dLibra – Środowisko dla Biblioteki Cyfrowej Cezary Mazurek Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe dlibra@man.poznan.pl

Plan Czym są biblioteki cyfrowe Co to jest dLibra ? Jak funkcjonuje dLibra ? Publikacja w bibliotece cyfrowej Organizacja biblioteki cyfrowej Metadane i uprawnienia Przykłady

cyfrowe udostępnianie Definicja Biblioteka cyfrowa to: cyfrowe zasoby + cyfrowe opracowanie cyfrowe udostępnianie

Definicja (2) Biblioteka cyfrowa to biblioteka źródeł zawierających multimedialne obiekty (teksty, wideo, dźwięk, obraz) wraz z opisującymi je metadanymi i zestawem narzędzi do wprowadzania, aktualizacji i udostępniania poprzez zaawansowaną infrastrukturę sieciową

Biblioteka cyfrowa – fazy powstawania Digitalizacja Archiwizowanie lokalne (np. tiff) Konwersja do formatu biblioteki cyfrowej html, pdf obudowa w formacie XML Wprowadzenie do biblioteki cyfrowej Opis hasłowy (katalogowanie) Modyfikacja, tworzenie nowych wersji

Dane -> Informacja -> Wiedza Biblioteki cyfrowe Biblioteki cyfrowe muszą integrować dostęp do materiałów z dostępem do narzędzi, które te materiały przetwarzają Dane -> Informacja -> Wiedza

Biblioteka cyfrowa – wymagania Powszechny dostęp do publikacji Dostęp za pomocą przeglądarki internetowej Odczyt i wydruk treści publikacji Przeglądanie biblioteki Wyszukiwanie dokumentów Subskrypcje

Biblioteka cyfrowa – wymagania Trwałość Wiarygodność Zarządzanie cyklem życia publikacji Role użytkowników biblioteki

Biblioteka cyfrowa – wymagania Trwałość Wiarygodność Zarządzanie cyklem życia publikacji Role użytkowników biblioteki Zarządzanie wersjami Na poziomie publikacji Na poziomie elementów składowych

Biblioteka cyfrowa – wymagania Narzędzia komunikacja z innymi bibliotekami cyfrowymi wsparcie dla pojedynczych czytelników jak też dla pracy w grupie budowanie struktur semantycznych zaawansowane mechanizmy wyszukiwania tworzenie i wykorzystywanie specjalizowanych kolekcji, wystaw

Wprowadzenie - dLibra dLibra to oprogramowanie rozwijane w PCSS, które wspomaga: tworzenie bibliotek cyfrowych tworzenie zasobów cyfrowych archiwów obsługę elektronicznych wydawnictw

Wprowadzenie – dLibra Rosnące możliwości publikacji elektronicznej dLibra – środowisko zarządzania dokumentami cyfrowymi wspierające: Czytelników Autorów Wydawców

Co to jest dLibra ? Wspomaganie procesów związanych z publikacją elektroniczną Zarządzanie zawartością biblioteki: umieszczanie w bibliotece nowych publikacji zarządzanie dostępem

Co to jest dLibra ? Wspomaganie procesów związanych z publikacją elektroniczną Udostępnianie czytelnikom zawartości biblioteki: wyszukiwanie przeglądanie

Jak funkcjonuje dLibra? Wprowadzanie, aktualizacja, ... Serwer biblioteki cyfrowej dLibra Oprogramowanie dLibra Redaktor Wyszukiwanie, przeglądanie WWW Czytelnik

Publikacja elektroniczna Reprezentuje pewną wyodrębnioną treść (artykuł naukowy, raport, książkę, film) Struktura publikacji elektronicznej: Pojedynczy plik (np. PDF, MS Word, ...) Zbiór plików (np. HTML,...)

Cykl życia publikacji elektronicznej Przygotowanie treści Umieszczenie w bibliotece Udostępnienie czytelnikom pierwszej wersji Modyfikacja treści Umieszczenie zmodyfikowanych plików w bibliotece Udostępnienie czytelnikom kolejnej wersji ...

Cykl życia publikacji elektronicznej Przygotowanie treści Umieszczenie w bibliotece Udostępnienie czytelnikom pierwszej wersji Modyfikacja treści Umieszczenie zmodyfikowanych plików w bibliotece Udostępnienie czytelnikom kolejnej wersji ...

Cykl życia publikacji elektronicznej Wydanie 1 Wydanie 2 Wydanie 3 Poziom publikacji Poziom elementów składowych Monografie Wersja 1.1 Fotografia Wersja 1.1 Wersja 1.2 Życiorys Wersja 1.1 Wersja 1.2 Wersja 1.3

Organizacja biblioteki Hierarchiczna struktura katalogów zarządzanie zawartością biblioteki zarządzanie dostępem Informatyka Bazy danych Relacyjne ... Obiektowe Sieci komputerowe Matematyka Algebra

Dublin Core Metadata Set Metadane Zapewniają jednolity opis obiektów składowych biblioteki (katalogów, wydań, wersji plików) Dublin Core Metadata Set <atrybut> <wartość> Title Tytuł publikacji Creator Twórca publikacji ... ...

Metadane Dublin Core Cele: łatwość tworzenia i utrzymania, powszechnie zrozumiała semantyka, międzynarodowy zakres, rozszerzalność Atrybuty: tytuł, autor, słowa kluczowe, opis, wydawca, współpraca, data, typ zasobu, format, identyfikator, źródło, języki, powiązanie, zakres

Metadane Dublin Core w XML <metadata> xmlns:dc=„http://www.openarchives.org/OAI/dc.xsd”> <dc:creator> Cezary Mazurek </dc:creator> <dc:title> dLibra – Środowisko Biblioteki Cyfrowej </dc:titile> <dc:date> 2003-03-14 </dc:date> <dc:publisher> Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe </dc:publisher> </metadata>

Metadane Typowe funkcje wyszukiwanie zarządzanie dokumentami kontrola uprawnień identyfikacja wersji certyfikaty autentyczności określenie statusu opis struktury publikacji określenie lokalizacji opis procesów

Metadane dLibra zapewnia możliwość definiowania własnych schematów metadanych oraz rozszerzanie przyjętych

Zarządzanie dostępem Trzy klasy użytkowników: Rodzaje uprawnień: czytelnicy redaktorzy administratorzy biblioteki Rodzaje uprawnień: uprawnienia do katalogów uprawnienia do publikacji uprawnienia administracyjne

Zarządzanie dostępem Trzy klasy użytkowników: Rodzaje uprawnień : czytelnicy redaktorzy administratorzy biblioteki Rodzaje uprawnień : uprawnienia do katalogów uprawnienia do publikacji uprawnienia administracyjne

Uprawnienia do publikacji Przeglądanie Przeglądanie opublikowanych wydań publikacji Odczyt Przeglądanie wszystkich wydań publikacji Zarządzanie Zarządzanie uprawnieniami do publikacji i edycja zawartości

Greenstone Digital Library Zarządzanie statycznymi zasobami na stronach WWW i CD-Romach Brak wsparcia procesu przygotowania i poprawiania dokumentów Przykład zastosowania: Projekt Gutenberg (3771 dokumentów, 1732 Mb, głównie klasyka literatury pięknej)

DIENST Protocol Protokół wymiany informacji pomiędzy bibliotekami cyfrowymi (opracowany z myślą o dokumentach z dziedziny informatyki i innych nauk ścisłych) Brak wsparcia procesu przygotowania i poprawiania dokumentów Przykład: Networked Computer Science Technical Reference Library Rozwijany w projekcie Unii Europejskiej Scholnet

Isite Information System Zarządzanie statycznymi zasobami na stronach WWW Umożliwia dostęp do zasobów przez protokół Z39.50 i e-mail Brak wsparcia procesu przygotowania i poprawiania dokumentów

Biblioteki komercyjne Udostępniają w Internecie dokumenty w postaci cyfrowej Korzystanie jest odpłatne

Program dLibra

Program dLibra

Program dLibra-Redaktor Umieszczanie w bibliotece nowych publikacji Pobieranie publikacji z biblioteki Uaktualnianie publikacji Zarządzanie prawami do publikacji

dLibra-Redaktor

dLibra-Redaktor

dLibra - Aktualizacja

dLibra – Nowe wydanie

Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa

Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa Katalog podzielony na trzy kolekcje: Dziedzictwo kulturowe Materiały dydaktyczne Materiały regionalne Ponad 50 publikacji, m.in. M.Kopernik: De revolutionibus orbium coelestium J.Długosz: Historia Polonica... Mapa Poznania z 1808 r. Głos Wielkopolski - Dodatek nadzwyczajny z 9 maja 1945 roku ...

Biblioteki Cyfrowe w PIONIERZE Tworzenie sieci regionalnych bibliotek cyfrowych Opracowanie i przyjęcie konwencji komunikacji i wymiany informacji Powiązanie z systemami katalogowymi Budowa usług i aplikacji wykorzystujących zasoby bibliotek cyfrowych

Postępy prac Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa Rezultaty ostatnich prac: 1 października 2002 http://www.wbc.poznan.pl Rezultaty ostatnich prac: Indeksowanie haseł Wczytywanie opisów hasłowych z pliku RDF Obsługa XML Uzgodnienie formatów zbiorów oraz opisów

Podsumowanie dLibra to oprogramowanie do zarządzania zawartością biblioteki cyfrowej Publikacja w bibliotece cyfrowej to zarówno jeden plik jak też zestaw plików z uwzględnieniem historii ich zmian dLibra zapewnia opis hasłowy wszystkich obiektów biblioteki Elastyczny system uprawnień pozwala na rozproszone zarządzanie zawartością biblioteki

Dziękuję za uwagę! dLibra Digital Library Framework Cezary Mazurek Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe dlibra@man.poznan.pl