegających się o pracę Odczuwa pokusę potraktowania wykształcenia jako kryterium umożliwiającego selekcję nowych pracowników wedle ich uzdolnień i nastawienia na sukces KONFLIKT: cechy osobowościowe kwalifikacje

Hipoteza o selekcji – zarzuty: Łatwość - wyjaśniania płac osób rozpoczynających karierę zawodową; Trudność – wyjaśnienie zarobków osób pracujących od dawna. Zarobki silnie skorelowane z długością okresu kształcenia i posiadanym doświadczeniem zawodowym !.

Programy badawcze kontra hipoteza o selekcji: Hipoteza o selekcji dotyczy popytu na rynku pracy Program badawczy- analizuje podaż na rynku pracy. WNIOSEK: oba programy są komplementarne!!!

„ Fundamentalna koncepcja kapitału ludzkiego, czyli idea rezygnowania z dochodu bieżącego w zamian za perspektywę wzrostu przyszłych zarobków, zakłada jedynie, że związek pomiędzy uczeniem się a dochodem nie jest złudzeniem. Jako taka jest ona całkowicie zgodna z teoria selekcji, która twierdzi, że w szkołach dokonuje się przede wszystkim identyfikacji istniejących wcześniej kwalifikacji, jak i z poglądem, iż cenione na rynku kwalifikacje są wytwarzane w szkole” (Finis Welch, 1975)

Czy więc program badawczy jest „postępowy” czy „degenerujący się”?. Ocena NBP nie może być ostateczna: może je oceniać jedynie na tle osiągnięć ich rywali, a rywali w rzeczywistości nie ma. NPB odchodzi już od swych wcześniejszych i naiwnych sformułowań.

Pytania do dyskusji: 1.W jaki sposób należałoby udoskonalać Naukowe Programy Badawcze?. 2.Czy potrzebne nam są takie badania i czy cokolwiek wnoszą one do ekonomii?. 3.Czy szkoły produkują czy tylko identyfikują te cechy, których poszukują pracodawcy? 4.Czy odwołanie się do formalnego wykształcenia jest najbardziej efektywnym mechanizmem selekcji?. 5.Jak efektywny jest istniejący system oświatowy jako narzędzie przydzielania ludzi do pracy?.

Dziękuję za uwagę