Narada nadzorcza Kuratorów Okręgowych i Ministerstwa Sprawiedliwości Zakopane, 17-19 kwietnia 2013 r. Departament Wykonania Orzeczeń i Probacji Ministerstwo Sprawiedliwości

Kierunki wewnętrznego nadzoru administracyjnego w 2013 r Kierunki wewnętrznego nadzoru administracyjnego w 2013 r. wykonywanego przez prezesów sądów apelacyjnych na podstawie art. 37g § 1 pkt 2 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych w zakresie funkcjonowania kuratorskiej służby sądowej: kontrola wykonywania zadań służbowych przez kierowników zespołów kuratorskiej służby sądowej, zwłaszcza czynności podejmowanych w ramach nadzoru nad terminowością wykonywania obowiązków przez kuratorów sądowych, kontrola sprawności, terminowości i prawidłowości realizowania przez kuratorów sądowych czynności związanych z kontrolowaniem w okresie próby wykonania przez skazanego lub sprawcę nałożonych na niego obowiązków, ze szczególnym uwzględnieniem spraw, w których sąd nałożył na skazanego lub sprawcę obowiązek naprawienia szkody na podstawie art. 72 § 2 k.k., kontrola poziomu zróżnicowania i zobiektywizowania źródeł informacji, na podstawie których kurator sądowy buduje swoją wiedzę i przekonania na temat podopiecznego, ze szczególnym uwzględnieniem realizacji obowiązku zaznajamiania się z aktami sprawy rozpoznawczej oraz z przebiegiem dotychczasowych dozorów i nadzorów.

Liczba przestępstw na 100 tys. mieszkańców (dane za 2007 r.) Dane policyjne wg European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics – 2010

WSKAŹNIK PRIZONIZACJI W UNII EUROPEJSKIEJ – styczeń 2012* Dane International Centre for Prison Studies *Dane dotyczące Polski – marzec 2012

Liczba skazanych objętych nadzorem służb probacyjnych na 100 tys Liczba skazanych objętych nadzorem służb probacyjnych na 100 tys. mieszkańców (dane na koniec 2009 r.) Wyliczono na podstawie raportu Council of Europe Annual Penal Statistics SPACE II 2009

Kraje Europy według udziału kar warunkowo zawieszonych (1999) 7

Kraje Europy według udziału kary grzywny (1999) 8

OSOBY OSĄDZONE PRZEZ SĄDY I INSTANCJI Dane Ministerstwa Sprawiedliwości : MS – S6o, MS –S6r – osądzenia i skazania w sądach okręgowych i rejonowych (z wył. kks), za lata 2000 - 2010

RODZAJE KAR ORZEKANYCH W SĄDACH REJONOWYCH W liczbach bezwzględnych Dane Ministerstwa Sprawiedliwości - Wydział Statystyki – MS-S6r - osoby osądzone w I instancji przez Sądy Rejonowe

RODZAJE KAR ORZEKANYCH W I INSTANCJI W SĄDACH REJONOWYCH w odsetkach Dane Ministerstwa Sprawiedliwości - Wydział Statystyki – MS-S6r - osoby osądzone w I instancji przez Sądy Rejonowe w latach 2002 – 2010 r ( łącznie z Wydziałami Grodzkimi, z wył. kks)

STRUKTURA KAR WYMIERZANYCH ZA WYBRANE PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO MIENIU W 2011 R. Dane Ministerstwa Sprawiedliwości - Wydział Statystyki – MS-S6r- osoby skazane w I instancji przez Sądy Rejonowe w 2011 r.

Dozory przy karze pozbawienia wolności w zawieszeniu za wybrane przestępstwa przeciwko mieniu w 2011 r. Dane Ministerstwa Sprawiedliwości - Wydział Statystyki – MS-S6r- osoby skazane w I instancji przez Sądy Rejonowe w 2011 r.

STRUKTURA KAR WYMIERZANYCH ZA WYBRANE PRZESTĘPSTWA W 2011 R. Dane Ministerstwa Sprawiedliwości - Wydział Statystyki – MS-S6r- osoby skazane w I instancji przez Sądy Rejonowe w 2011 r

Dozory przy karze pozbawienia wolności w zawieszeniu za wybrane przestępstwa w 2011 r. Dane Ministerstwa Sprawiedliwości - Wydział Statystyki – MS-S6r- osoby skazane w I instancji przez Sądy Rejonowe w 2011 r

STRUKTURA KAR WYMIERZANYCH ZA WYBRANE PRZESTĘPSTWA W 2011 R. Dane Ministerstwa Sprawiedliwości - Wydział Statystyki – MS-S6r- osoby skazane w I instancji przez Sądy Rejonowe w 2011 r.

Dozory przy karze pozbawienia wolności w zawieszeniu za wybrane przestępstwa w 2011 r. Dane Ministerstwa Sprawiedliwości - Wydział Statystyki – MS-S6r- osoby skazane w I instancji przez Sądy Rejonowe w 2011 r.

Liczba skazań tej samej osoby (co najmniej dwa razy) na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania z bazy Krajowego Rejestru Karnego

Liczba wykonywanych warunkowo zawieszonych kar pozbawienia wolności w sądach rejonowych Dane Wydziału Statystyki Ministerstwa Sprawiedliwości – MS-S10r

Zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności w sądach rejonowych Dane Wydziału Statystyki Ministerstwa Sprawiedliwości – MS-S10r

ORZECZENIA SĄDÓW SKUTKUJĄCE POZBAWIENIEM WOLNOŚCI w 2011 r.

Liczba skazanych oraz liczba skazanych uprzednio karanych w latach 2005 - 2011 22

SKAZANI NIEOSADZENI W ZAKŁADZIE KARNYM Stan w dniu 31 grudnia Osoby prawomocnie skazane na karę pozbawienia wolności nieosadzone w zakładzie karnym mimo upływu 14 dni od uprawomocnienia się wyroku (z wyłączeniem kar zastępczych) – dane Wydziału Statystyki Ministerstwa Sprawiedliwości - stan w dniu 31 grudnia.

Wpływ spraw wykonawczych karnych i wykroczeniowych w sądach rejonowych (wszystkie kategorie)

Liczba etatów kuratorów zawodowych w latach 1999-2011

Liczba kuratorów społecznych w latach 2002-2011

Liczba spraw kuratorów sądowych wykonujących orzeczenia w sprawach karnych Stan na koniec roku Dane Ministerstwa Sprawiedliwości MS-S40

Dozory wykonywane przez kuratorską służbę sądową Liczba spraw według Wydziału Statystyki – MS-S40

Wykonywanie kary ograniczenia wolności oraz pracy społecznie użytecznej orzeczonej na podstawie art. 45 kkw w zespołach k.s.s. Liczba spraw według Wydziału Statystyki – MS-S40

Orzeczenia o karze ograniczenia wolności za przestępstwa w sądach rejonowych w latach 2004-2012

Odsetek kar ograniczenia wolności w ogólnej liczbie kar za przestępstwa w sądach rejonowych w latach 2004-2012

Odsetek osób skazanych w sądach rejonowych na karę ograniczenia wolności w 2011 roku Dane statystyczne MS-S6r za 2011 rok

Odsetek osób skazanych w sądach rejonowych na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem w 2011 roku Dane statystyczne MS-S6r za 2011 rok

Odsetek osób skazanych w sądach rejonowych na karę samoistną grzywny w 2011 roku Dane statystyczne MS-S6r za 2011 rok

STRUKTURA OSADZONYCH Stan w dniu 31 grudnia - w liczbach bezwzględnych * Centralny Zarząd Służby Więziennej – Informacje o wykonywaniu kary pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania za lata 2003-2011 – stan w dniu 31 grudnia

Kontrola obowiązków w okresie próby bez orzeczonego dozoru w tysiącach Dane Ministerstwa Sprawiedliwości - Wydział Statystyki – MS-S40

Liczba spraw w zespołach kuratorskiej służby sądowej wykonującej orzeczenia w sprawach rodzinnych i nieletnich Stan w dniu 31 grudnia dane ogólnokrajowe Ministerstwa Sprawiedliwości MS-S40 - stan w dniu 31 grudnia.

NADZORY wykonywane przez kuratorów rodzinnych w tysiącach Dane Ministerstwa Sprawiedliwości - Wydział Statystyki – MS-S40

Liczba wywiadów środowiskowych przeprowadzonych w ciągu roku przez kuratorów rodzinnych dane ogólnokrajowe Wydziału Statystyki Ministerstwa Sprawiedliwości z formularza MS-S40

Liczba spraw dotyczących odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej (art. 598¹ kpc) w zespołach kuratorskiej służby sądowej Stan w dniu 31 grudnia dane ogólnokrajowe Wydziału Statystyki Ministerstwa Sprawiedliwości z formularza MS-S40 - stan w dniu 31 grudnia.

Stopnie służbowe zawodowych kuratorów sądowych

Liczba etatów urzędniczych obsługujących zespoły kuratorskiej służby sądowej Stan w dniu 31 grudnia dane ogólnokrajowe Wydziału Statystyki Ministerstwa Sprawiedliwości z formularza MS-S40 - stan w dniu 31 grudnia.

Roczne wydatki osobowe na kuratorską służbę sądową Dane Departamentu Budżetu, Kontroli Zarządczej i Efektywności w Ministerstwie Sprawiedliwości

Liczba ludności w w wybranych grupach wiekowych w Polsce w 2013 r Liczba ludności w w wybranych grupach wiekowych w Polsce w 2013 r. (oszacowano na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego Ludności z 2011 r.)

Katalog najczęstszych uchybień w wykonywaniu spraw dozorowych niedostateczny poziom czytelności i zrozumiałości dokumentacji generowanej przez kuratorów w czasie dozoru, w szczególności w sytuacji, gdy wobec tego samego skazanego prowadzonych jest jednocześnie kilka spraw dozorowych nierealizowanie obowiązków wynikających z § 3 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia w sprawie dozoru polegających na zaznajamianiu się z aktami sprawy karnej i innymi niezbędnymi źródłami informacji o skazanym oraz z przebiegiem dotychczasowych dozorów i nadzorów wykonywanych przez kuratorów rodzinnych niewielki stopień zróżnicowania i zobiektywizowania źródeł informacji, na podstawie których kurator sądowy buduje swoją wiedzę i przekonania na temat osoby i zachowania skazanego; w szczególności nie można akceptować sytuacji, w których aktywność kuratora ogranicza się do kontaktów z dozorowanym i jego domownikami

powierzchowność informacji na temat przestrzegania przez skazanego w okresie dozoru porządku prawnego; wiedzę w tym przedmiocie kurator powinien czerpać z uaktualnianych regularnie kart karalności sądowej skazanego oraz systematycznych kontaktów z Policją, sądem i prokuraturą; informacje o toczących się innych postępowaniach karnych lub incydentach (zatrzymaniach, pobytach w izbie wytrzeźwień, interwencjach, itp.) powinny być jasne, czytelne i konkretne (nazwa organu, sygnatura sprawy, etap postępowania, zwięzły opis okoliczności zdarzenia) brak wystarczającego nadzoru kierownika zespołu nad terminowością wykonywania obowiązków przez kuratorów sądowych; kierownik powinien nie dopuszczać do wielomiesięcznych bezczynności w sprawie i dyscyplinować kuratorów, w których sprawach takie bezczynności są odnotowywane niedostateczny poziom zaangażowania kuratorów zawodowych w działania mające na celu kontrolę i weryfikację pracy podległych kuratorów społecznych, w szczególności poprzez zwiększenie liczby sporządzanych wywiadów kontrolnych

brak właściwej reakcji na sytuacje, w których można prognozować dłuższy pobyt skazanego w zakładzie karnym na skutek zastosowania tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności brak czytelnego mechanizmu selekcji spraw, ich kwalifikowania oraz okresowej weryfikacji pod kątem stopnia trudności dozoru; zbyt częste powierzanie dozorów trudnych do wykonywania kuratorom społecznym nieprzedstawianie sprawozdań z objęcia dozoru i z przebiegu dozoru sądowi do zapoznania się

niedostateczny poziom aktywności w zakresie składania do sądu wniosków o zwolnienie od dozoru w sprawach niewymagających zaangażowania kuratora, w których istnieją podstawy do sformułowania pozytywnej prognozy kryminologicznej wobec skazanego oraz uznania, że cele dozoru zostały zrealizowane niedostateczny poziom aktywności w zakresie składania do sądu wnioski o nałożenie lub zmianę obowiązków probacyjnych w sprawach tego wymagających, zależnie od bieżących potrzeb resocjalizacji i kontroli skazanego niedostateczny poziom jakości kart czynności, w których często powielane są te same informacje, nie są odnotowywane wszystkie podejmowane w okresie sprawozdawczym działania i czynione ustalenia oraz nieczytelny charakter mają opisy postępów w realizacji obowiązków probacyjnych

Katalog stwierdzonych uchybień w wykonywaniu nadzorów opiekuńczych faktyczne wyłączenie spod nadzoru sędziego spraw „Opm” (czyli spraw małoletnich objętych na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu opieką, kuratelą lub nadzorem wynikającym z ograniczenia władzy rodzicielskiej) w latach 2004-2006 na skutek przekazywania całości akt tych spraw po uprawomocnieniu się orzeczenia Zespołowi Kuratorskiej Służby Sądowej; od lutego 2006 r. praktyka w tym zakresie uległa zmianie i akta postępowań wykonawczych zostały formalnie zwrócone Wydziałowi Rodzinnemu i Nieletnich; brak zarządzeń wykonawczych sędziego na etapie kierowania orzeczenia do wykonania; stosunkowo liczne przypadki braku adekwatnej i odpowiednio szybkiej reakcji kuratora i sądu na zmiany sytuacji w rodzinie;

niedostateczna aktywność sędziów w zakresie okresowej kontroli przebiegu postępowania wykonawczego np. w formie wywiadu kuratora zawodowego, gdy nadzór sprawował kurator społeczny, polecania przeprowadzenia rozmów ostrzegawczych oraz organizowania posiedzeń wykonawczych; niedostateczna, a w niektórych przypadkach bardzo niska jakość sprawozdań kuratorów sądowych z objęcia i z przebiegu nadzoru; w wielu przypadkach sprawozdania nie spełniały elementarnych wymogów sformułowanych w przepisach prawa; wąski zakres źródeł informacji, z jakich korzystają kuratorzy sądowi w sprawowanych nadzorach (np. brak rozmów z sąsiadami), co utrudnia lub uniemożliwia sporządzenie rzetelnej diagnozy środowiskowej; nieprawidłowa praktyka prowadzenia przez kuratorów zawodowych nadzorów, które nie są trudne oraz przejmowania od kuratorów społecznych nadzorów, które stały się łatwe w toku ich wykonywania.

Dziękuję za uwagę.