czyli gotowość do uczenia się. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Bielsku Podlaskim Dojrzałość szkolna czyli gotowość do uczenia się.

Dziecko jako całość Na przestrzeni lat, pojęcie dojrzałość (gotowość) szkolna zmieniało się. Liczne badania i obserwacje doprowadziły specjalistów do wniosku, że pomyślny start dziecka w szkole zależy od jego dojrzałości w ujęciu całościowym, we wszystkich aspektach rozwoju.

W praktyce pojęcie dojrzałości – gotowości szkolnej dotyczy relacji między: Środowiskiem szkolnym DZIECKIEM Środowiskiem rodzinnym a Dziecko osiągnęło dojrzałość do szkoły, jeśli jego możliwości odpowiadają wymogom szkoły.

Gotowość szkolna Gotowość szkoły Osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju, jaki umożliwia mu udział w życiu szkolnym i opanowanie treści programowych klasy I Osiągnięcie przez szkołę takiego poziomu wiedzy i wrażliwości na dziecko ( jego potrzeby, oczekiwania, uczenie się i możliwości rozwojowe), który stanowi podstawę do dostosowania programu i metod nauczania

Aspekty rozwoju dzieci istotne dla osiągnięcia dojrzałości szkolnej ROZWÓJ SPOŁECZNY ROZWÓJ EMOCJONALNO - MOTYWACYJNY ROZWÓJ FIZYCZNY ROZWÓJ PERCEPCYJNO- MOTORYCZNY ROZWÓJ UMYSŁOWY

Rozwój umysłowy Spostrzeganie wzrokowe (analiza i synteza znaków graficznych i figur, dostrzeganie zależności między elementami), Spostrzeganie słuchowe (odróżnianie głosek, stopnia dźwięczności i ich kolejności), Myślenie (rozumienie poleceń, reguł, prawidłowości), Pamięć (dowolna, trwała), Uwaga (zdolność do skupienia uwagi 20-30 minut, samodzielne sterowanie uwagą – uwaga dowolna), Mowa (bogactwo słownika oraz prawidłowe funkcjonowanie aparatu artykulacyjnego)

Rozwój percepcyjno - motoryczny Orientacja przestrzenno-kierunkowa, Aspekty sprawności manualnej (zręczność, zdolność trzymania kierunku ruchu, ruchy ciągłe), Ruchy narzędziowe (zdolność posługiwania się narzędziem pisarskim, właściwy uchwyt), Analizator czuciowo-ruchowy (zdolność do odbioru i przetwarzania bodźców czuciowych, ich rozumienia i reagowania na nie odpowiednią aktywnością ruchową), Analiza i synteza wzrokowa (rozkładanie na podstawowe elementy docierające do mózgu wrażeń wzrokowych) , Analiza i synteza słuchowa (rozkładanie na podstawowe elementy docierające do mózgu wrażeń słuchowych) .

Rozwój fizyczny Odporność na choroby i zmęczenie, Sprawność narządów zmysłów, Sprawność narządów artykulacyjnych, Sprawność manualna, Koordynacja i sprawność ruchowa. Dziecko powinno być na tyle rozwinięte i silne, aby poddać się systematycznemu wysiłkowi z jakim wiąże się chodzenie do szkoły, siedzenie w ławce, odrabianie lekcji, przebywanie w grupie dzieci.

Rozwój społeczny Poczucie przynależności do grupy, Rozumienie zasad i norm społecznych, Motywy prospołeczne - dziecko kieruje się nie tylko własnym dobrem, ale także dobrem drugiej osoby/grupy, staje się zdolne do działania na rzecz drugiej osoby/grupy. Porównanie siebie z innymi - Zdolność do porównywania siebie z innymi stanowi podstawę dla określania siebie na tle grupy oraz kształtowania się samooceny dziecka.

Rozwój sfery emocjonalno - motywacyjnej W rozwoju emocjonalno – motywacyjnym kluczową rolę odgrywa rodzina dziecka (metody wychowawcze, relacje między członkami rodziny itp. )

Rozwój sfery emocjonalno - motywacyjnej Odporność na stres! Motywacja do pracy! Poczucie obowiązku! Emocje – umiejętność wyrażania i kontrolowania! Empatia! Wytrwałość w pracy! Doprowadzenie podjętych działań do końca!

Panowanie nad emocjami Dziecko rozpoczynające naukę w szkole zaczyna panować nad swoimi uczuciami, stopniowo uczy się radzić sobie emocjonalnie z sytuacją oceny, adekwatnie, dojrzale reagować na sukcesy i porażki – zarówno własne, jak i rówieśników

Empatia Dziecko zaczyna uświadamiać sobie uczucia innych osób, co z kolei stanowi podstawę dla kształtowania się dojrzałych uczuć i relacji społecznych, takich jak współczucie, przyjaźń.

Poczucie obowiązku Dziecko, przekraczające próg szkoły rozumie w pewnym zakresie znaczenie obowiązku i odpowiedzialności za siebie. Czyli: pamięta o konieczności odrobienia lekcji, przygotowania do kolejnego dnia w szkole, ćwiczy czytanie, mimo, że wolałoby się bawić.

Umiejętność pokonywania trudności Dziecko dojrzałe do szkoły próbuje pokonywać trudności: podejmuje wysiłek, mimo niechęci, szuka rozwiązania zadania, nawet jeśli nie domyśli się go w pierwszej chwili, niezadowolone z efektów swojej pracy, nie zniechęca się, podejmuje kolejne próby.

Motywacja poznawcza Dziecko gotowe do rozpoczęcia nauki w szkole jest ciekawskie, zainteresowane poznawaniem świata oraz nabywaniem wiedzy, potrafi dłużej zainteresować się określoną treścią, dopytuje i pragnie pogłębiać swoją wiedzę w danej dziedzinie. Na tym etapie pojawiają się pierwsze sprecyzowane zainteresowania.

Jak wspierać rozwój motywacyjno - emocjonalny Mieć czas dla dziecka. Rozmawiać z nim o uczuciach. Uwrażliwiać dziecko na potrzeby i uczucia innych osób poprzez rozmowy oraz prezentowanie właściwych postaw społecznych. Powierzać dziecku obowiązki i odpowiedzialne zadania (dostosowane do wieku). Rozbudzać w dziecku ciekawość poznawczą poprzez bogactwo doświadczeń intelektualnych i kulturalnych (książki, wystawy, kino, teatr i inne).

O koncentracji słów Kilka…

Problemem jest, gdy dziecko… - pracuje szybko, ale pobieżnie, nieuważne czyta polecenia, wykonuje tylko część zadania itp., - popełnia dużo błędów, choć jego możliwości są o wiele większe, np. uczeń dobrze już liczący popełnia kardynalne błędy, - pracuje bardzo powoli, często przerywa pracę, - nie potrafi poświęcić zadaniu należytej uwagi, - bardzo szybko się męczy i zniechęca, - "buja w obłokach", zamyśla się, śni na jawie, - jest rozkojarzone, - osiąga słabe wyniki w nauce (poniżej możliwości), - ma trudności z odrobieniem zadań domowych (odrabia je źle, nie do końca lub wcale).

Mały konsument… pod presją. Pokój dziecka nadmiernie wypełniony zabawkami, grami, książkami. Uleganie nowinkom technologicznym i zapewnianie dziecku wszystkiego co jest trendy. W rezultacie dzieci stają się mało twórcze, szybko nudzą się nowymi zabawkami, nie potrafią wymyślać sobie zabaw. W takich warunkach niezwykle trudno jest przekazać dziecku, że nauka i praca włożona w nią zaprocentuje w przyszłości. Młody człowiek przyzwyczajony do telewizji, której oglądanie nie wymaga wysiłku, a jest przyjemne nie będzie chciał aktywnie angażować się w proces nabywania wiedzy, który wymaga poświęcenia czasu i nie zawsze jest ciekawy. Rodzice narzucają dziecku presję osiągnięć, opłacają dodatkowe lekcje, korepetycje i zajęcia dodatkowe, nie zdając sobie sprawy z trudu jaki wkłada w to dziecko.

Wyznaczyć granice… Umiejętność czekania można i należy wyćwiczyć. Sprzyja temu unormowany tryb życia: stałe pory posiłków, snu, pracy i zabawy, jasno określone obowiązki dziecka, czytelnie wytyczone granice. Można przygotować tabelkę, w której zaznaczać będziemy w kolejne dni, czy udało nam się konsekwentnie zrealizować postanowienie swoje i dziecka. Trzeba się liczyć z tym, że minie nawet kilka tygodni, zanim osiągniemy cel, ale wymagając konsekwentnych i systematycznych działań od siebie, łatwiej będzie nam wymagać ich od dziecka.

Chcieć znaczy móc…? Sukces zachęca do podejmowania kolejnych działań, stwarzajmy więc dziecku sytuacje, w których może sukces osiągnąć. Strach przed porażką zniechęca, dostosowujmy zatem zadania do wieku, rozwoju i możliwości dziecka, aby nie doznawało zbyt wielu porażek. Od tego czy dziecko ma nadzieję na sukces, czy też odczuwa strach przed porażką, zależy jego wiara we własne siły. Człowiek stawia wymagania samemu sobie i próbuje im sprostać - poziom tych wymagań wpływa na gotowość do podjęcia wysiłku. Bacznie obserwujmy, czy dziecko nie ustawiło sobie tej poprzeczki zbyt wysoko lub zbyt nisko. Dziecko powinno mieć poczucie, że ponosi odpowiedzialność za skutki własnej aktywności. Tłumaczmy, że nie tylko sukces jest jego zasługą, ale także za porażkę ponosi winę ono samo, a nie nauczyciel, pech czy zła pogoda.

Chcieć znaczy móc…? Należy umacniać dziecko w kreatywności i pozwalać na spróbowanie własnych sił. Nadmierne ograniczanie i zakazy hamują naturalną inicjatywę dziecka. Wspierajmy samodzielność swego dziecka.   Samodzielnie, ale nie samemu!

Gdy w brzuchu burczy… Bez porządnego śniadania dziecko nie powinno wychodzić z domu! Dziecko nienajedzone nie będzie potrafiło skupić się na zajęciach!

Spokojna głowa… Dziecko do skupienia uwagi potrzebuje spokoju, poczucia bezpieczeństwa, oparcia w rodzicach. Kiedy w domu pojawia się konflikt dziecko jest obciążone psychicznie i spada jego gotowość do podjęcia wysiłku!

Zatrzymać błędne koło… Dziecko przychodzi do szkoły i z jakiegoś powodu nie daje sobie rady. Warto zainteresować się i przeanalizować wszystkie opisane wcześniej czynniki. Problemy nie mogą się nawarstwiać – dziecko przestanie wkładać wysiłek w naukę bo po co się starać skoro i tak nie wychodzi.

Najważniejsza współpraca!! Dziecko Rodzic Szkoła Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna

Rozpoczęcie nauki to nie koniec dzieciństwa, a nowa przygoda Rozpoczęcie nauki to nie koniec dzieciństwa, a nowa przygoda. Przygoda na kolejne długie lata. Przede wszystkim, kształtujmy wiec pozytywną motywację dziecka do nauki. Nie straszmy, lecz opowiadajmy o swoich własnych przyjemnych wspomnieniach ze szkoły. Pamiętajmy jak ważne jest, by dziecko było gotowe na szkolne wyzwania. Od tego zależy często, czy najbliższe lata zaliczy do udanych, czy tez będzie je wspominać jako pasmo porażek.

Przydatne lektury…. Marczak Anna Program pracy z dzieckiem z objawami nadpobudliwości psychoruchowej w przedszkolu lub szkole, Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2006; Uwe Rogge Jan, Krótkie opowiadania na pokonanie strachu, Jedność dla dzieci, Kielce 2005; Pawlak Piotr, Program profilaktyczno – terapeutyczny dla dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej, Impuls, Kraków 2009; Vopel Klaus W. , Zabawy które łączą. Otwartość i zaufanie w początkowej fazie istnienia grupy, Tom 2, Jedność, Kielce 2001