Projekt badawczy „Próba zrozumienia kategorii językowych: temporalność w ujęciu interdyscyplinarnym”

Projekt badawczy

Dorota Klimek-Jankowska, Pracownicy projektu: Joanna Błaszczak, Patrycja Jabłońska, Dorota Klimek-Jankowska, Krzysztof Migdalski

Projekt realizowany w ramach Pracowni Językoznawstwa Ogólnego i Porównawczego w Instytucie Filologii Angielskiej Uniwersytetu Wrocławskiego

Temat projektu Zjawisko temporalności w odniesieniu do relacji między głównymi komponentami systemu językowego Trait Temporal Relations at the Interfaces

Dlaczego temporalność? Podstawowy semantyczny koncept Tylko ludzie posiadają tzw. „temporal / modal displacement“. „Temporal reference“ (przeszłość czy przyszłość) możliwa nawet w tzw. „primitywnych“ językach (uproszczonych formach języka)  pidżyny, kreole czy „Homesigns“. Relacje temporalne mogą być wyrażane nawet w tzw. „tenseless languages“ (np. Kalaallisut czy Hopi).

Dlaczego temporalność? Wielowarstwowość, kompleksowość, złożoność problemu Jeśli temporalność jest podstawowym semantycznym konceptem, jak jest ona wyrażana w językach świata? tak samo w różnych językach?  universality w różny sposób?  crosslinguistic variation potencjalne restrykcje? potencjanle uniwersalne zachowania?

Nadrzędny cel projektu Dogłębne zrozumienie zjawiska temporalności  językowa kategoryzacja relacji temporalnych

Inne cele projektu Dodatkowo poszukiwanie odpowiedzi na centralne pytania współczesnego językoznawsta Koncept uniwersalności kategorii językowych Dyskretność vs. skalarność Prymitywność vs. złożoność Rozwój kategorii językowych Powstawanie kategorii językowych Leksykalne czy syntaktyczne konstrukty

W jaki sposób będą realizowane cele projektu? Dogłębne zrozumienia zjawiska temporalności  językowa kategoryzacja relacji temporalnych  Zintegrowane, multidyscyplinarne podejście uwzględniające relacje między głównymi komponentami systemu językowego

Struktura projektu Trzy płaszczyzny: domena: relacja: zdaniowa międzyzdaniowa relacja: składnia-semantyka składnia-fonologia składnia-morfologia dodatkowa dyscyplina: typologia językowa diachronia psycholingwistyka

Struktura projektu Trzy podprojekty: SP-1 SP-2 SP-3 „Interakcja kategorii czasu, aspektu i modalności w wyrażaniu temporalności“ dr Dorota Klimek-Jankowska SP-2 „Zmiany w kategorii gramatycznej czasu na przestrzeni dziejów“ dr Krzysztof Migdalski SP-3 „Relacje temporalne między zdaniami: studium imiesłowu przysłówkowego“ dr Patrycja Jabłońska

Struktura projektu Projekt badawczy Kierownik całego projektu Temporalność Joanna Błaszczak Pod-projekty Badacz Domena Relacja Dyscyplina SP-1 Dorota Klimek-Jankowska zdaniowa składnia-semantyka typologia SP-2 Krzysztof Migdalski składnia-fonologia diachronia SP-3 Patrycja Jabłońska między-zdaniowa składnia-morfologia psycho-lingwistyka

SP-1 (Dorota) „Interakcja kategorii czasu, aspektu i modalności w wyrażaniu temporalności“ Punkt wyjścia: Hipoteza : "All languages have the same expressive power" (Zimmerman 2006, von Fintel and Matthewson 2005).  Hipoteza : "Temporal displacement is expressed through three linguistic categories Tense, Aspect and Modality, which affect one another in non-trivial ways " (Hacquard 2006).

SP-1 (Dorota) Pytanie: Zakładając  i : Jak takie same relacje temporalne są wyrażane kompozycjonalnie przez kategorie czasu, aspektu i modalności w różnych językach słowiańskich?  Analiza interakcji tych trzech kategorii (czasu, aspektu i modalności) w różnych językach świata da nam lepsze zrozumienie temporalności (zob. Kaufamann 2005) analiza interakcji czasu, aspektu i modalności  dogłębne zrozumienie temporalności

SP-1 (Dorota) Hipoteza robocza: Główne tematy badawcze: Temat : Pomimo istniejącej (powierzchownej) wariacji w wyrażaniu kategorii czasu, aspektu i modalności w językach świata, te trzy kategorie współgrają kompozycyjnie (składniowo i semantycznie) w wyrażaniu tych samych ralacji (znaczeń) temporalnych (dostępnych we wszystkich naturalnych językach w bardziej abstrakcyjnym sensie). Główne tematy badawcze: Temat : Interakcja modalności i aspektu w wyrażaniu tzw. actuality entailment Temat : Interakcja modalności i aspektu w wyrażaniu tzw. future reference

SP-1 (Dorota) / Temat  Przykład: Różnice między językiem francuskim (czy innymi językami romańskimi; zob. Bhatt 1999, Hacquard 2006) a językiem polskim (czy innymi językami słowiańskimi) język francuski: czasownik modalny [+aspekt] + bezokolicznik [–aspekt] davait [+impf] prendre a dû [+perf] prendre język polski czasownik modalny [–aspekt] + bezokolicznik [+aspekt] musiała brać [+impf] musiała wziąć [+perf]

SP-1 (Dorota) / Temat  Actuality entailment Język francuski: deontyczny czasownik modalny [+impf] + bezokolicznik [–aspekt]  actuality entailment  deontyczny czasownik modalny [+perf] + bezokolicznik [–aspekt]  actuality entailment  epistemiczny czasownik modalny [+impf] + bezokolicznik [–aspekt]  actuality entailment  epistemiczny czasownik modalny [+perf] + bezokolicznik [–aspekt]  actuality entailment 

SP-1 (Dorota) / Temat  Actuality entailment Język polski? Żeby dojechać do zoo na czas, Maria musiała jechać pociągiem. Żeby dojechać do zoo na czas, Maria musiała pojechać pociągiem. deontyczny czasownik modalny[–aspekt] + bezokolicznik [+impf]  actuality entailment  deontyczny czasownik modalny[–aspekt] + bezokolicznik [+perf]

SP-1 (Dorota) / Temat  Actuality entailment Język polski? Maria nie przyszła wczoraj do pracy. Musiała na coś zachorować. Maria nie zadzwoniła do mnie wczoraj. Musiała być zajęta. epistemiczny czasownik modalny [–aspekt] + bezokolicznik [+perf]  actuality entailment  epistemiczny czasownik modalny [–aspekt] + bezokolicznik [+impf]  actuality entailment 

SP-1 (Dorota) / Temat  Actuality entailment Różnica: deontyczna vs. epistemiczna modalność (root vs. non-root modality)? ALE: Jan musiał wstać o 5 rano.  root modal, actuality entailment  Jan powinien był wstać o 5 rano.  root modal, actuality entailment    subject-oriented, actuality entailment   speaker-oriented, actuality entailment 

SP-1 (Dorota) / Temat  Future reference Język polski: czasownik modalny [present tense] + bezokolicznik [+perf]  future interpretation Jan musi posprzątać w ogrodzie.  future-oriented, no habitual reading, no epistemic reading czasownik modalny [present tense] + bezokolicznik [+impf]  present interpretation Jan musi sprzątać w ogrodzie.  now, or habitual reading, or epistemic reading

SP-1 (Dorota) / Temat  Future reference Pytanie: Dlaczego future reference ma specjalny status?  Nie wymaga specyficznych form czasu przyszłego ( czas teraźniejszy + aspekt dokonany). Posiada modalny charakter w różnych niespokrewnionych językach ( np. j. angielski czy St’át’imcets). ’Future forms’ generowane są w tej samej pozycji jak operatory modalne ( np. Kwa). Czy tzw. czas przyszły jest faktycznie czasem czy raczej czymś modalnym (zob. Zimmermann 2006)?

SP-1 (Dorota) Cel badań: Metody badań: (semantyczna) interakcja pomiędzy kategoriami czasu, apektu i modalności z typologicznego punktu widzenia poszukiwanie makro- i mikro-parametrów wariacji językowej, ze szczególnym uwzględnieniem języków słowiańskich uwzględnienie również tzw. pidżinów i kreoli  szczególnie inspirujące Metody badań: tworzenie bazy typologicznej dla języków słowiańskich wykorzystanie istniejących korpusów języków słowiańskich http://www.slavistik.uni-tuebingen.de/forschung/links/korpora.html również metody eksperymentalne  wykorzystanie tzw. „scenario-based online questionnaires”

SP-2 (Krzysztof) „Zmiany w kategorii gramatycznej czasu na przestrzeni dziejów“ Punkt wyjścia: Hipoteza : Ewolucja języka: "Aspect (aspectual marking) emerges before Tense (tense marking)."  Hipoteza : "Time reference in Proto-Indoeuropean (PIE) was initially computed from aspectual distinctions" (zob. Lehmann 1974, 1993; Watkins 1962).

SP-2 (Krzysztof) „Zmiany w kategorii gramatycznej czasu na przestrzeni dziejów“ Pytanie: Zakładając  i : Jak wyglądał dokładnie rozwój form czasowych w różnych językach słowiańskich? Czy formalne (morfo-fonologiczne) zmiany szły w parze ze zmianami semantycznymi?  Dokładna diachroniczna analiza da nam lepsze zrozumienie temporalności. analiza rozwoju czasu, aspektu i modalności  dogłębne zrozumienie temporalności

SP-2 (Krzysztof) Dlaczego języki słowiańskie?  Bardzo skomplikowany, a przez to bardzo ciekawy system: Aspektualne czasy (aorist, imperfectum) + aspektualne pary  podwójne wyrażanie aspektu w j. staro-cerkiewno-słowiańskim Uproszczenie systemu: J. wschodnio- i zachodniosłowiańskie zatraciły dawne czasy (aorist, imperfectum, plusperfekt), relacje czasowe uzależnione od aspektu. (Niektóre) j. południowosłowiańskie zachowały dawne czasy, ale wzbogaciły je o dodatkowe (modalne) znaczenia.

Tense and aspect distinctions in Old Church Slavonic (Van Schooneveld 1951:97) TENSE/ASPECT imperfective perfective 3SG present nesetъ ponesetъ 3SG aorist nese ponese 3SG imperfect nesěašъe ponesěaše 3SG perfect neslъ jestъ poneslъ jestъ

SP-2 (Krzysztof) Główne tematy badawcze: Hipoteza robocza: Temat : Jeśli dany język posiada kategorię aspektu, nie musi mieć kategorii czasu, aby móc wyrażać relacje czasowe (ale nie odwrotnie!). Istnienie kategorii czasu w danym języku implikuje istnieje kategorii aspektu. Główne tematy badawcze: Temat : Temporalność bez czasu Temat : Fonologiczne zubożenie + / – semantyczne zubożenie (proces gramatykalizacji)

SP-2 (Krzysztof) / Temat  Temporalność bez czasu Przykład: język polski czas teraźniejszy: morfologiczna realizacja czasu czas przyszły: brak morfologicznej realizacji czasu zje / będzie jadł / będzie jeść czas przeszły: brak morfologicznej realizacji czasu zjadł / jadł j. staro-cerkiewno-słowiański dokanane formy różnych czasowników leksykalnych: BE, HAVE, BEGIN, WANT j. południowosłowiańskie WANT jako „future auxiliary“

SP-2 (Krzysztof) / Temat  Temporalność bez czasu Pytania: Czy istnieją jakieś różnice między językami typu polski ( FUTURE  aspekt) a językami typu bułgarski ( FUTURE  modal) co do możliwości wyrażania różych znaczeń? Czy możliwy jest „czas przyszły“ bez modalności? ( SP-1) Czy przyszłość w j. polskim jest tak samo modalna jak w j. bułgarskim? Czy raczej mamy tu do czynienia ze skalarnością? more Tense-like vs. more Modal-like

SP-2 (Krzysztof) / Temat  Fonologiczne  semantyczne zubożenie (gramatykalizacja) Przykład: j. południowosłowiańskie WANT (FUT): full lexical verb  deficient clitic element  Gramatykalizacja: less phonology  less semantics ALE: more semantics? Ivan e pročel knigata. (j. bułgarski) Ivan is read.prt book-the ‘Ivan has read the book.’/increasingly: ‘They say Ivan has read the book.’  renarrated mood

SP-2 (Krzysztof) / Temat  Fonologiczne  semantyczne zubożenie (gramatykalizacja) Przykład: j. słowiańskie auxiliary clitics  affixes  null sam čitao (j. serbsko-chorwacki) czytał-em (j. polski) (ja) čital (j. rosyjski)  Gramatykalizacja: less phonology  less semantics ALE: no effect on semantics? Pytanie: Co spodowało takie zmiany?

SP-2 (Krzysztof) Metody badań: Cel badań: m.in. wykorzystanie korpusów diachronicznych połączenie sychronicznej i diachronicznej perspektywy uwzględnienie aspektów z pogranicza składni i fonologii Cel badań: prześledzenie rozwoju kategorii czasowych w językach słowiańskich przeanalizowanie różnorakich składniowych i fonologicznych zmian na przełomie wieków próba zrozumienia dzisiejszej postaci danych form czasownikowych

Korpusy język staropolski: Korpus staropolski (http://www.ijp-pan.krakow.pl) BIBLIOTEKA LITERATURY POLSKIEJ W INTERNECIE (http://univ.gda.pl/~literat/) digital libraries http://kpbc.umk.pl/dlibra and http://www.pbi.edu.pl/index.html język staroczeski: Vokabulář webový ústav pro jazyk český AV ČR http://vokabular.ujc.cas.cz/ DČNK (http://ucnk.ff.cuni.cz)

Korpusy język starorosyjski: Regensburger Russisches Diachrones Korpus (RRuDi) (Regensburg Russian Diachronic Corpus) http://www-slavistik.uni-r.de/diakorp) Petersburg Hagiographic Texts (http://project.phil.pu.ru/scat/page.php?page) Project Manuscript (http://io.udsu.ru:1300/)

Korpusy Old Russian Written Sources (http://www.lrc-lib.ru/) Bilioteka literatury drevnej rusi (http://lib.pushkinskijdom.ru/Default.aspx?tabid=2070) język starosłowiański (Pancheva et al. 2007a, 2007b) (University of Southern California) język staroukraiński: http://izbornik.narod.ru/ język starobiałoruski http://starbel.narod.ru/

SP-3 (Patrycja) „Relacje temporalne między zdaniami: studium imiesłowu przysłówkowego“ Punkt wyjścia: Relacje czasowe między zdaniem głównym a zdaniem podrzędnym na przykładzie imiesłowów przysłówkowych  tzw. converbs simultaneity (EVENT-1 TIME = EVENT-2 TIME)  “teraźniejszość” anteriority (EVENT-1 TIME > EVENT-2 TIME)  “przeszłość” posteriority (EVENT-1 TIME < EVENT-2 TIME)  “przyszłość” analiza relacji czasowych między zdaniem głównym a zdaniem podrzędnym  dogłębne zrozumienie temporalności

SP-3 (Patrycja) Obserwacja:  Pytanie: Posterior converbs występują stosunkowo rzadko.  Pytanie: Czy ma to coś wspólnego z marked status of future tense (SP-1, SP-2)? Converbs wyrażają relacje czasowe, ale czy zawierają czas? Jaki jest ich status, jeśli chodzi o części mowy? Czy reprezentują one formy czasownikowe?

SP-3 (Patrycja) Główne tematy badawcze: Hipoteza robocza: Morfo-składniowy make-up imiesłowów i jego rola w wyrażaniu relacji czasowych Temat : Kategoria (część mowy) imiesłowów w różnych językach świata Hipoteza robocza: Relacje czasowe między zdaniem głównym a zdaniem podrzędnym (converb clause) mogą być wynikiem interakcji różnych kategorii, niekoniecznie czasu. Restrykcje aspektualne: robiąc *zrobiąc [impf] *[perf] *robiwszy zrobiwszy *[impf] [perf]

SP-3 (Patrycja) / Temat  Morfo-składniowy make-up imiesłowów Hipoteza: Imiesłowy  non-finite verb forms Non-finite verb forms  tenseless  Imiesłowy  brak morfologicznej manifestacji kategorii czasu

SP-3 (Patrycja) / Temat  Morfo-składniowy make-up imiesłowów Pytanie: Jak to jest możliwe, że imiesłowy wyrażają relacje czasowe nie posiadając czasu? Jakie inne kategorie i jak dokładnie współgrają w tym celu? Jaki jest semantyczny wkład poszczególnych morfemów obecnych w imiesłowie? Np. jaka jest rola morfemu –l w imiesłowie przysłówkowym uprzednim?  poszedłszy Ile syntaktycznej struktury ukrywa się w imiesłowach? More clause-like vs. more word-/phrase-like Koncept skalarności (zob. SP-2)  the scale of desententialization (zob. Lehmann 1988 )

SP-3 (Patrycja) / Temat  Kategoria imiesłowów Pytanie: Czy istnieje specjalna kategoria „converbs“? Problematyczne  zbyt duża wariacja Do jakiej innej kategorii należą converbs? VERB-like? ALE? NOUN-like?  j. turecki, Ge’ez, Evenki ADJECTIVE-like?  Shipibo-Konibo (Panoan) A może? More verb-like vs. more noun-like Koncept skalarności (zob. SP-2)

SP-3 (Patrycja) Metody badań: Cel badań: metody psycholingwistyczne badania eksperymentalne przy wykorzystaniu metody ERP (Event Related Potentials)  analiza endogennych (sytuacyjnych) potencjałów wywołanych, pozwolająca na skojarzenie reakcji na dany bodzieć z odpowiedzią bioelektryczną w mózgu Cel badań: analiza relacji czasowych między zdaniem głównym a podrzędnym zbadanie formy imiesłowu przysłówkowego (tzw. converb) i jego morfologicznej realizacji w różnych językach określenie kategorii tych form: czy są one bardziej “czasownikowe” czy też bardziej “rzeczownikowe”

SP-3 (Patrycja) Wyniki dotychczasowych badań psycholingwistycznych: Gramatyczna kategoria „rzeczownik“ versus „czasownik“ jest istotna dla przetwarzania języka i znajduje odzwierciedlenie w odpowiednio zróżnicowanych potencjałach wywołanych. Innymi słowy, rzeczowniki wywołują inne potencjały niż czasowniki. Jednakże w dotychczasowych badaniach porównywane były odmienne formy czasownika i rzeczowniki.

SP-3 (Patrycja) Planowane badania psycholingwistyczne: Przedmiotem badań tego projektu są formy nieodmienne (imiesłowy). Ten fakt jest więc dodatkowym wyzwaniem naukowym: premeria w badaniach eksperymentalnych tego typu niezmiernie ciekawe połączenie różnych metod/dyscyplin (tutaj lingwistyki teoretycznej i psycholingwistyki) w celu znalezienia odpowiedzi na trudne, kontrowersyjne pytanie (zwłaszcza biorąc pod uwagę zróżnicowane fakty typologiczne).

SP-3 (Patrycja) Planowane eksperymenty: Porównanie zdań z imiesłowami i odpowiednich zdań z odmiennymi formami czasownika jak również zdań z imiesłowami i odpowiednich zdań zawierających formy rzeczownikowe (tzw. nomina deverbalia). Wstępne omówienie planowanego eksperymentu (materiału eksperymentalnego, warunków eksperymentalnych itd.) z naszym eskpertem z Niemiec, dr Heinerem Drenhaus. Dodatkowa pomoc w programowaniu i przy analizie danych ze strony naszych partnerów z Uniwerytetu Humboldta.

Interakcja między podprojektami: wspólne tematy Future as a marked category SP-1, SP-2, SP-3 Temporality in the absence of tense morphology Scalarity SP-2, SP-3

Ekspertyza zewnętrzna Część typologiczna projektu: prof. dr Manfred Krifka, Uniwersytet Humboldta w Berlinie / ZAS (Zentrum für Allgemeine Sprachwissenschaft / Centrum Językoznawsta Ogólnego) dr Tonjes Veenstra, ZAS, Berlin Część diachroniczna projektu: prof. dr Roumyana Pancheva, University of Southern California (Uniwersytet Południowej Kalifornii)

Ekspertyza zewnętrzna Część eksperymentalna projektu: dr Heiner Drenhaus, dotychczas Uniwersytet Poczdamski, od lipca 2010 r. Uniwersytet w Saarbrücken prof. dr Rainer Dietrich, Zakład Psycholingwistyki w Instytucie Języka Niemieckiego i Lingwistyki na Uniwerstycie Humboldta w Berlinie dypl. inż. Rainer Kniesche, Instytut Psychologii na Uniwersytecie Humboldta w Adlershof/Berlin prof. dr Shravan Vasishth, Zakładem Psycholingwistyki i Neurolingwistyki w Instytucie Lingwistyki na Uniwersytecie Poczdamskim dr Tima Raettig, obecnie Instytut Maxa Plancka w Lipsku, od przyszłego roku Uniwersytet Ruhr w Bochum

Eksperyza zewnętrzna Część korpusowa projektu: dr hab. Adam Przepiórkowski, IPI PAN, Warszawa dr Roland Meyer, Uniwersytet w Ratyzbonie (Regensburg) prof. dr Manfred Stede, Uniwesytet Poczdamski

Współpraca z innymi jednostkami naukowymi w Polsce Instytut Podstaw Informatyki, PAN, Warszawa: dr hab. Adam Przepiórkowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań: prof. dr Jacek Witkoś dr Katarzyna Bromberek-Dyzman Uniwersytet Jagielloński, Kraków: dr hab. Ewa Willim

Współpraca z zagranicą Uniwersytet Poczdamski: prof. dr Malte Zimmermann prof. dr Manfred Stede prof. dr Shravan Vasishth Uniwersytet Humboldta w Berlinie: prof. dr Luka Szucsich prof. dr Rainer Dietrich dypl. inż. Rainer Kniesche

Współpraca z zagranicą ZAS (Centrum Językoznawsta Ogólnego) w Berlinie: prof. dr Manfred Krifka dr Tonjes Veenstra dr hab. Natalia Gagarina Uniwersytet w Ratyzbonie (Regensburg): dr Roland Meyer Uniwersytet w Lipsku: dr Denisa Lenertová

Współpraca z zagranicą Uniwersytet w Saarbrücken: dr Heiner Drenhaus Uniwersytet w Utrechcie: prof. dr Henriette de Swart Uniwersytet w Connecticut: prof. dr Željko Bošković Uniwersytet Południowej Kalifornii w Los Angeles: prof. dr Roumyana Pancheva Uniwersytet w Chicago: prof. dr Anastasia Giannakidou

Pierwsze kroki: Co już się wydarzyło? Udział w konferencjach

Pierwsze kroki: Co już się wydarzyło? Przygotowanie pierwszych publikacji

Pierwsze kroki: Co już się wydarzyło? Spotkania z ekspertami

Poprzedzające prezentacje Workshop on (Non)finiteness, Uniwersytet w Tallinnie, November 25, 2009 “Deriving the scale of finiteness from parasitic syncretism”  Patrycja Submitted to Special Issue on Finiteness of The Linguistic Review

Poprzedzające prezentacje Formal Approaches to Slavic Linguistics (FASL) 19, University of Maryland, April 23-25, 2010 “Descriptive and Epistemic Habituality in Polish: Syntax and Semantics”  Dorota Submitted to Special Issue of Language, Logic and Information

Poprzedzające prezentacje 12th Diachronic Generative Syntax Conference, Cambridge, July 14-16, 2010 “On the Loss of Tense and Verb-Adjacent Clitics in Slavic”  Krzysztof Publikacja w recenzowanym tomie pokonferencyjnym

Dotychczasowe prezentacje: Cały projekt 43rd Annual Meeting of Societas Universitas Europaea, Vilnius, September, 2-5, 2010 “The Riddle of Future Tense in Polish: How much ‘future’ is there in ‘Future Tense’?”  Dorota, Patrycja, Krzysztof, Joanna Publikacja w tematycznym tomie (Oxford University Press) SinFonlJA 3, Novi Sad, October 1-3, 2010 “On the Tense-less Future in Polish”  Dorota, Patrycja, Krzysztof, Joanna Publikacja w recenzowanym tomie pokonferencyjnym

Planowana prezentacja: SP-1 Zgłoszony abstakt na CHRONOS-10 (10th International Conference on Tense, Aspect, Modality, and Evidentiality), Birmingham, UK, April 18-20, 2011 “Two Futures in Polish”  Dorota, Joanna Planowana publikacja w Journal of Slavic Linguistics

Dotychczasowe prezentacje: SP-2 GIST 2: On Clause-Typing and Main Clause Phenomena, Ghent, Belgium, September 29 – October 1, 2010 “Against a Uniform Treatment of Second Position Effects as Force Markers”  Krzysztof 5th Annual Slavic Linguistics Society Conference, University of Chicago, October 29-31, 2010 “Clitic Positions and the Richness of Tense”  Krzysztof Verb Movement: Its Nature, Triggers, and Effects, workshop at the University of Amsterdam, December 11-12, 2010 “Remnant movement becomes head movement: evidence from Polish”  Krzysztof

Dalsze kroki Praca na stroną internetową naszej pracowni i naszego projektu  dwie wersje: polska i angielska Pierwsze zapoznanie z oprogramowaniem Presentation / Matlab  kursy na HU (Berlin) Praktyki / hospitacje w laboratorium na HU (Berlin)  grudzień-luty Przygotowanie eksperymentu, przeprowadzenie eksperymentu pilotażowego na HU (Berlin)  wiosna-lato 2011

Dalsze kroki Przeprowadzenie specjalistycznych zajęć dla studentów z zakresu lingwistyki eksperymentalnej ( „przygotowanie nowej generacji naukowców“) Semestr zimowy 2010-2011  Dorota („Semantyka eksperymentalna“) Semester letni 2011  Patrycja („Metoda ERP“)

Dalsze kroki Wykłady gościnne (2011): Z zakresu metod eksperymentalnych, psycho- i neurolingwistyki dr Heiner Drenhaus (Uniwersytet w Saarbrücken) dr Tima Raettig (Instytut Maxa Plancka w Lipsku/Uniwersytet Ruhr w Bochum)

Dalsze kroki Wykłady gościnne (2011): Z zakresu wyrażania relacji czasowych (kategorie czasu, aspektu, modalności) dr Tonjes Veenstra (ZAS, Berlin)  kreole prof. dr Malte Zimmermann (Uniwersytet Poczdamski)  Hausa i inne języki afrykańskie

Plany na najbliższą przyszłość Zorganizowanie międzynarodowej konferencji z cyklu GLiP (Generative Linguistics in Poland)  jesień 2011 ( dobre przygotowanie po GLOW ) Specjalna tematyczna sesja na temat temporalności Specjalne warsztaty dla studentów (PhD)

Plany na najbliższą przyszłość Zorganizowanie laboratorium psycholigwistycznego: Wzrost atrakcyjności naszego ośrodka jako partnera dla współpracy naukowej z innymi podobnymi ośrodkami w Niemczech i innych krajach Wzrost prestiżu Uniwersytetu Wrocławskiego jako ośrodka badań naukowych jak również atrakyjności naszej uczelni jako miejsca studiów dla polskich i zagranicznych studentów. Pierwsze zapytania o postdoc-pozycje (Anna Czypionka z ZASu, Berlin)  specjalizacja: psycholingwistyka (w tym też ERPs)

Plany na najbliższą przyszłość Przygotowanie specjalnego programu lingwistycznego w ramach międzynarodowych studiów doktoranckich z udziałem naszej wrocławskiej uczelni i Uniwersytetu w Chicago Plan ten rokuje duże szanse powodzenia: podobne zainteresowania naszego partnera (prof. Anastasji Giannakidou) duże zainteresowanie studiowaniem i prowadzeniem badań w Polsce wśród studentów ze środowiska tamtejszej Polonii Program ATLANTIS (dwie uczelnie z EU + jedna uczelnia z USA)