Przegląd technologii w budownictwie (3 godz.) Technologia (Słownik Języka Polskiego) – wiedza o procesie przetwarzania w sposób celowy i ekonomiczny dóbr materialnych w dobra użyteczne . TECHNOLOGIA jest nauką o metodach wytwarzania lub przetwarzania surowców, materiałów i wyrobów, integrującą technikę oraz odpowiednie elementy nauk organizacji, zarządzania i ekonomiki (A. Stefański , Technologia robót budowlanych). Przegląd technologii w budownictwie (3 godz.) BUDOWNICTWO - gałąź gospodarki obejmująca wznoszenie różnego typu budowli, a także prace konserwatorskie i remontowe oraz rekonstrukcje budowlane. BUDOWNICTWO - budowanie, produkcja budowlana - procesy produkcyjne przebiegające w fabrykach materiałów budowlanych i warsztatach wytwórczych oraz prace wykonawcze prowadzone na placu budowy. BUDOWNICTWO - dziedzina techniki, na którą składają się metody i sposoby wznoszenia, utrzymania, remontowania i rekonstrukcji różnych obiektów architektonicznych. dr inż. Jerzy Obolewicz

Analiza budownictwa … dr inż. Jerzy Obolewicz

dr inż. Jerzy Obolewicz

dr inż. Jerzy Obolewicz

dr inż. Jerzy Obolewicz

dr inż. Jerzy Obolewicz

dr inż. Jerzy Obolewicz

W zależności od przeznaczenia wznoszonych obiektów rozróżnia się budownictwo ogólne, w tym budownictwo mieszkaniowe i budownictwo użyteczności publicznej (wznoszenie szkół, szpitali, stadionów sportowych itp.), budownictwo przemysłowe i komunikacyjne - drogowe i kolejowe, oraz budownictwo sanitarne (komunalne), wiejskie, sakralne, obronne. Początki budownictwa sięgają zarania cywilizacji ludzkiej, a pewne jego praformy odnaleźć można w świecie zwierząt (np. gniazda ptasie, żeremia). Wraz z rozwojem historycznym i wzrostem stopnia złożoności wznoszonych budowli wymagało w coraz większym stopniu kooperacji. Budownictwo współczesne opiera sie na współpracy inwestorów, projektantów, tj. architektów i urbanistów, wytwórców materiałów budowlanych i ich dostawców, wreszcie wykonawców: inżynierów budowlanych, murarzy, dekarzy i in., skupionych najczęściej w mniejszych lub większych przedsiębiorstwach branży budowlanej. dr inż. Jerzy Obolewicz

Obiekty budowlane mogą posiadać różną konstrukcję. Rodzaje konstrukcji: ze względu na zastosowany materiał: drewniane, stalowe, monolityczne (betonowe, żelbetowe), konstrukcje tradycyjne, konstrukcje prefabrykowane. Budownictwo przekształca się ewolucyjnie w produkcję, a mechanizacja procesów wytwarzania stanowi podstawowy czynnik przemian. Uprzemysłowienie budownictwa polega na przenoszeniu procesów budowlanych na zaplecze, do zakładów i wytwórni organizowanych wg przesłanek przemysłowych. dr inż. Jerzy Obolewicz

Podstawowe elementy konstrukcyjne budynków: Fundamenty Ściany piwnic Strop nad piwnicą Ściany parteru Strop nad parterem Ściany pierwszego piętra (kondygnacji powtarzalnej) Strop nad pierwszym piętrem (kondygnacją powtarzalną) Dach (więźba dachowa) Stolarka okienna i drzwiowa (zewnętrzna) Stolarka okienna i drzwiowa wewnętrzna) Instalacje budynku (elektryczne, wod.-kan., co, gaz, itd.) Wykończenie wewnętrzne ( tynki, podłogi, posadzki, wyposażenie itd.) Wykończenie zewnętrzne – elewacja, obróbka blacharska, oświetlenie, odprowadzenie wód opadowych Stan zerowy Stan surowy Stan wykończeniowy dr inż. Jerzy Obolewicz

Instalacje wewnętrzne w budynkach Instalacje wewnętrzne budynków : woda zimna , centralna woda użytkowa -ciepła, kanalizacja sanitarna, kanalizacja deszczowa , instalacja C.O. wraz z grzejnikami, wymiennikownie ciepła zasilane z dalekiego źródła ciepła ( PEC), instalacja elektryczna, instalacja odgromowa budynków, instalacja telekomunikacyjna ( telefon TP.SA. + Internet), instalacja domofonowa, instalacja kablowa, wentylacja mechaniczna. dr inż. Jerzy Obolewicz

Instalacje elektryczne • instalacje elektryczne zewnętrzne, • sieci NN, SN, • instalacje elektryczne wewnętrzne. dr inż. Jerzy Obolewicz

Instalacje teletechniczne • sygnalizacja włamania i napadu, • sygnalizacja pożaru, • instalacja nagłośnienia, • podgląd telewizyjny, • sieci komputerowe i telekomunikacyjne, • instalacje kontroli dostępu. dr inż. Jerzy Obolewicz

Instalacje mechaniczne i sanitarne • wentylacja i klimatyzacja wraz z automatyką, • instalacje grzewcze, • instalacje tryskaczowe, • kotłownie, węzły ciepła, • kanalizacja sanitarna i deszczowa, • instalacje wodociągowe i hydrantowe. dr inż. Jerzy Obolewicz

Bezpieczeństwo wyrobów Wymagania dotyczące bezpieczeństwa produktów, obowiązki producentów i dystrybutorów w tym zakresie oraz zasady i tryb sprawowania nadzoru w celu zapewnienie bezpieczeństwa produktów wprowadzanych na rynek regulowane są zapisami ustawy z dn. 12.12.2003r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów. Oceniając bezpieczeństwo produktu uwzględnia się: Cechy produktu: skład, opakowanie, instrukcję montażu i uruchomienia, instrukcję instalacji i konserwacji; Oddziaływanie na inne produkty; Wygląd produktu, jego oznakowanie, ostrzeżenia, instrukcje dotyczące użytkowania i postępowania z produktem zużytym; Kategorie użytkowników narażonych na niebezpieczeństwo podczas użytkowania. Producent jest obowiązany wprowadzać na rynek wyłącznie produkty bezpieczne. J. Ejdys , A. Lulewicz, J. Obolewicz; Zarządzanie bezpieczeństwem w przedsiębiorstwie; Wyd. Politechniki Białostockiej, Białystok 2008 dr inż. Jerzy Obolewicz

Materiały i wyroby budowlane dopuszczone do użytkowania Wyrób budowlany – wyrób w rozumieniu przepisów o wyrobach budowlanych, wytworzony w celu wbudowania, wmontowania, zainstalowania lub zastosowania w sposób trwały w obiekcie budowlanym, wprowadzony do obrotu jako wyrób pojedynczy lub jako zestaw wyrobów do stosowania we wzajemnym połączeniu stanowiącym integralną całość użytkową. Przy wykonywaniu robót budowlanych mogą być stosowane wyłącznie wyroby budowlane dopuszczone do obrotu i powszechnego lub jednostkowego stosowania w budownictwie, a także powinny być zgodne z wymaganiami określonymi w szczegółowych specyfikacjach technicznych. Wykonawca ma obowiązek przedstawić inspektorowi nadzoru budowlanego szczegółowe informacje o źródle produkcji, zakupu wyrobów budowlanych przewidywanych do realizacji robót. Wyroby te powinny być właściwie oznaczone, posiadać certyfikat na znak bezpieczeństwa, certyfikat zgodności, deklaracje zgodności z Polską Normą, a także inne prawnie określone dokumenty. Kierownik budowy jest zobowiązany przez okres wykonywania robót budowlanych przechowywać dokumenty stanowiące podstawę ich wykonania, a także oświadczenia dotyczące wyrobów budowlanych jednostkowo zastosowanych w obiekcie budowlanym. dr inż. Jerzy Obolewicz

Wyrób budowlany ma wpływ na spełnienie wymagań podstawowych, dotyczących: • bezpieczeństwa konstrukcji, • bezpieczeństwa pożarowego, • bezpieczeństwa użytkowania, • odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska, • ochrony przed hałasem i drganiami, • oszczędności energii i odpowiedniej izolacyjności cieplnej przegród. dr inż. Jerzy Obolewicz

Uregulowania prawne dotyczące wyrobów budowlanych • ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz U Nr 92, poz. 881), którą wdrożono dyrektywę 89/106 EWG; • ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz U z 2004 r. Nr 204, poz. 2087 z późn. zm.) z aktami wykonawczymi, w tym: - rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń spalających paliwa gazowe (Dz U Nr 263, poz. 2201), którym wdrożono postanowienia dyrektywy 90/396/EWG (np. kotły c.o. opalane gazem), - rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń ciśnieniowych i zespołów urządzeń ciśnieniowych (Dz U Nr 263, poz. 2200), którym wdrożono postanowienia dyrektywy 97/23/EWG, - rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 20 października 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dotyczących efektywności energetycznej nowych wodnych kotłów grzewczych opalanych paliwami ciekłymi lub gazowych (Dz U Nr 218, poz. 1846), którym wdrożono postanowienia dyrektywy Rady nr 92/42 EWG (dotyczy np. kotłów kondensacyjnych, kotłów dwufunkcyjnych do ogrzewania pomieszczeń i ciepłej wody użytkowej), - rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 23 grudnia 2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla prostych zbiorników ciśnieniowych (Dz U Nr 259, poz. 2171), którym wdrożono postanowienia dyrektywy 87/404 EWG (dotyczy spawanych, nieogrzewanych zbiorników o nadciśnieniu > 0,5 bara do przechowywania sprężonego powietrza lub azotu). dr inż. Jerzy Obolewicz

Przegląd technologii Technologia zajmuje się metodami/sposobami wytwarzania lub przetwarzania surowców, materiałów i wyrobów, integrującymi technikę oraz odpowiednie elementy nauk organizacji, zarządzania i ekonomiki . dr inż. Jerzy Obolewicz

Obiekty budowlane wznoszone są różnymi technologiami, które obejmują problematykę materiałowo-konstrukcyjną, dotyczą zastosowań określonych maszyn, nowoczesnych narzędzi, sprzętu pomocniczego, odpowiednich sposobów i metod pracy, odpowiednio zorganizowanych grup ludzi o właściwie dobranych kwalifikacjach. Odpowiedni dobór technologii procesów dotyczących wykonania poszczególnych elementów obiektów budowlanych doprowadza do określonej technologii wznoszenia całych budowli. dr inż. Jerzy Obolewicz

Technologie wykończenia budynków Instalacja elektryczna podtynkowa wg projektu, (bez osprzętu). Instalacja alarmowa, domofonowa oraz TV. Instalacja sanitarna i kanalizacyjna. Instalacja ciepłej i zimnej wody. Instalacja CO. Ściany i sufity wykończone tynkami. Posadzki posiadają izolację termiczną (styropian wg projektu) oraz gładź cementową. Parapety wewnętrzne. Poddasze ocieplone wełną mineralną 15 cm, konstrukcja stalowa, wełna mineralna 5 cm, folia, płyta gipsowo – kartonowa, oraz naciągnięte gipsem i zagruntowane. Garaż wyposażony w kratkę odpływową. dr inż. Jerzy Obolewicz

Technologie wykończenia budynków Metody wykańczania ścian wewnętrznych i sufitów w budynku mieszkalnym Obecnie na rynku jest wiele stosowanych technologii i materiałów do wykańczania ścian i sufitów budynków mieszkalnych. Od tradycyjnych cementowo - wapiennych, poprzez gipsowe czy tynki suche z płyt gipsowo kartonowych. Przykładowa technologia wykończenia budynków (standard wykończenia): klatki schodowe – gres windy – hydrauliczne lub elektryczne docieplenie budynków – styropian drzwi wejściowe do lokali – antywłamaniowe drzwi wewnętrzne w lokalach – brak stolarka okienna– PCV parapety – konglomerat grzejniki panelowe typu BURGMAN tynki wewnętrzne – gipsowe kat. III kuchnie – przyłącze elektryczne tarasy na parterze – płytki antypoślizgowe balustrady balkonowe – metalowe dr inż. Jerzy Obolewicz

Mechanizacja robót – zastępowanie pracy ręcznej pracą mechaniczną. Proces technologiczny – oznacza pewien wymierny zakres robót realizowanych wg jednej technologii. Określone prace wykonuje się na stanowisku roboczym, tj. miejscu lub odcinku wydzielonym pracownikowi, zespołowi lub maszynie do wykonania określonego rodzaju pracy. Racjonalna organizacja stanowiska roboczego sprowadza się do jego odpowiedniego wyposażenia sprzętowego i właściwej funkcji. Ujęcie systemowe stanowiska rob. (układ : człowiek + maszyna + środowisko) Mechanizacja robót – zastępowanie pracy ręcznej pracą mechaniczną. Linia technologiczna – zestaw maszyn (pracujących szeregowo, równolegle, sposobem mieszanym), którego zadaniem jest realizacja pewnego procesu technologicznego; charakteryzuje się on określoną wydajnością pracy. dr inż. Jerzy Obolewicz

Organizacja stanowiska roboczego Stanowisko robocze powinno być odpowiednio zorganizowane , tak aby umożliwić dogodną, bezpieczną, wydajną i jakościowo dobrą pracę. Uzyskuje się to przy stosowaniu następujących zasad: Zasada odpowiedniego wyposażenia sprzętowego; Zasada właściwej funkcji stanowiska roboczego (strefa robocza, składowisko surowców, umiejscowienie maszyn i urządzeń, itp.); Zasada bezpiecznej pracy (bezpieczeństwo dla obsługi i otoczenia). dr inż. Jerzy Obolewicz

Metody pracy przy organizacji procesów budowlanych Różnorodne procesy budowlane składające się na realizację obiektów budowlanych mogą być wykonywane: W sposób kolejny; Równolegle (równocześnie); Metodą pracy równomiernej nazywanej też rytmiczną lub potokową; Sposobami mieszanymi. dr inż. Jerzy Obolewicz

Analiza procesu budowlanego w celu zaprojektowania/usprawnienia technologii jego wykonania polega na następujących działaniach: Studialne przygotowanie w zakresie technologii i organizacji danego procesu (studia odp. literatury, obserwacje budów, zespołów roboczych, doświadczenia innych); Podział procesu na jego elementy składowe ; Przeprowadzenie pomiarów czasu poszczególnych ruchów, czynności, operacji, procesów; Opracowanie karty technologicznej wykonania procesu z wykorzystaniem wcześniejszych doświadczeń; Wprowadzenie obowiązku wykonywania ( na budowie, w zakładzie prefabrykacji) procesu wg karty technologicznej. dr inż. Jerzy Obolewicz

Złożony proces budowlany Obiekt budowlany powstaje w procesie budowlanym. Proces budowlany oznacza zespół technologicznie powiązanych procesów produkcyjnych na placu budowy lub zapleczu . Procesy budowlane Procesy pomocnicze Procesy zasadnicze Złożony proces budowlany Procesy proste Operacje robocze Czynności robocze Ruchy robocze dr inż. Jerzy Obolewicz

Przy wznoszeniu obiektów budowlanych wykonuje się nw. roboty: transportowe – technologia robót transportowych; ziemne - technologia robót ziemnych; zbrojarskie - technologia robót zbrojarskich; betonowe - technologia robót betonowych; murowe - technologia robót murowych; montażowe - technologia robót montażowych; wykończeniowe - technologia robót wykończeniowych. dr inż. Jerzy Obolewicz

Technologia robót transportowych Roboty transportowe stanowią 60 – 70% ogólnej pracochłonności i 30 – 35% kosztów wznoszenia obiektów budowlanych. Transport bliski 1.1. Bezszynowy Wózki Pociągi drogowe Transport ręczny 1.2. Szynowy Wąskotorowy Jednoszynowy Wyciągi 1.3. Linowy Dźwignice linowe Kolejki linowe; wciągarki, wózki Transport daleki 1.1. Bezszynowy Samochody Pociągi drogowe 1.2. Szynowy Parowy Spalinowy Elektryczny 1.3. Wodny Holowniki, barki 1.4. Linowy a) Wciągarki, wózki dr inż. Jerzy Obolewicz

Roboty ładunkowe Maszyny do robót załadunkowych i wyładunkowych są zasadniczo maszynami transportu pionowo-poziomego lub zestawami tych maszyn dostosowanymi do specyfiki robót ładunkowych. Ogólna klasyfikacja maszyn ładunkowych: Załadunkowe Wyładunkowe Ładunkowe Uniwersalne dr inż. Jerzy Obolewicz

Technologia robót ziemnych Decyzja o sposobie wykonywania robót ziemnych zależy od kategorii, gruntu, warunków hydrologicznych, wielkości i rodzaju robót, terminu wykonania, i warunków atmosferycznych. Odspajanie gruntu może być dokonywane ręcznie, mechanicznie, za pomocą materiałów wybuchowych oraz urządzeń hydraulicznych. Wykonywanie wykopów, nasypów: maszyny (koparki jedno- i wielonaczyniowe, jednostki transportowe). Spulchnianie gruntu: zrywarki, młoty, wiertarki udarowe, roboty strzelnicze. Zagęszczanie gruntu: wałowanie, ubijanie. dr inż. Jerzy Obolewicz

Technologia robót zbrojarskich Przygotowanie szkieletów zbrojenia: czyszczenie stali, prostowanie, cięcie, gięcie, zgrzewanie (wiązanie) Dostarczenie prefabrykatów zbrojeniowych z zakładu zbrojarskiego na plac budowy Montaż zbrojenia w deskowaniach Maszyny i urządzenia stosowane przy robotach zbrojarskich dr inż. Jerzy Obolewicz

Technologia robót betonowych Wytwarzanie mieszanki (masy) betonowej: na budowie, w betonowni (zakładzie produkcji masy betonowej) – beton towarowy; Transport masy betonowej: zewnętrzny, na placu budowy; Podawanie i układanie masy betonowej; Zagęszczanie masy betonowej: wibrowanie, odpowietrzanie, prasowanie, wirowanie Przyśpieszanie twardnienia betonu; Beton natryskowy, torkretowanie. dr inż. Jerzy Obolewicz

Modele technologiczne budownictwa mieszkaniowego Współcześnie budownictwo polskie przeobrażeniom technologicznym ulega budownictwo wielorodzinne oraz budownictwo jednorodzinne. Model technologiczny budownictwa uprzemysłowionego występujący w poprzednim okresie realizowany głównie w technologii z wielkowymiarowych elementów nie odpowiada aktualnie społecznym potrzebom. Kierunki przemian w zakresie technologii przedstawiają się następująco : - stosowanie nowych rozwiązań ścian konstrukcyjnych z różnego rodzaju materiałów, bloczków, kształtek nadających się do montażu bez użycia sprzętu dźwigowego; - rozwój i stosowanie technologii monolitycznych, również przy użyciu deskowań traconych stanowiących izolację termiczną; - stosowanie stolarki okiennej o zwiększonej izolacyjności cieplnej, - stosowanie dachów stromych izolowanych termicznie; - doskonalenie rozwiązań ścian zewnętrznych o dobrych wartościach izolacyjnych. dr inż. Jerzy Obolewicz

Racjonalizacja rozwiązań konstrukcyjno-materiałowych dla niskiego budownictwa (1-4 kondygnacji) idzie w kierunku zmniejszenia pracochłonności pracy, zmniejszenia masy konstrukcji nośnych, zmniejszenia energochłonności i transportochłonności, wykorzystania miejscowych materiałów, ograniczenia w stosowaniu ciężkich maszyn budowlanych. Konieczność wprowadzania nowych energooszczędnych technologii oraz zmian strukturalnych wynika z ciągłego wzrostu cen energii, materiałów budowlanych oraz robocizny. Istotnymi elementami obok walorów funkcjonalnych i estetycznych jest koszt budowy oraz koszt eksploatacji. Należy przy tym podkreślić, że w naszych warunkach przy stosowaniu technologii tradycyjnych koszty realizacji stanu surowego pochłaniają około 50 % środków finansowych. dr inż. Jerzy Obolewicz

W warunkach gospodarki rynkowej, przy dostępności bogatego asortymentu materiałów budowlanych, podstawowe elementy budynku mogą być wykonywane wieloma sposobami. W celu wyznaczenia najtańszych rozwiązań spośród możliwych do realizacji w danych warunkach ze względów technicznych winno się wykonywać analizy kosztowe na wszystkich etapach projektowania. Dla podjęcia najkorzystniejszej decyzji przez inwestora winno się każdą koncepcję projektanta i konstruktora przetworzyć na koszty. Niezbędnym bowiem warunkiem efektywnego projektowania jest możliwość oceny wariantowych rozwiązań projektowych. Wartość ekonomiczna jako ocena syntetyzująca stanowi takie mierniki jak, cena, koszt, zysk, itp. dr inż. Jerzy Obolewicz

Do podstawowych czynników zapewnienia jakości należy zaliczyć niezawodność , funkcjonalność, technologiczność. W gospodarce konkurencyjnej jakość jest jednym z istotnych czynników konkurencji. Zwykle podwyższenie jakości pociąga za sobą wzrost kosztów. Efektywność danego systemu technologii należy mierzyć wartością użytkową wyrażającą się w funkcjonalności, niezawodności w eksploatacji, trwałości, nowoczesności, estetyce . Zdolność spełniania tych funkcji w aspekcie wielu kryteriów przez określony system technologii , winno stanowić miarę kompleksowej oceny. dr inż. Jerzy Obolewicz

W literaturze fachowej można znaleźć szczegółowe informacje na temat różnych tradycyjnych rozwiązań technologii budowlanych, jednakże rozwiązania systemowe są chronione przez ich autorów oraz firmy. Nowe normowe wymagania cieplne oraz dostępność na rynku udoskonalonych materiałów budowlanych spowodowało duży postęp w tradycyjnym budownictwie szczególnie jednorodzinnym. dr inż. Jerzy Obolewicz

modeli technologicznych budownictwa … Przegląd modeli technologicznych budownictwa … dr inż. Jerzy Obolewicz