R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA 2011 Diagnoza Społeczna 2011 Irena E. Kotowska, Dorota Węziak-Białowolska, Piotr Białowolski, Izabela Grabowska, Paweł A. Strzelecki, Instytut Statystyki i Demografii, Katedra Ekonomii I Kolegium Analiz Ekonomicznych Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA 2011 RYNEK PRACY: UMOWY NA CZAS OKREŚLONY, ROSNĄCA AKTYWNOŚĆ OSÓB STARSZYCH OPINIE NA TEMAT LACZENIA PRACY ZAWODOWEJ Z WYCHOWYWANIEM DZIECI KAPITAŁ LUDZKI : ZMIANY JEGO POZIOMU W CZASIE KAPITAŁ LUDZKI : AKTYWNOŚĆ EDUKACYJNA ZACHOWANIA GOSPODARSTW DOMOWYCH NA RYNKU FINANSOWYM – OSZCZĘDNOSCI I ZOBOWIĄZANIA

R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA 2011 Mężczyźni Kobiety

R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA 2011 Status w 2009 r. Szansa na zatrudnienie na czas nieokreślony w 2011 r., według statusu w 2009 r. Szansa uzyskania określonego statusu w 2011 r. przez osoby bezrobotne w 2009 r. Ryzyko bezrobocia w 2011 r. według statusu w 2009 r. Umowa na czas nieokreślony75,613,03,4 Umowa na czas określony40,322,37,8 Przedsiębiorca zatrudniający12,50,0 Samozatrudnienie7,13,82,7 Pomagający członek rodziny5,30,06,7 Praca dorywcza27,31,418,2 Inna krótkookresowa umowa o pracę28,82,113,6 Praca na okres próbny53,80,015,4 Umowa o dzieło30,03,110,0 Praca bez formalnej umowy10,04,136,7 Pozostałe formy pracy14,30,30,0 Bezrobotny13,031,8 Nieaktywny6,118,29,8

R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA 2011 Status na rynku pracy i źródła utrzymania Pracujący61,064,468,3 Bezrobotni5,55,05,6 Nieaktywni wg źródeł utrzymania: Dochody z pracy0,40,50,3 Emerytury10,29,96,9 Renty inwalidzkie i rodzinne12,610,39,3 Inne zasiłki i świadczenia (transfery od państwa)4,43,53,1 Pozostałe przychody (poza transferami od państwa)0,40,70,6 Na utrzymaniu innych członków gospodarstwa5,45,75,9 Razem100,0 Zmiany WAZ według wieku w latach

R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA 2011 Rozwiązania umożliwiające godzenie pracy zawodowej i wychowywania dzieci. Odsetek wskazujących rozwiązanie jako najważniejsze Średnia punktacja od 0 do 9 MężczyźniKobietyMężczyźniKobiety Praca w niepełnym wymiarze Praca w systemie zmianowym Elastyczny czas pracy Możliwość wykonywania części pracy w domu Więcej wolnych dni w tygodniu Dłuższy urlop macierzyński Dłuższy płatny urlop wychowawczy Wyższe zasiłki (wychowawczy, na dzieci) Lepsze możliwości opieki poza domem dzieci do 7 lat Lepsze możliwości opieki poza domem dzieci w wieku 7-12 lat

R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA Wzrost poziomu kapitału ludzkiego ale rośnie dystans według wieku i statusu na rynku pracy

R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA 2011 Dostęp do usług opiekuńczo-edukacyjnych przez dzieci w wieku 0-6 lat w ujęciu terytorialnym w latach (odsetek dzieci korzystających ze żłobków i przedszkoli) 4. Kapitał ludzki: korzystanie z usług edukacyjnych (1) Źródło: opracowanie własne na podstawie Diagnozy Społecznej 2009, wzrost dostępu dzieci w wieku 0-6 lat do opieki instytucjonalnej, szczególnie na wsiach i w miastach największych; - zmniejszenie się różnic terytorialnych w dostępie do tych form opieki nad dziećmi

R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA 2011 Kapitał ludzki: korzystanie z usług edukacyjnych (2) Źródło: opracowanie własne na podstawie Diagnozy Społecznej 2009, nieznaczny spadek odsetka osób w wieku lat w dużych i średnich miastach kontynuujących naukę i nieznaczny wzrost wskaźnika dla mieszkańców wsi i małych miast; - zmniejszenie różnic terytorialnych w stopniu korzystania z usług edukacyjnych w tej grupie wieku. Korzystanie z usług edukacyjnych przez osoby w wieku lata w ujęciu terytorialnym w latach (w %)

R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA 2011 Kapitał ludzki: doskonalenie zawodowe osób powyżej 25 lat  Doskonalenie zawodowe osób w wieku powyżej 25 lat ma wciąż niewielki zasięg (10,7%).  Selektywność procesu podnoszenia kwalifikacji – najczęściej osoby z wyższym wykształceniem, w wieku lata, mieszkające w dużym mieście, częściej kobiety niż mężczyźni.  Lata : poprawa kwalifikacji ma znaczenie dla aktywizacji osób biernych zawodowo.  Mężczyźni czerpią większe korzyści ze swej aktywności edukacyjnej niż kobiety w odniesieniu do poprawy statusu na rynku pracy.  W okresie średnie dochody osób pracujących podejmujących dokształcanie się są większe niż osób niedokształcających się, a luka dochodowa między nimi powiększa się.  Wpływ dokształcania na poprawę dochodów jest mniejszy dla pracujących kobiet niż mężczyzn..

R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA Zachowania gospodarstw domowych na rynku finansowym: gospodarstwa posiadające oszczędności i zobowiązania w okresie

R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA 2011 Poziom oszczędności i zobowiązań gospodarstw domowych Szybko rośnie przeciętna wielkość zadłużenia przy stabilizacji wielkości oszczędności Wzrasta różnica między przeciętną wielkością oszczędności i przeciętną wielkością zadłużenia Średnia wielkość oszczędności (w relacji do miesięcznych dochodów) ~4,51~4,86~4,72 Średnia wielkość zadłużenia (w relacji do miesięcznych dochodów) ~6,61~9,58~15,1

R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA 2011 Forma oszczędności Forma oszczędzania Odsetek gospodarstw domowych posiadających oszczędności w danej formie (proc. gospodarstw) Przeciętna wielkość oszczędności (krotność dochodu gospodarstwa) w 2011 lokaty w bankach w złotych 67,7~4,5 lokaty w bankach w walutach obcych 4,8~3,1 w obligacjach 2,8~3,3 w funduszach inwestycyjnych 9,2~4,6 Indywidualne Konto Emerytalne 5,3~2,5 w papierach wartościowych notowanych na giełdzie 3,0~3,1 udziały oraz akcje w prywatnych spółkach akcyjnych 2,5~5,4 lokaty w nieruchomościach 3,7~4,5 lokaty w innych niż nieruchomości dobrach materialnych 2,0~2,2 w gotówce 41,7~2,4 w polisie ubezpieczeniowej 10,5~2,5 w innej formie6,1~2,6 Największe oszczędności w relacji do dochodu posiadają gospodarstwa domowe gromadzące swoje oszczędności w formie udziałów oraz akcji w prywatnych spółkach akcyjnych, jednostek funduszy inwestycyjnych Najczęściej występującą formą oszczędzania są lokaty złotowe oraz gotówka. W gotówce gromadzone są niewielkie kwoty, w lokatach złotowych znaczące.

R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA 2011 W roku 2011 największą przeciętnie wielkość zobowiązań w relacji do dochodów mają gospodarstwa domowe, które zadłużyły się na zakup mieszkania (stanowią one 18% gospodarstw w grupie posiadających zobowiązanie). W 2009 roku gospodarstwa domowe zadłużające się jedynie w tym celu w ponad 60 proc. przypadków posiadały zadłużenie większe niż ich roczne dochody. W roku 2011 odsetek ten wyniósł ok. 65 proc. Na drugim miejscu, pod względem wielkości zaciągniętego zobowiązania w relacji do dochodów, znajdują się zobowiązania zaciągnięte w celu spłaty wcześniejszych zobowiązań (stanowią one ok. 16-krotność miesięcznych dochodów i dotyczą rosnącej grupy gospodarstw – obecnie 8%). Stosunkowo niewielkie są przeciętne wielkości zobowiązań zaciągniętych na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych, bądź bieżących.

R ADA M ONITORINGU S POŁECZNEGO D IAGNOZA S POŁECZNA 2011 Dziękujemy za uwagę !