Przygotowała Iwona Dyś iwona.dys@prawo.uni.wroc.pl Rada Ministrów Przygotowała Iwona Dyś iwona.dys@prawo.uni.wroc.pl

Akty prawne Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997r. Ustawa z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów Ustawa z dnia 4 września 1997r. o działach administracji rządowej Ustawa z dnia 3 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie Uchwała nr 190 R M z 29 października 2013r – Regulamin pracy RM – uwaga-akt wewnętrznie obowiązujący !

Terminologia Segment władzy wykonawczej Naczelny organ konstytucyjny państwa, skład, tryb powoływania, zakres działania określony w Konstytucji i aktach niższego rzędu Rząd – Rada Ministrów Rząd – cały system organizacyjny podporządkowany RM, a więc wszystkie organy i aparaty urzędnicze zaliczane do administracji rządowej ( ministrowie, kierownicy urzędów centralnych i terenowa administracja rządowa zorganizowana wokół wojewody bądź podporządkowana określonym organom szczebla centralnego) Rząd – cały system sprawowania władzy w państwie

Pozycja ustrojowa RM Jeden z dwóch podstawowych organów władzy wykonawczej: istnieje obok Prezydenta i nie jest mu podporządkowana, jest natomiast politycznie powiązana z Sejmem RM i jej członkowie ponoszą polityczną odpowiedzialność wobec Sejmu ( za swoją działalność), a odpowiedzialność indywidualną konstytucyjną wobec TS RM to organ kolegialny Podejmuje najważniejsze rozstrzygnięcia dotyczące bieżącej polityki państwa – art. 146 ust. 2 Sprawuje kierownictwo nad systemem administracji rządowej – art. 146 ust. 3 Po wejściu Polski do UE ma także kompetencję określania stanowiska Polski w organach wykonawczych Unii

Skład Organ kolegialny, nie jest to jednak jednolite kolegium złożone z równouprawnionych członków jak np. Sejm Członkowie obligatoryjni: Prezes Rady ministrów i ministrowie – art. 147 ust. 1 Ministrowie: kierujący działami administracji rządowej ( tzw. resortowi ) i ministrowie wypełniający zadania zlecone przez Prezesa RM ( tzw. bez teki ) Członkowie fakultatywni: wiceprezesi RM (arrt.147 ust. 2) i przewodniczący komitetów określonych w ustawach ( art. 147 ust. 4) Poza składem RM ( w rozumieniu pierwszym) : kierownicy urzędów centralnych np. ABW, Agencji Wywiadu, Głównego Urzędu Statystycznego, UOKiK (podległe premierowi), Urząd Komunikacji Elektronicznej, Komendant Główny Policji, Urząd Dozoru Technicznego ( podległe ministrom ). Organy te mają resortowy charakter i zajmują się zarządzaniem określonym odcinkiem adm. rządowej

Pełnomocnicy rządu –działają w ramach zadań RM, zajmują się sprawami o charakterze czasowym, nie mają ustawowej kompetencji, działają w imieniu rządu lub premiera – art. 10 u. RM Kancelaria Prezesa Rady Ministrów – obsługa premiera, RM, koordynowanie prac w ramach rządu, na czele Szef powoływany i odwoływany przez premiera

Kompetencje Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej” – art. 146 ust. 1 Konstytucji Rozstrzyganie strategicznych kwestii o politycznym charakterze Art.146 ust. 2 – domniemanie kompetencji Kierowanie administracją rządową – art. 146 ust. 3 – narzucanie jednolitej polityki działania, badanie stanu polityki Kierowanie wykonaniem budżetu państwa – koordynacja i kontrola, dzielone z MF, właściwa do uchwalania projektu budżetu państwa Zapewnienie wykonania ustaw – wydawanie aktów wykonawczych, prawo inicjatywy ustawodawczej, prawo nadawania klauzuli pilności swoim projektom, prawo zgłaszania poprawek

Zapewnienie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego – wyrażanie zgody na pobyt lub przemieszczanie obcych wojsk – współdziałanie z Prezydentem, samodzielnie wprowadza stan klęski żywiołowej i działa w zakresie zarządzania antykryzysowego Ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi – zawieranie umów międzynarodowych wymagających ratyfikacji i zatwierdzanie i wypowiadanie innych Wydawanie aktów normatywnych – rozporządzenia ( art. 146 ust. 4 pkt. 2) uchwały ( art. 93 ust. 1 Konstytucji )

Prezes Rady Ministrów szef rządu, rzeczywisty kierownik prac rządowych Kompetencje w zakresie tworzenia rządu o dokonywania w nim zmian Udziela kontrasygnaty aktom Prezydenta Jego rezygnacja to upadek całego gabinetu Może zwracać się do Sejmu o udzielenie wotum zaufania Określa szczegółowo zakres działania każdego ministra ( związany ustawami) Kieruje pracami RM, zapewnia wykonanie polityki Rządu, określa sposoby jej wykonania, prawo żądania informacji, sprawozdań i dokumentów, rozstrzyganie sporów kompetencyjnych pomiędzy członkami RM, wyznaczanie zastępstwa nieobecnego ministra Kieruje pracami terenowej administracji rządowej – powołuje i odwołuje wojewodów, wicewojewodów, Zwierzchnictwo nad osobami zatrudnionymi w administracji rządowej ( zwierzchnik korpusu służby cywilnej)

Nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego ( art. 148 pkt Nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego ( art. 148 pkt. 6 ) – ograniczony stosownie do zasady samodzielności samorządu terytorialnego – może dotyczyć tylko legalności działalności samorządu terytorialnego i forma z Konstytucji i ustawy. Wydawanie rozporządzeń ( art. 148 pkt. 3 w zw. z art. 92) i zarządzenia ( art. 93)

Odpowiedzialność Odpowiedzialność Rady Ministrów: Konstruktywne wotum nieufności 46 posłów, Wniosek składany do MS musi wskazywać kandydata na nowego premiera! Dowolne podstawy Głosowany nie później niż na następnym posiedzeniu ale nie wcześniej niż 7 dni od złożenia Przyjęcie – bezwzględna większość ustawowej liczby posłów W razie przyjęcia prezydent udziela dymisji RM, powołuje nowego premiera i na jego wniosek ministrów W razie odrzucenia wniosku kolejny nie może być zgłoszony wcześniej niż przed upływem 3 miesięcy od złożenia odrzuconego, chyba że poprze go 115 posłów

Wotum zaufania Udziela Sejm na wniosek premiera Zwykła większość w obecności połowy ustawowej liczby posłów Udzielenie go oznacza poparcie lub brak dla RM Brak udzielenia poparcia w tym trybie (art.160 K) nie oznacza obligatoryjnego udzielenia dymisji rządowi, bo art. 160 nie przewiduje takich konsekwencji (odmiennie – patrz L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne) Absolutorium Akceptacja działalności finansowej RM W ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego premier przekazuje Sejmowi – opinia KFP, NIK – uchwała w ciągu 90 dni od przedłożenia zwykła większość w obecności połowy ustawowej liczby posłów

Odpowiedzialność członka RM Polityczna – wniosek o wotum nieufności, min. 69 posłów – komisje sejmowe do zaopiniowania – wotum nieufności większością ustawowej liczby posłów – Prezydent odwołuje ministra Konstytucyjna – przed Trybunałem Stanu Karna – jeżeli nie dochodzi do realizacji odpowiedzialności przed TS

Powoływanie RM Konstytucja określa 3 etapy: 1. Podstawowy – art. 154 ust. 1 i 2 2. Pierwszy rezerwowy – art. 154 ust. 3 3. Drugi rezerwowy – art. 155 ust. 1