Klasztory. Małek Eliza 2 monaster, klasztor prawosławny, pełniący przede wszystkim funkcje religijne, ale również wielorakie funkcje kulturowe. Pierwsze.

Slides:



Advertisements
Podobne prezentacje
I część 1.
Advertisements

ПРАВА ЧЕЛОВЕКА И ДЕЙСТВИЯ ПОЛИЦИИ PRAWA CZŁOWIEKA A DZIAŁANIA POLICJI gодинсп. полиции, магистр Томаш Мосио podinsp. mgr Tomasz Mosio.
K O N K U R S wiedzy o Janie Pawle II Przygotowała: Urszula Wyszyńska.
Redukcja sekwentu Huzar, str Dany jest sekwent (1) 1 a+/b+/c, /b+/c, d, b, c+/a+/b, c+/d, /a+/d+/b |- Do sekwentu 1 stosujemy regułę: +|-. Stąd:
Duszpasterstwo religijne w ZSK im. ks. Jana Długosza we Włocławku
Staroruska architektura sakralna
Święty Jan Bosko.
OCENIANIE USTNEGO EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA ROSYJSKIEGO
KONKURS WIEDZY O SZTUCE
Człowiek niezwyczajny …
Tomasz Solecki kl .I d Tradycje Wielkanocne.
Jaki jest następny wyraz ciągu: 1, 2, 4, 8, 16, …?
Dyskretny szereg Fouriera
Aleksander Radiszczew ( )
Rytm życia Eliza Małek.
L ITERATURA ROSYJSKA XVIII W. Literatura doby Piotra I (okres przejścia od piśmiennictwa staroruskiego do literatury nowożytnej) kon. XVII w. – lata 30.
Narodziny nowych form wypowiedzi literackiej
Архитектура и повседневная жизнь древнерусского города /Architektura i życie codzienne w staroruskich miastach Literatura podstawowa: 1.Chorowska M., 2003,
Eliza Małek.
Religia prawosławna.
„PÓJDŹCIE ZA MNĄ…. „PÓJDŹCIE ZA MNĄ… A UCZYNIĘ WAS RYBAKAMI LUDZI” (Mt 4,19)
ROCZNY PLAN PRACY ZESPOŁU SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH NR 4 IM. JANA KLIŃSKIEGO W GNIEŹNIE NA ROK SZKOLNY 2011/2012.
Parafia im. św. Józefa Robotnika w Janowicach
Niech Wam będzie wiosennie, słonecznie i świątecznie
Europejskie źródła kultury polskiej
Siostry Kanoniczki Ducha Świętego.
Uroczystości i działania, jakie zostały podjęte
Obliczamy czas.
Kalendarz 2011 Real Madryt Autor: Bartosz Trzciński.
KALENDARZ 2011r. Autor: Alicja Chałupka klasa III a.
Święta Bożego Narodzenia w Polsce
Parafia Świętego Józefa Robotnika w Janowicach
Galeria zdjęć Projekt edukacyjny „Wiem, co jem” realizowany w ramach
Małgorzata Piątkowska
Polkowicki Uniwersytet Trzeciego Wieku Autor: Mirosław Zbieroń
Zwyczaje żywieniowe Polaków
Skitunnel Ltd. Deutschland Am Grenzhang 18 DE Breitenbrunn OT Tellerhäuser Fon: +49 (0) Fax: +49 (0) Mobil: +49 (0)
Miejsca warte zwiedzenia
Kilka słów o… Świętym Mikołaju
Kalendarz 2011r. styczeń pn wt śr czw pt sb nd
Ratunek przed aborcją ¼ ciąż na świecie kończy się aborcją, - na świecie jest dokonywanych ok. 50 mln aborcji rocznie, co daje liczbę ok. 100 na minutę.
Wielkanoc.
Klasztor w Stams AUSTRIA.
EcoCondens Kompakt BBK 7-22 E.
Autorzy: Stefania Korcz and Agnieszka Nosek
Święta Wielkanocne Tradycje…. 1.
Biwak integracyjny „Smołdziński Las”
Post w innych wyznaniach chrześcijańskich
POSILENI W SAKRAMENCIE EUCHARYSTII
Literatura staroruska
„Wyjątkowy dzień!” Rzecz o trzecim przykazaniu.
Tradycje Wielkanocne.
Kalendarz 2020.
Świąt Wielkanocnych-między
Legenda o Świętym Dawidzie
Święta w Polsce Jakub Kasperek Kl. 1F.
Moskwa Sobór błogosławionego Bazylego Moskwa Odbudowany Sobór Chrystusa Zbawiciela w Moskwie Kremlowskie Sobory Moskwa Kremlowskie Sobory Moskwa Sobór.
ZAKONY I KLASZTORY Zakon – organizacja, której członkowie oddają się w sposób szczególny wypełnianiu zasad danej religii. Członkowie zakonu (mężczyźni.
Предпринимательство у студентов Вроцлавского политехнического университета Адам Сулих Ежегодная международная конференция «Вузовское обучение предпринимательству.
МОСКВА. Moskwa (ros Москва) - stolica Rosji i największe miasto tego kraju. Jest także największym miastem Europy, liczącym 12,1 mln mieszkańców. Jeden.
Klasztor Heiligenkreuz Okazały średniowieczny klasztor Cystersów założony został w pierwszej połowie połowie XII. Przywiezione z Jerozolimy święte relikwie.
Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. (J 6,54)
Zwyczaje i tradycje Wielkanocne w Bullerbyn.
ROK LITURGICZNY CO? KIEDY? JAK i DLACZEGO?.
TRIDUUM PASCHALNE CENTRUM ROKU LITURGICZNEGO
POKUTA – POST - NAWRÓCENIE
PATRON WALII Święty Dawid.
Rok Liturgiczny.
Święta Wielkanocne.
Zapis prezentacji:

Klasztory

Małek Eliza 2 monaster, klasztor prawosławny, pełniący przede wszystkim funkcje religijne, ale również wielorakie funkcje kulturowe. Pierwsze m. powstały na Rusi już na pocz. XI w., stając się od razu ważnymi ośrodkami krzewienia kultu religijnego, ale też ośrodkami kultury piśmienniczej i artystycznej (tu spisywano najstarsze kroniki, kopiowano i przepisywano księgi, iluminowano rękopisy, zakładano pracownie malarstwa ikonowego). Z powodu braku sieci świeckich szkół m. długo pełniły jednocześnie funkcje edukacyjne, kształcąc nie tylko przyszłych mnichów, ale również osoby świeckie. W 2. poł. XIX w. w Rosji było ok. 600 m., w tym takie znaczące, jak Ławra Troicko-Siergijewska, m. Sołowiecki, Wałaamski, Zadoński. Po rewolucji klasztory były stopniowo zamykane i likwidowane, w latach 80. było ich w całym ZSRR ok. 20. Dzisiaj liczba i rola prawosławnych m., które stopniowo odzyskują nie tylko swoje siedziby, ale również zaludniają się mnichami, znowu rośnie. W 1991 działało w Rosji 80 męskich i żeńskich m.

Małek Eliza 3 Mnich Монах есть тот, кто держится одних только Божиих словес и заповедей во всяком времени и месте, и деле. Монах есть всегдашнее понуждение естества и неослабное хранение чувств. Монах есть тот, у кого тело очищещнное, чистые уста и ум просвещенный.(Иоанн Лествичник). Монах уходит далеко от мира не потому, что он ненавидит мир, но потому, что он любит его Монах есть далекий маяк, утвержденный высоко на скалах и своим сиянием освещающий моря и океаны для того, чтобы караваны шли верным путем и достигали Бога - пункта своего назначения Настоящий монах - это свет миру. (Старец Паисий Святогорец)

Małek Eliza 4 Особое место в жизни и архитектуре Древней Руси принадлежит монастырям. Монастыри строились как внутри феодальных городов, нередко рядом с княжескими дворцами (так было в Киеве, во Владимире-на-Клязьме, Новгороде Великом и многих других городах), так и в местах пустынных, отдалённых от жилых мест. Чаще всего начало монастырю давал личный подвиг монаха, пытающегося найти уединенное место для размышлений и молитв. Основатели будущего монастыря обычно рубили в лесу часовню[1], благодаря чему лес, чаща, глухое место, в котором до сих пор обитали[2] дикие звери и демонические существа, превращался в место, где строились монашеские кельи и церкви, в которых иноки[3] непрестанно молились Богу за себя и русскую землю.[1][2][3] [1] часовня [–вни; род. мн. –вен] kaplica [1] [2] обитать [–таю, –таешь] zamieszkiwać [2] [3] инок [–ка] mnich (prawosławny) / zakonnik (prawosławny) [3]

Małek Eliza 5 Так возник Киево-Печерский монастырь ( ) вблизи Киева, таково было начало Троице- Сергиевой лавры[1] (основанной в 1337 г. преп.[2] Сергием Радонежским), Кирилло- Белозерского монастыря (основанного в 1397 г. на берегу Сиверского озера преп. Кириллом Белозерским), Соловецкого монастыря (основанного в 1429 г. преподобными Германом и Савватием) и многих других.[1][2] [1] лавра [–ры] ławra (duży klasztor prawosławny) [1] [2] преподобный wielebny [2]

Małek Eliza 6 В состав монастырского комплекса входят не только монастырские кельи и церкви, но также хозяйственные постройки (кухня, пекарня, мельница, кузница и т.п.), трапезная[1] палата, богадельня[2], больничные палаты, а в самых богатых и самых почитаемых также княжеские (царские) хоромы на случай приезда княжеской (царской) семьи на богомолье[3]. Важное место в монастырях занимали библиотеки и скриптории, в которых велась переписка книг, иконописные мастерские.[1][2][3] В монастырях хоронились князья, члены царской семьи, деятели русской культуры. [1] трапезная [–ной] refektarz [1] [2] богадельня [–льни; род. мн. –лен] (приют) przytułek [2] [3] богомолье [–лья] pielgrzymstwo / pielgrzymowanie [3] на богомолье (идти, пойти и т. п.) na pielgrzymkę

Małek Eliza 7 Plan zabudowy klasztoru

Małek Eliza 8 Lokalizacja monasterów Монастыри, как и город, имели живописную свободную планировку, привязанную к въездным воротам и центральной группе зданий. Монастыри и их укрепления воздвигались под «смотрением» духовных отцов и согласовывались с природными условиями, что придавало каждому из них неповторимый облик. Несмотря на это, в монастырских ансамблях можно проследить общие архитектурно-планировочные принципы, связанные с религиозно-символическими представлениями, уподоблявшими монастыри небесному граду – горнему Иерусалиму. Концентричность общего построения при главенстве собора отражала средневековую картину мироздания. Композиция монастырей рассчитана на заранее определённый путь движения посетителей (см. рисунок). Подходящего к монастырю встречала лента стен, перерезаемая вертикалями башен. Внимание приковывало декоративное пятно «святых» ворот, за которыми возвышались основные культовые строения. Пройдя под сводами ворот на территорию обители, посетитель видел господствующий объем собора.

Małek Eliza 9 Klasztor Kijowsko-Pieczerski, widok z zachodu : rus.ru/cgi-bin/or_file.cgi?5_818www.ortho- rus.ru/cgi-bin/or_file.cgi?5_818 апада

Małek Eliza 10 Многие из монастрей со временем превращались в крупные архитектурные ансамбли, нередко приобретая форму и значение «государевой крепости». Окруженные мощными каменными стенами часто служили убежищем и последним оплотом в борьбе с многочисленными врагами. Так, например, Москва была окружена полукольцом монастырей (к их числу относятся: Спасо-Андроников, Новоспасский, Симонов, Данилов, Донской и Новодевичьий монастыри), оберегающих дороги, ведущие в столицу. Z czasem monastery przekształcały się w duże zespoły architektoniczne, nierzadko stając się twierdzą carską. Otoczone wysokimi murami mogły (i często służyły) jako miejsce schronienia przed wrogami. Moskwa była otoczona wianuszkiem takich umocnionych monasterów, które zagradzały wrogom dostęp do stolicy ze wszystkich czterech stron świata.

Małek Eliza 11 Кирилло-Белозерский мужской монастырь был основан в 1397 г. в малообжитых лесах на Белом озере будущим святым Кириллом Белозерским. Он быстро стал известным центром духовного просвещения. В царствование Ивана Грозного Кирилло-Белозерский монастырь, благодаря многочисленным пожертвованиям[1] и вкладам[2], превратился в один из богатейших монастырей Московской Руси.[1][2] В XVI в. был обведен мощной каменной стеной, благодаря чему монастырская крепость выдержала осаду польских войск в гг. [1] пожертвование [–ния] (дар, взнос) dar / ofiara (pieniężna) [1] [2] вклад [–да] (вложение) wpłata [2]

Małek Eliza 12

Małek Eliza 13 Monaster Cyrylo-Białozierski

Małek Eliza 14

Małek Eliza 15 Dobroczynna działalność klasztorów Троице-Сергиев монастырь был особенно широко известен своей благотворительностью. «Туда, писал Герберштейн (во 2-й четверти XVI в.), ежегодно стекается множество народа, чтобы поклониться святыне... И сколько бы ни собралось людей, всем всегда хватает еды, и всегда остается столько, сколько нужно для пропитания монастырских слуг, так что там никогда нет ни недостатка, ни избытка». Иностранцы писали о благотворительности и других обителей[750]. По Уложению 1649 г. нищие, которые живут на территории монастыря и кормятся от монастыря, подсудны церковному суду[751].

Małek Eliza 16 XIV в. в семидесяти километрах к северу от Москвы преподобным Сергием Радонежским был основан мужской монастырь, главным храмом которого стал храм во славу Святой Троицы. Со временем монастырь стал признанным духовным центром русского православия. «Его [т.е. Сергия - Э. М.] спокойная, чистая и святая жизнь наполнила собой почти столетие. Входя в него скромным мальчиком Варфоломеем, он ушел одной из величайших слав России» – писал Иван Шмелев.

Małek Eliza 17 « Сергий пришел на свою Маковицу скромным и безвестным юношей Варфоломеем, а ушел прославленнейшим старцем. До Преподобного на Маковице был лес, вблизи – источник, да медведи жили в дебрях по соседству. А когда он умер, место резко выделялось из лесов и из России. На Маковице стоял монастырь – Троице-Сергиева Лавра [...]. Вокруг расчистились леса, поля явились, ржи, овсы, деревни. Еще при Сергии глухой пригорок в лесах Радонежа стал светло- притягательным для тысяч. Через тридцать лет по смерти были открыты мощи Сергия – и на поклоненье им ходили богомольцы нескольких столетий [...], проложивших тропки торные по большаку к Сергиеву Посаду. И получилось так: кто меньше всех «вкусил меда» от жизни – более всех дал другим, но в иных сферах. [...] Исторически Сергий воспитывал людей, свободных духом, не рабов, склонявшихся перед ханом... Душевное воздействие Святого сыграло роль в истории России, как сыграло свою роль само распространение монастырей». (Шмелев)

Małek Eliza 18 Związek monasteru z dziejami Rosji В 1380 году преп. Сергий благословил Дмитрия Донского перед походом на Куликовскую битву, в которой приняли участие двое монахов из обители – Пересвет и Ослябя (о их подвигах сообщают летописи и Задонщина). У мощей святого супруга Иоанна III София «вымолила» рождение наследника престола. Иван Грозный молился в Троице-Сергиевой лавре перед походом на Казань. В гг. монастырь выдержал 16-месячную осаду польско-литовских войск. В 1689 г. в его стенах скрывался, спасаясь от убийц, посланных его сводной сестрой – царевной Софьей, юный Петр. В 1812 г. Лавра чудом избежала разорения наполеоновскими войсками (отряд заблудился в тумане и вернулся в Москву). Перечень можно было бы продолжить. В настоящее время на территории Троице-Сергиевой лавры находится Московская духовная семинария, Московская духовная академия и музей.

Małek Eliza 19 Ławra Troicko-Siergijewska, jeden z najstarszych i otoczonych największym kultem ros. klasztorów prawosławnych w mieście Siergijew Posad. Powstała na miejscu monasteru zał. w poł. XIV w. przez Siergija Radonieżskiego. W został on otoczony półtorakilometrowym murem z 12 basztami, umocnionym po oblężeniu przez wojska polskie w Miano Ławry otrzymał w W skład zespołu architektonicznego Ławry wchodzą dzisiaj zabytki najwyższej klasy. Są to: sobór Troicki ( ) z relikwiarzem św. Siergija Radonieżskiego, ikonostasem Andrieja Rublowa i Daniiła Czornego i malowidłami ściennymi z XVII w., sobór Uspieński ( ) z freskami z 1684 oraz cerkwie: Duchowska (1476), Zosimy i Sawwatija ( ), wraz z budynkami szpitalnymi, nadbramna cerkiew Jana Chrzciciela (1699), budynek refektarza z cerkwią św. Siergija Radonieżskiego ( ), zespół cel mnichów (XVII-XIX w.), pałace metropolity i cara z końca XVIII w., 5-kondygnacyjna dzwonnica ( ) i in.

Małek Eliza 20 Ławra Troicko-Siergijewska

Małek Eliza 21 Klasztory jako cele pielgrzymek Древнерусские монастыри были также местами поломничеств. В них хранились или чудотворные[1] иконы, или мощи[2] святого, которым поклонялись и перед которыми молились богомольцы. Так, например, князь Василий III ( ) со своей женой княгиней Еленой Глинской ездили в Кирилло- Белозерский монастырь помолиться в этом святом месте о «разрешении от бесчадия», а когда у них родился сын – будущий царь Иван Грозный, благодарные родители пожертвовали в монастырь деньги на строительство двух церквей: Архангела Гавриила и Иоанна Предтечи. Сам Иван Грозный неоднократно навещал Кирилло-Белозерский монастырь и знал монастырские уставы[3] (ср. его послание монахам Кирилло-Белозерского монастыря, в котором царь упрекает их в том, что они забыли заветы[4] основателя обители и ведут беспутный образ жизни: Иван упрекает их в непомерном пьянстве и праздности, в разрушении правил монашеского общежительства).[1][2][3][4] [1][1] чудотворный [–рен, –рна] (напр. икона, климат, воздух) cudowny [2] мощи [–щей] relikwie [2] [3] устав [–ва] 1. regulamin 2. (организации, учреждения) statut à по уставу (согласно уставу) regulaminow [3] [4] завет [–та] (наказ) nakaz [4]

Małek Eliza 22 Ławra Troicko-Siergijewska, w której już 30 lat po śmierci jej założyciela odsłonięto ciało świętego, stało się miejscem pielgrzymek. Do klasztoru udawali się książęta i carowie, ale również prości ludzie, chorzy, opuszczeni, kalecy, każdy albo z podziękowaniem za dotychczasowe łaski, albo z prośba o pomoc. Троице-Сергиева лавра, в которой через тридцать лет после смерти святого были открыты мощи Сергия, стала местом, куда приходили (и все еще приходят) поломники. Среди них были цари и бабы в лаптях, больные, увечные, просившие о помощи, и благодарившие за оказанные ласки. Od końca XVII w. pielgrzymi mogli kupić w klasztorze tanie obrazki łubkowe z wizerunkiem świętego i jego klasztoru, można było napełnić naczynie wodą z cudownego źródełka i zanieść ją do domu dla tych, którzy nie mieli szczęścia przybyć na to miejsce osobiście. С конца XVII в. паломники могли приобрести в монастыре лубочные картинки с изображением обители или ее небесного покровителя, наполнить сосуд водой из святого источника

Małek Eliza 23 Mnich Монах есть тот, кто держится одних только Божиих словес и заповедей во всяком времени и месте, и деле. Монах есть всегдашнее понуждение естества и неослабное хранение чуваств. Монах есть тот, у кого тело очищещнное, чистые уста и ум просвещенный. (Иоанн Лествичник). Монах уходит далеко от мира не потому, что он ненавидит мир, но потому, что он любит его Монах есть далекий маяк, утвержденный высоко на скалах и своим сиянием освещающий моря и океаны для того, чтобы караваны шли верным путем и достигали Бога - пункта своего назначения Настоящий монах - это свет миру. (Старец Паисий Святогорец)

Małek Eliza 24 XI век - сохранились сведения о 19 монастырях XII век - век расцвета монашества, монастыри основывались во всех крупнейших городах нач. XIII в конец XVI в (в том числе 114 женских) 1917 г монастырей (из них 537 женских)

Małek Eliza 25 Życie codzienne mnichów było regulowane przez Regułę (Ustaw) Rytm świąt wyznaczały dwa cykle roczne (cykl świąt nieruchomych, poświęconych Chrystusowi, M. Boskiej i świętym, oraz cykl świąt ruchomych, związanych z Wielkanocą), dopełnieniem ich były cykle tygodniowe, liturgiczne wspomnienia określonych wydarzeń z Historii świętej oraz świętych. Modlitwa i uczestnictwo w nabożeństwach przeplatałay się z pracą fizyczną (nawet opaci, przeorzy trudnili się pracami ręcznymi), odpoczynek Uroczyście świętowano także dzień śmierci założycieli monasterów.Tak np. w monasterze Josifo-Wołokołamskim w dniu śmierci Josifa Wołockiego mnisi otrzymywali lepsze jedzenie niż na inne święta cerkiewne. Stoły nakrywano najdroższymi obrusami, 8 (w przeddzieńświęta) i 9 września mnisi jedli biały chleb, 8 IX dodatkowo dwa dania z ryb gotowanych z dodatkami, z chrzanem i gorczycą (musztardą), szczi i kaszę na mleku, a 9.IX - 3 dania ze smażonych ryb, pieczone pierogi, pierożki z jajkami i miodem oraz kwas na miodzie. Jeśli 9 IX wypadał w środę lub piątek, bracia otrzymywali grochówkę z papryką, ćwiartkę chleba i kubek kwasu, a uroczysta uczta była przenoszona na nastepny dzień. 9 IX wszyscy żebracy,ubodzy i pielgrzymi również otrzymywali obfity poczęstunek, a mnisi rozdawali żebrakom drobne pieniądze z klasztornego skarbca. Na Wielkanoc tamże Posiłki były obfite, ale lekkie: podawano wielkanocne kulicze (okrągłe drożdżowe placki), biały chleb, który można było jeść do woli, gotowane kraszanki, świeże ryby (dwa gatunki - jeden gotowany, drugi smażony), kaszę na mleku, kwas miodowy do obiadu i kwas chlebowy na kolację, na kolację - znowu dania rybne. (Por. И.К.Смолич, Русское монашество )И.К.Смолич, Русское монашество

Małek Eliza 26 Posty Rozróżniano cztery stopnie postu: najsurowszy, czyli całkowite powstrzymanie się od przyjmowania pokarmów, obowiązywał w poniedziałek i wtorek pierwszej niedzieli Wielkiego Postu i w Wielki Piątek. W pozostałe dni Wielkiego Postu Typikon pozwalał na jeden posiłek (po zachodzie słońca). Drugi stopień: suchojadienije - Jedzenie warzyw z olejem – to trzeci stopień postu, jedzenie ryb – czwarty (taki post zalecano na Zwiastowanie NMP, jeśli swięto nie przypadało w Wielki Tydzień, oraz na święto Входа Господня в Иерусалим.

Małek Eliza 27 Mnisi to też ludzie, niestety. Jednym z najczęściej piętnowanych grzechów czarnego duchowieństwa było pijaństwo. Reguły klasztorne bardzo surowo potępiają nadużywanie alkoholu i zakazują trzymania i picia piwa oraz wina w celach, ale odstępstwa od ich zaleceń są powszechne. 49 rozdział Stogławu (1566) surowo karci mnichów za tę słabość, a Iwan Groźny w liście do mnichów Cyrylo-Białozierskiego monasteru (1573) wypomina im ten sam grzech. Postanowienia kolejnych soborów (1667 i 1682 r.) skierowane przeciw pijaństwu duchowieństwa są dowodem na brak postępów w walce z tym groźnym nałogiem. Literatura plebejska XVII wieku pokazuje wielu mnichów, którzy nie tylko nadmiernie piją, ale także uganiają się za spódniczkami. (por. żartobliwą skomoroszynę o czerńcu, który w worku próbuje wnieść do klasztoru dziewkę, udając, że dźwiga wór z kapustą).

Małek Eliza 28 Znaczenie monasterów dawniej i dzisiaj Без монастырей невозможно представить русскую культуру. История монастырей и монашества в России тесно переплетаются с историей нашего Отечества, и возрождение этих институций воспринимается многими россиянами как возрождение национальной идентичности и традиционных ценностей, как симптом нравственного оздоровления общества, антитеза бездуховности и погоне за одним материальным достатком. Значение монастырей сегодня велико и далеко выходит за рамки "удовлетворения религиозных потребностей верующих людей". Поэтому как в прошлом, так и сейчас в монастыри устремляются православные паломники и светские туристы, их не оставляют вниманием политики и деятели культуры». ( Интересующимся реальным или виртуальным участием в паломнических, туристических и экскурсионных поездках в русские монастыри рекомендую посмотреть сайты Паломнического центра Московского Патриархата ( и сайт Паломнической службы «Радонеж» (

Małek Eliza 29 Prawosławne monastery w Polsce

Małek Eliza 30 Monastery jako ośrodki kultury piśmienniczej (skryptoria, później drukarnie) Monastery jako ośrodki kultury muzycznej i malarskiej Monastery jako ośrodki kultury agrarnej etc., przytułki dla sierot