Emisja gazów cieplarnianych w górnictwie naftowym i gazownictwie Monika Wójcik Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. Jadwiga Holewa, Ewa Kukulska–Zając Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy

Agenda Inicjatywy na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych Polityka klimatyczna i energetyczna Polski System Handlu Uprawnieniami do Emisji CO2 Emisje metanu Podsumowanie

Poszukiwanie ropy naftowej i gazu Wydobycie i magazynowanie ropy naftowej i gazu Dystrybucja gazu Obrót gazem Energetyka UPSTREAM DOWNSTREAM Emisje gazów i pyłów ze spalania paliw w źródłach ciepła, technologicznych, emisja niezorganizowana – transport, pochodnie etc. Emisje węglowodorów bezpośrednio do atmosfery z instalacji oraz z procesów technologicznych – syfonowanie odwiertów, zrzuty technologiczne gazów

Inicjatywy ograniczające emisje do powietrza Działania służące spełnieniu wymagań prawnych (opomiarowanie ilości i jakości zużywanych paliw, nowe narzędzia inwentaryzacji wielkości emisji gazów, rozwiązania techniczne i technologiczne pozwalające na dotrzymanie dopuszczalnych wielkości emisji poszczególnych gazów i pyłów) Przedsięwzięcia i realizowane projekty promujące gaz ziemny jako zdecydowanie najbezpieczniejsze dla środowiska paliwo kopalne, stanowiące źródło energii (CNG, kogeneracja)

Inicjatywy ograniczające emisje do powietrza – c.d. Realizowane prace badawczo-rozwojowe, które mają za cel opracowanie nowych technologii lub zastosowanie nowych technik w celu ograniczenia emisji do powietrza, metod identyfikacji ucieczek np. metanu 5

POLITYKA KLIMATYCZNA POLSKI Strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce Pakiet energetyczno-klimatyczny (PEK) to zbiór aktów prawnych, za pomocą których Unia Europejska realizuje międzynarodowe porozumienia, dotyczące redukcji emisji gazów cieplarnianych (greenhouse gases – GHG), w tym głównie dwutlenku węgla. Zawarte w pakiecie regulacje mają za zadanie osiągnięcie długookresowych celów redukcji emisji przy użyciu zarówno instrumentów rynkowych (handel uprawnieniami do emisji), jak i działań regulacyjnych: zmniejszenie do 2020 roku emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 20%, w porównaniu do 1990 roku zwiększenie efektywności energetycznej o 20% w stosunku do scenariusza referencyjnego BAU („business as usual”) zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych do 20% całkowitego zużycia energii finalnej PEK jest podstawowym narzędziem zastosowanym przez UE w celu redukcji emisji gazów cieplarnianych 6

Energy Roadmap 2050 Zakłada co najmniej 40 % udział energii odnawialnej w bilansie energetycznym oraz wzrost efektywności energetycznej o 30-40 %. Stanowi to dla Polski trudne wyzwanie w zakresie realizacji inwestycji energetycznych. W lipcu 2009 roku przywódcy Unii Europejskiej i krajów G8 ogłosili cel redukcji emisji gazów cieplarnianych do roku 2050 na 80% jej poziomu z 1990 roku. W październiku 2009 roku Rada Europejska jako poziom redukcji emisji do roku 2050, odpowiedni dla Europy i innych krajów rozwiniętych, wyznaczyła 80-95% jej poziomu z 1990 roku Polska nie ma strategii energetycznej dostosowanej do założeń polityki europejskiej. Już obecnie można zaobserwować niepokojące spowolnienie nowych inwestycji 7

Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Celem polityki energetycznej państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju, wzrostu konkurencyjności gospodarki i jej efektywności energetycznej, a także ochrony środowiska poprawa efektywności energetycznej wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko 8

Strategia Zrównoważonego Rozwoju Polski do roku 2025 Strategia Zrównoważonego Rozwoju Polski wynika z Rezolucji Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej dnia 2 marca 19991 roku, która zobowiązała Rząd do przedłożenia w terminie do 30 czerwca 1999 roku stosownego dokumentu określającego kierunki rozwoju kraju w okresie do 2025 roku Generalnym założeniem Strategii Zrównoważonego Rozwoju Polski jest utrzymanie obecnego, ok. 5% wzrostu gospodarczego, z wskazaniem jako docelowego, ok. czterokrotnego zwiększenia efektywności wykorzystania surowców, paliw oraz zasobów przyrody 9

System Handlu Uprawnieniami do Emisji CO2 9 maja 1992r., w Nowym Jorku, 172 państwa podpisały Ramową Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC), w której zobowiązały się do „stabilizacji koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze na bezpiecznym poziomie” 10

System Handlu Uprawnieniami do Emisji CO2 11 grudnia 1997 r. - podpisano Protokół z Kioto Polska ratyfikowała Protokół z Kioto w 2002 r. (wszedł w życie w lutym 2005r.), a jako członek UE przetransponowała do prawa krajowego dyrektywę 2003/87/WE z dnia 13 października 2003r., ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie (EU ETS).Głównym zamierzeniem dyrektywy EU-ETS było stworzenie systemu handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. Nr 122, poz. 695) Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. Nr 130, poz. 1070) 11

System Handlu Uprawnieniami do Emisji CO2 Zasady działania systemu EU ETS ulegają modyfikacji zgodnie ze zmianami europejskiego prawa i w odpowiedzi na wyniki redukcji osiągnięte we wcześniejszych fazach funkcjonowania systemu ETAP I : 2005 - 2007r. CO2 generowane przez instalacje przemysłu energetycznego i ciepłowniczego oraz w innych wybranych energochłonnych sektorach przemysłowych. Stworzono niezbędną infrastrukturę konieczną do monitorowania, zgłaszania i weryfikacji rzeczywistych emisji przedsiębiorstw, objętych systemem oraz zainicjowano wolny handel uprawnieniami do emisji na terenie UE 12

System Handlu Uprawnieniami do Emisji CO2 ETAP II : 2008 – 2012r. KE obniżyła wysokość przydziałów o 6,5%, w porównaniu do wielkości emisji odnotowanej w 2005r. Miało to przyczynić się do rzeczywistej redukcji emisji CO2 w krajach UE. Rozszerzono zakres gazów objętych systemem. Limity objęły również emisje podtlenku azotu, powstające przy produkcji kwasu azotowego. Począwszy od 2012r. EU ETS rozszerzył się także o emisje CO2 pochodzące z lotnictwa cywilnego (Dyrektywa 2008/101/WE zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu uwzględnienia działalności lotniczej w systemie handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie) 13

System Handlu Uprawnieniami do Emisji CO2 ETAP III : 2013 - 2020r. Nowe zasady działania systemu handlu uprawnieniami do emisji EU ETS (Dyrektywa 2009/29/WE). Katalog instalacji objętych systemem – w stosunku do Dyrektywy 2003/87 – powiększony. Główną zasadą przydzielania uprawnień jest system aukcyjny, zastępujący obecnie obowiązujący mechanizm, w którym ogromna większość uprawnień jest przydzielana przez rządy nieodpłatnie 14

Instalacje PGNiG SA objęte Systemem Handlu Uprawnieniami do Emisji CO2 Instalacje PGNiG SA emitujące CO2 kwalifikują się do rodzaju działalności określonego kodem E 1.1 (instalacje spalania, z wyjątkiem instalacji spalania odpadów niebezpiecznych lub komunalnych) Z uwagi na wymaganą minimalną moc cieplną powyżej 20 MW systemem objęte zostały: KPMG Mogilno KRNiGZ Dębno KRNiGZ Lubiatów OC O/ Odolanów I i II PMG Wierzchowice KPMG Kosakowo 15

Zestawienie emisji dwutlenku węgla w [Mg] z instalacji PGNiG SA za lata 2013-2014 16

Emisja metanu Stężenie metanu w atmosferze szybko wzrasta Szacuje się, że rocznie do atmosfery emitowane jest 600 Tg metanu z czego 30% metanu jest pochodzenia antropogenicznego duży wkład w antropogeniczną emisję metanu ma przemysł gazowniczy (9%) Metan jest gazem cieplarnianym 21-krotnie bardziej szkodliwym niż CO2 17

Emisja metanu – szacowana wielkość Pomiary własne wykazały, że emisja lotna metanu z krajowego systemu wydobywczego oszacowana na 2,1 Gg/rok i jest emisją niską: źródła emisji, takie jak ekshalacje ze strefy przyodwiertowej, odwierty ropne, odwierty ropno-gazowe są mało znaczącymi źródłami dla oceny emisyjności systemu emisyjność jest związana głównie z elementami instalacji kopalnianych Całkowita emisja metanu z sieci dystrybucyjnej w Polsce, oszacowana podczas pierwszej inwentaryzacji, wynosi około 17 Gg/rok i obejmuje: emisję lotną – związaną z funkcjonowaniem systemu emisję związaną z prowadzeniem prac konserwacyjnych emisję związaną z awariami 18

Podsumowanie Inwentaryzacja emisji gazów cieplarnianych do atmosfery jest istotnym aspektem ochrony środowiska Zarówno w UE, jak i w Polsce prowadzone są działania i podejmowane inicjatywy na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do atmosfery Działania na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do atmosfery przynoszą zarówno wymierne korzyści finansowe, jak i wpływają pozytywnie na wizerunek firmy Podczas inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych największą uwagę poświęca się emisji CO2, natomiast w górnictwie naftowym i gazownictwie istotnych gazem cieplarnianym jest również metan 19

Dziękujemy za uwagę