Adolf Hitler u władzy: demokracja, manipulacja i nie tylko Marcin Gudajczyk

Plan prezentacji: Problem przedstawiony chronologicznie – stopniowe dochodzenie Hitlera do władzy Przyczyny dojścia Hitlera do władzy – demokracja i manipulacja ( manipulacja? w późniejszym okresie to zbyt delikatne słowo )

Co warto na początku wspomnieć, to fakt, że Niemcy stały się państwem republikańskim (republika weimarska) po zakończeniu Pierwszej Wojny Światowej, wymusiła to na nich zwycięska Ententa, a konkretniej traktat wersalski, który narzucał na ówczesną Europę swoje postanowienia.

1919 – Hitler staje się członkiem DAP (Deutsche Arbeiterpartei) 1920 luty – pierwsze duże wystąpienie publiczne, podczas którego pokazuje swoje talenty oratorskie 1920 – DAP zmienia nazwę na NSDAP (Nationalsozialistische Deutsche Arbeitpartei) 1920 kwiecień – powstają bojówki partii zwane Saalschutz ( nadzór sali ), późniejsze S.A. (Sturmabteilung – oddziały szturmowe) Partia nabywa pismo Volksicher Beobachter, które później służy za jeden z głównych aparatów propagandowych

Aby przedstawić determinację, z jaką członkowie partii dążyli do uzyskania celów cytuję zdanie pod deklaracją założeń: „Przywódcy Partii przysięgają uczynić wszystko - nawet poświęcić życie, jeżeli będzie to konieczne - aby niezawodnie wywiązać się z powyższych zobowiązań.”

1921 – Ententa narzuca na Niemców sankcję spłacenia 264 miliardów marek niemieckich w złocie celem zadośćuczynienia szkód wyrządzonych przez działania wojenne Jest to potężny cios w twarz Niemców, a jednocześnie potężny argument dla NSDAP

1921 lipiec 11 – Hitler odchodzi z partii: „nie chcę i ni mogę być członkiem takiej ruchu, który chce powierzyć władzę człowiekowi, który nie ma poglądów zbieżnych z ideami NSDAP” lipiec 26 – Hitler powraca, 3 dni później obejmuje przywództwo nad partią

NSDAP staje się wyraźną partią, która mocno rysuje się na scenie politycznej, zaczyna prowadzić „ostrą rywalizację” 1922 – NSDAP oficjalnie prezentuje SA

1923 listopad 8-9 pucz monachijski skutkiem zamachu stanu jest skazanie Hitlera na 5 lat więzienia, wyrok jednak skrócono, skutkiem czego Hitler odsiedział w więzieniu jedynie 9 miesięcy, czas ten wykorzystał na napisanie „Main Kampf” zakaz wystąpień publicznych do 1927

Dynamiczny wzrost znaczenia NSDAP na scenie politycznej

1929 – następuje krach na giełdzie nowojorskiej, skutkiem czego jest poważny kryzys gospodarki państwowej znacznie wzrasta niezadowolenie społeczeństwa, które przestaje ufać aktualnym władzom i coraz więcej ludzi zaczyna opowiadać się za radykalnymi partiami, widząc w nich nadzieję na szybkie poprawienie nędznej sytuacji

NSDAP prezentując swoją postawę wobec rynku/sposób zarządzania rynkiem w sytuacji gdy przejmie władzę, zdobywa poparcie potężnych zakładów przemysłowych, które zaczynają finansować działania partii, widząc w niej jedyną nadzieję na nie zbankrutowanie; między innymi IG Farben, Siemens, Friedrich Krupp AG, Mauser, etc.

rozpad koalicji rządzącej 1930 – Reichstag zostaje rozwiązany, rozpisane zostają nowe wybory NSDAP w atmosferze terroru, zastraszania oraz demonstracji uzyskuje ok. 6mln głosów a co za tym idzie 18% poparcia społeczności, zajmuje 2. Pozycję w Reichstagu nie zmienia to jednak nic na rynku gospodarczym, rząd w dalszym ciągu nie dochodzi do porozumienia, kryzys się pogłębia

1932 - przeprowadzone zostają wybory prezydenckie, wygrywa Paul von Hindenburg (19 mln głosów), drugie miejsce zajmuje Hitler (13 mln) kolejne wybory rządu – NSDAP zdobywa większość, lecz nie jest to większość bezwzględna kanclerzem zostaje Franz von Papen ponowne wybory, NSDAP dostaje nieznacznie mniejsze poparcie

prezydent żąda rozpisania nowych wyborów ( co jest wg mnie kompletnym absurdem... po raz kolejny wybory ) do akcji wkracza von Papen (DNVP – Deutschenationale Volkspartie), ponieważ bardziej obawia się komunistów proponuje NSDAP koalicję, płaci jednak wysoką cenę, ponieważ Hitler w zamian za koalicję zażądał urzędu kanclerza

1933 – Hitler namawia ministrów do rozpisania kolejnych wyborów, rozpoczyna się bezwzględna kampania; zdobywa 43,9% poparcia, lecz ponownie nie uzyskuje większości bezwzględnej w celu uzyskania 2/3 głosów (możliwość sforsowania ustaw, które pozwalają na podejmowanie decyzji bez zgody parlamentu) Hitler pozbywa się komunistów, resztę zastrasza albo przekupuje

NSDAP zawiesza konstytucję ! ogłasza, że jest jedyną partią 1934 umiera Hindenburg Hitler przejmuje urząd prezydenta i dokonuje fuzji prezydenta i kanclerza nazywając siebie: Wodzem i Kanclerzem Rzeszy

„Najgorszy jest moment, w którym zauważasz, że (pozornie) małe niebezpieczeństwo niepostrzeżenie urosło w siłę i zaczynasz się go bać”

Poziom bezrobocia oraz poparcie dla NSDAP

NSDAP - poglądy lewicowe: odwołania do socjalizmu (narodowego), do mas ludowych oraz idee państwowej interwencji socjalnej i gospodarczej wrogość do kapitalistów, bogaczy, elit metody działań zaczerpnięte z arsenału partii lewicowych – wielkie wiece, wpływy w związkach zawodowych, działalność wśród robotników, łączenie haseł politycznych i socjalnych, masowa organizacja partyjna

NSDAP - poglądy prawicowe: odmienne od wszystkich pojęcie „jedności narodowej”, odrzucenie walki klas traktowanie komunistów, socjaldemokratów i wszelkich lewicowych partii jako głównych wrogów, poparcie dla prawicy zgoda na pozostawienie ( przy całej socjalistycznej retoryce ) prywatnej własności i innych podstaw rynku odrzucanie postanowień i wskazywanie, że jedyną przyczyną klęski Niemiec w 1918 r. był bunt socjalistów i polityków późniejszej koalicji republiki weimarskiej

Przyczyny dojścia do władzy Hitlera oraz NSDAP

narzucenia traktatu wersalskiego głęboki kryzys gospodarczy, prowadzący do ogromnego bezrobocia, inflacji, pogorszenia poziomu życia Niemców, etc. kryzys prowadzi do zwrócenia się w stronę skrajnych partii, których wcześniej nie brano pod uwagę

propaganda (manipulacja)

charyzma Hitlera

„Mein Kampf” znaczny wzrost poparcia po przejęciu władzy przypieczętował pozycję Hitlera, wzrost poparcia spowodowany był drastycznym spadkiem bezrobocia (sceptycy mówią, że była to jednak iluzja)

Dziękuję za uwagę =)

Bibliografia: pl.wikipedia.org (hasła: Adolf Hitler, Pucz monachijski, Ententa, Republika weimarska, faszyzm) prawica.net, „Jak Hitler naprawdę doszedł do władzy”, Marek Ciesielczyk „Odnależć przeszłość”, Jan Wróbel, WSIP Warszawa 2003, str. 170-178 www.dws.xip.pl/reich/biografie/ah/ah1.html plakaty propagandowe: www.vaterland.novacomp.pl