Przyjęcie oferty II Inne procedury zawarcia umowy Dr hab. Fryderyk Zoll, prof. UJ i ALK

Przyjęcie oferty II Milczące przyjęcie oferty Milczenie w świetle art. 60 k.c. Co do zasady milczeniu nie można przypisać skutków oświadczenia woli. Jednak pojawia się szereg wyjątków. Milczenie może być uznane za oświadczenie woli, gdy w świetle kryteriów art. 65 k.c. należało oczekiwać wyraźnego odrzucenia oferty.

Przyjęcie oferty II Problem 1 Wynajmujący A złożył najemcy B ofertę obniżenia czynszu o 10%. Nie otrzymał od niego żadnej odpowiedzi. Nadal domaga się więc zapłaty czynszu w pierwotnej wysokości. Czy zasadnie?

Przyjęcie oferty II Rozwiązanie tego kazusu zależy od oceny, czy w takim wypadku milczenie oblata można traktować jako jego zgodę. Przyjmuje się, że w wypadkach , gdy z oferty wynika jedynie korzyść oblata, to należy raczej traktować milczenie jako zgodę. Pewną tendencję do takiego rozwiązania można zauważyć w konstrukcji formy asymetrycznej (np. art. 890 par. 1). Kwalifikowana forma jest wymagana jedynie co do oświadczenia darczyńcy, natomiast oświadczenie obdarowanego może być złożone w dowolnej formie. To jeszcze nie oznacza wystarczającego argumentu do zakwalifikowania milczenia jako akceptu. Niemniej jednak stanowi wskazówkę w tym kierunku (choć np. w prawie francuskim przyjmuje się, że zasada milczącego akceptu oferty mającej na celu wyłącznie korzyść oblata nie dotyczy darowizny). W naszym kazusie (tu nie ma umowy darowizny, to tylko zmiana umowy najmu) należy przyjąć, że milczenie oznacza zgodę (kazus wzorowany na znanym orzeczeniu francuskim)

Przyjęcie oferty II Niekiedy ustawodawca wyraźnie powiązuje skutki z milczeniem . Najważniejszym przykładem jest art. 68 2 k.c. Przepis ten wywołuje wątpliwości dogmatyczne. Czy chodzi to o przypadek milczącego przyjęcia oferty (tj. oblat milczącą składa oświadczenie woli), czy też ustawa z milczeniem oblata łączy skutek zawarcia umowy, mimo że ten nie złożył oświadczenia woli. Ten spór ma znaczenie, gdy chodzi o kwestie stosowania do milczenia oblata przepisów dotyczących oświadczeń woli – np. regulujących wady oświadczenia woli.

Przyjęcie oferty II Problem 2 Przedsiębiorca A raz w miesiącu dostarcza do sklepu B owoce. Czyni tak od trzech miesięcy. Wysłał do B ofertę sprzedaży mandarynek za cenę wyższą od dotychczasowej o 10%. B nie odpowiedział na tę ofertę. A dostarczył mandarynki i domaga się zapłaty. Czy zasadnie?

Przyjęcie oferty II Rozwiązanie tego kazusu zależy od rozstrzygnięcia kwestii, czy strony pozostają w stałych stosunkach gospodarczych. Art. 68 2 k.c. nie daje żadnych wskazówek pozwalających na dokonanie takiej oceny. Można jedynie podkreślać że art. 68 2 k.c. jest wyjątkiem od reguły i jako taki powinien być bardzo ściśle wykładany. Sporadyczne kontakty handlowe nie mogą być uważane za stałe stosunki handlowe. Tak naprawdę nie da się sformułować jasnych kryteriów i rozwiązanie przedstawionego kazusu może być poprowadzone w jednym bądź w drugim kierunku. Przepis wymaga pilnej nowelizacji.

Przyjęcie oferty II Przyjęcie oferty przez przystąpienie do wykonania umowy – art. 69. Niekiedy ten przypadek jest określany jako wariant milczącego przyjęcia oferty. To nie jest prawidłowe, ponieważ dla uznania, że doszło do przyjęcia oferty oblat musi przystąpić do wykonania umowy. Art. 69 k.c. wprowadza wyjątek od wymogu dojścia oświadczenia do adresata z art. 61.

Przyjęcie oferty II Aby przyjęcie oferty w sposób wynikający z art. 69 było możliwe, to musi to wynikać lub ze zwyczaju ustalonego w danych stosunkach lub z treści oferty. Problem 3 Oferent A zamówił pisemnie u B wyłożenie łazienki w domku letnim płytkami koloru zielonego . A w treści pisma wskazał, żeby B niezwłocznie przystąpił do pracy. B nie odpowiadając na ofertę A przystąpił do układania płytek. Nie miał jednak płytek koloru zielonego, zaczął więc układać płytki czerwone. Czy między stronami została zawarta umowa?

Przyjęcie oferty II Rozwiązanie tego kazusu sprowadza się do rozstrzygnięcia problemu, czy przystąpienie do wykonywania zobowiązania, jednak sprzecznie z treścią oferty w rozumieniu art. 69 może być traktowane jako przyjęcie oferty. Można przyjąć, że B swoim zachowaniem wystarczająco zamanifestował chęć zawarcia umowy, a jedynie wykonuje nienależycie zobowiązanie. Można jednak też twierdzić, że brakuje akceptu odpowiadającego treści oferty i tym samym umowa nie jest zawarta. W tym wypadku skłaniałbym się do pierwszego rozwiązania.

Aukcja, przetarg i negocjacje Inne sposoby zawarcia umowy. Aukcja Przetarg Negocjacje Kwestia techniki legislacyjnej. Potrzeba regulowania innych niż tryb ofertowych procedur zawarcia umowy. Kryteria rozróżnienia między aukcją a przetargiem: W przypadku aukcji uczestnik zna oferty składane przez innych uczestników. W przypadku przetargu oferty innych pozostają niejawne.

Aukcja i przetarg Problem 4 Odbywa się aukcja dzieł sztuki. Zgłaszane są kolejne oferty, ale ostatecznie nawet najwyższa uzyskana oferta nie satysfakcjonuje organizatora aukcji. Zamyka więc aukcję bez udzielenia przybicia najwyższej ofercie. Zwycięzca akcji uważa że została zawarta z nim umowa, względnie że przysługuje mu roszczenie o zawarcie umowy. Czy jego stanowisko jest zasadne?

Aukcja i przetarg Rozwiązanie tego problemu nie wynika wprost z ustawy. Pewne wskazówki mogą wynikać z art. 70 1 par 3 k.c. , z którego wynika, że ogłoszenie, a także warunku aukcji lub przetargu mogą być zmienione lub odwołane tylko wtedy, gdy zastrzeżono to w ich treści. Podobnie par.4 nakładający na organizatora od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty zgodnie z ogłoszeniem aukcji albo przetargu są obowiązani postępować zgodnie z postanowieniami ogłoszenia, a także warunków aukcji lub przetargu. Można dalej twierdzić, że z istoty aukcji wynika, że oznacza ona rodzaj „gry” dla wszystkich uczestników, łącznie z organizatorem. Jednak można też twierdzić, że ochrona autonomii woli jest naczelną zasadą prawa cywilnego. Swoboda niezawarcia umowy jest realizacją tej wolności. Poza tym, nawet gdyby przyjąć obowiązek zawarcia umowy, to jeszcze nie oznacza, że umowa już została zawarta. Można twierdzić, że organizator aukcji jest zobowiązany do złożenia oświadczenia woli i wtedy znajdzie zastosowanie art. 64 k.c. lub, że ponosi jedynie odpowiedzialność odszkodowawczą. Kwestia nie jest rozwiązana.