Organizacja prawna administracji. Ciąg dalszy. Mgr Karol Kalinka

Opracowano na podstawie: Jan Boć (red.), Prawo Administracyjne, Wrocław 2007. (Rozdział IV)

Do tej pory zostało omówione: I. Pomioty administrujące. II. Pojęcie i klasyfikacja organów administracji publicznej. III. Pojęcie kompetencji. IV. Odpowiedzialność za działania administracji. V. Administracja państwowa, w tym rządowa. VI. Zakłady administracyjne.

Organizacje społeczne wykonujące funkcje administracji publicznej:

Kryteria pozwalające wyodrębnić organizację społeczną od innych jednostek organizacyjnych przewidzianych w prawie: Samodzielność organizacyjna od struktury administracji publicznej. Dobrowolność uczestnictwa. Trwałość działania. Określona funkcja społeczna, jaką spełnia określona w prawie.

Dwie podstawowe grupy grupy organizacji społecznych: Organizacje społeczne, których celem jest rozwijanie zainteresowań wąskiej grupy ludzi. Organizacje społeczne, których cele są zbieżne z celami i zadaniami państwa. Organizacje tego typu są obojętne dla państwa, chyba że sprzeciwiają się jego celom Państwo prewencyjnie wpływa na rozwój i kierunki działania takich organizacji. Przykładem takich oddziaływań jest zlecanie im zadań administracji publicznej.

Organizacje trzeciego sektora. Kwestie prawne odnośnie działania i zadań organizacji trzeciego sektora reguluj znowelizowana ustawa z dnia 12 marca 2010 r. o działalności porzytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. Nr 28, poz. 146).

Definicja ustawowa: Organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przydaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia. Wyróżniają się: formą wyodrębnienia organizacyjnego, niezarobkowym charakterem i celem działalności.

Partnerstwo Publiczno-Prywatne. Public Private Partnership (PPP)

Przykłady realizacji inwestycji opartych na PPP na świecie:

Przykłady zastosowania PPP dla rożnych przedsięwzięć w roku 2010. Żródło:http://iskb.infor.pl/gospodarka- samorzad/wiadomosci/123053

Podmioty prywatne wykonujące funkcje administracji publicznej: Podmioty prywatne wykonujące funkcje administracji publicznej to takie podmioty, które nie wchodzą w zakres pojęciowy podmiotów państwowych, podmiotów samorządowych i podmiotów społecznych.

Najczęściej do takich podmiotów będziemy zaliczać osoby fizyczne, które będą kwalifikowane jako podmioty realizujące funkcje administracji publicznej albo poprzez: a) postanowienia ustawowe ( i dalej akty wykonawcze ), b) zindywidualizowane akty administracyjne mające podstawe prawną,

Przykłady: PKP S.A., PKP IC, PKP Przewozy Regionalne PLL ,,LOT” S.A. Poczta Polska S.A.

Samorząd terytorialny.

Teorie samorządu terytorialnego: 1. Teoria naturalistyczna. 2. Teoria państwowa. 3. Teoria polityczna.

Modele samorządu terytorialnego: Samorząd terytorialny nie jest rozumiany jednolicie i jednoznacznie w ustawodawstwie, czy doktrynach prawnych. W zależności od przyjętych kryteriów wyodrębnia się różne jego modele.

Kryteria podziału modeli samorządu terytorialnego:

Kryterium zadań: JST wykonują wyłącznie własne zadania. Model unitarny Model dualistyczny. JST wykonują wyłącznie własne zadania. OJST wykonują zadania własne i zadania z zakresu administracji rządowej (zlecone albo powierzone).

Kryterium organizacyjne: Model jednostopniowy. Model dwustopniowy. Model trzystopniowy.

Kryterium ingerencji państwa w działalność JST: Nadzór państwowy o charakterze weryfikacyjnym i dyrektywnym. Nadzór o charakterze represyjnym i prewencyjnym.

Model polskiego samorządu terytorialnego: Model trójstopniowy ( gmina, powiat, województwo). Model dualistyczny. Oprócz zadań własnych samorządu, należą także zadania zalecone przez administracje rządową. Charakter powierzonych zadań może być także modyfikowany porozumieniami pomiędzy jednostkami samorządu na podstawie podpisanych porozumień. Model ingerencji państwa w zakresie zadań własnych oraz zleconych oparty jest na nadzorze weryfikacyjnym, sprawowanym przez organy administracji rządowej zgodnie z kryterium zgodności z prawem.

Ustrój samorządu terytorialnego.

Gmina: To podstawowy element składowy samorządu terytorialnego. Art.1 usg : ,,przez gminę należy rozumieć wspólnotę samorządową (mieszkańcy) oraz odpowiednie terytorium”.

Zadania gminy: Art. 6 usg ,, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów” –domniemanie właściwości zadań na rzecz gminy. 1. Zadania własne gminy z zakresu: infrastruktury technicznej gminy, infrastruktury społecznej, porządku i bezpieczeństwa publicznego, ładu przestrzennego i ekologicznego, itd. Gmina wykonuje zadania własne we własnym imieniu na własną odpowiedzialność. Gmina ponadto wykonuje zadania z zakresu administracji rządowej zalecone ( ex lege) oraz powierzone ( w drodze porozumienia).

Władze gminy: Mieszkańcy. Rada gminy. Wójt ( burmistrz, prezydent miasta). Organy jednostek pomocniczych gminy.

Powiat: Powiat art. 1 usp: ,, przez powiat należy rozumieć lokalną wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium”.

Zadania powiatu: Powiat wykonuje zadania o charakterze ponadgminnym w zakresie: Infrastruktury technicznej, Infrastruktury społecznej, Porządku i bezpieczeństwa publicznego, Ładu przestrzennego i ekologicznego.

Władze powiatu: Mieszkańcy powiatu, Rada powiatu, Zarząd powiatu, Starosta, Powiatowa administracja zespolona,

Szczególny przypadek miasta na prawach powiatu.

Województwo. Art. 1 u.s.w.: ,, województwo to jednostka samorządu terytorialnego – regionalna wspólnota samorządowa, największa jednostka zasadniczego podziału terytorialnego państwa w celu wykonywania administracji publicznej”.

Zakres działania województwa: - pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, Pobudzanie aktywności gospodarczej, Podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa, Zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego, kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego. Ponadto prowadzenie polityki rozwoju województwa przez samorząd województwa.

Władze samorządu województwa: Mieszkańcy województwa, Sejmik województwa, Zarząd województwa, Marszałek województwa, Administracja zespolona.

Stosunki ustrojowo-prawne miedzy podmiotami administrującymi.

Centralizacja: Centralizacja, jest to taka struktura organizacyjna administracji, która składa się z kilku stopni organizacji, ale w której decyzje podejmowane są jedynie przez organ (lub organy w układzie wieloresortowym) centralny.

Istotne elementy prawne współczesnej centralizacji: Ścisłe wyodrębnienie prawne zadań i kompetencji na każdym stopniu organizacyjnym administracji, Możliwość ich dekoncentrowania na organy niższego stopnia, Zachowanie hierarchicznego podporządkowania w sferze realizacji tych kompetencji.

Dekoncentracja: To przeniesienie kompetencji na organy niższe bądź równorzędne dokonane w drodze aktu normatywnego organu przenoszącego kompetencje, z zachowaniem nadrzędności hierarchicznej organów zwierzchnich w zakresie realizacji przekazanych kompetencji.

Decentralizacja. Poszczególne podmioty administrujące mają wyraźnie określone kompetencje, ustalone bądź przekazywane z innych (wyższych) organów w drodze ustawowej, realizowane w sposób samodzielny i podlegające w tym zakresie jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu organów kompetentnych.