Wizerunek lekarza anestezjologa w opinii Adam Pytliński Wizerunek lekarza anestezjologa w opinii pacjentów i członków ich rodzin. Ankietowa próba oceny. Promotor: Prof. Dr hab. Roman Szulc I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Katedry Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 im. Przemienienia Pańskiego ul. Długa 1 / 2, 61 – 848 Poznań Poznań 2007

Wstęp Praca niniejsza jest spojrzeniem osoby spoza środowiska lekarskiego i próbą oceny wizerunku lekarza anestezjologa poprzez aspekty organizacji jego pracy, a także organizacji oddziału anestezjologii i intensywnej terapii. Autor pracy nie posiada dyplomu lekarza medycyny. Jest on absolwentem Wydziału Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.

Cel pracy Przedmiotem i zarazem celem głównym niniejszej rozprawy jest przedstawienie wizerunku lekarzy anestezjologów w opinii pacjentów i członków ich rodzin. Cel powyższy realizowany był w oparciu o badania ankietowe. Cele pośrednie przedstawiono w formie hipotez badawczych zostały potwierdzone w oparciu o uzyskane wyniki.

Hipotezy (1) 1. Lekarz anestezjolog jest specjalistą jeszcze mało znaną w społeczeństwie. 2. Praca lekarza anestezjologa jest często anonimowa, niedoceniana, zarówno przez środowisko medyczne jak i społeczeństwo. 3. Znaczenie / pozycja tej specjalności w środowisku medycznym i w społeczeństwie nie jest doceniana.

Hipotezy (2) 4. Zakres czynności / obowiązków, jakie są udziałem lekarza anestezjologa są mało znane opinii społecznej. 5. Rozmowa przedoperacyjna i kontakt pooperacyjny lekarza anestezjologa z pacjentem ma wpływ na wizerunek lekarza anestezjologa.

Materiał i metodyka (1) - teren i organizacja badań Badania ankietowe przeprowadzone zostały wśród pacjentów przebywających w obrębie oddziałów anestezjologii i intensywnej terapii oraz oddziałów chirurgicznych trzech poznańskich szpitali. Do badania włączono również członków rodzin pacjentów. Dobór próby badawczej: a) Pacjenci: 200 osób, b) Członkowie rodzin pacjentów: 200 osób.

Materiał i metodyka (2) - badania pilotażowe W fazie poprzedzającej realizację badań, przeprowadzono badania pilotażowe obejmujące 30 osób. Celem tych badań było sprawdzenie poprawności sformułowanych w ankiecie pytań tak, aby były one w pełni zrozumiałe dla respondentów. Po ich zakończeniu wprowadzono do ankiety korekty, a następnie przystąpiono do realizacji zbierania materiału badawczego. Respondenci biorący udział w fazie badań pilotażowych nie byli włączeni do osób odpowiadających na pytania pełnej ankiety.

Materiał i metodyka (3) - główne zagadnienia ankiety Ankietowanych poproszono m.in. do odpowiedzi na następujące pytania: 1. Kim jest anestezjolog? 2. Zakres czynności jakie są udziałem lekarza anestezjologa. 3. Kto kieruje oddziałem anestezjologii i intensywnej terapii? 4. Czy przedoperacyjna rozmowa z anestezjologiem była potrzebna? 5. Jaki wpływ miała ta rozmowa na wizerunek anestezjologa?

Materiał i metodyka (4) - kryteria podziału grupy badawczej Grupa 400 respondentów została podzielona na dwie podgrupy; na grupę pacjentów i grupę członków ich rodzin. Nie stosowano podziału respondentów, na pacjentów „przedoperacyjnych” i „pooperacyjnych”, lecz przyjęto następujące kryterium: 1) pacjenci, którzy mieli kontakt z lekarzem anestezjologiem (nawet, gdy byli to pacjenci, którzy nie mieli w przeszłości zabiegu operacyjnego, lecz byli już po rozmowie przedoperacyjnej z lekarzem anestezjologiem) oraz 2) pacjenci, którzy nigdy w przeszłości nie mieli kontaktu z lekarzem tej specjalności.

Wyniki (1) - dane demograficzne W badaniu wzięło udział 189 kobiet (47 %) i 211 mężczyzn (53 %). Najmłodszy respondent miał 32 lata, natomiast najstarszy 77 lat. Średnia wieku respondentów wynosiła 58,4 lata. 362 respondentów (90,5 %) było w przeszłości operowanych. Wykształcenie respondentów przedstawia poniższa rycina. Ryc. 1. Wykształcenie respondentów.

Wyniki (2) Dla 79% respondentów anestezjolog jest lekarzem, natomiast co dziesiąty badany stwierdził, że anestezjolog nim nie jest. Ryc. 2. Kim jest anestezjolog?

Wyniki (3) Ponad 90%, spośród 400 respondentów, stwierdziło, że anestezjolog ma wyższe wykształcenie. Ryc. 3. Wykształcenie anestezjologa.

Wyniki (4) Świadomość społeczna oparta o badania na temat wykonywanych przez anestezjologa zadań jest następująca: - 91% ankietowanych wie, iż anestezjolog wykonuje znieczulenie do zabiegu, - Według 69% ankietowanych anestezjolog sprawuje opiekę okołooperacyjną, - 59% respondentów stwierdziło, że anestezjolog zajmuje się walką z bólem, - jedynie 44% ankietowanych miało świadomość, że anestezjolog działa w stanach zagrożenia życia.

Wyniki (5) 43% ankietowanych stwierdziło, iż oddziałem anestezjologii i intensywnej terapii kieruje anestezjolog. Podobny był odsetek respondentów, którzy twierdzili, że kierownikiem tego oddziału jest chirurg. Ryc. 4. Kto kieruje oddziałem anestezjologii i inetnsywnej terapii?

Wyniki (6) Ponad 44% badanych uważa, że środki masowego przekazu przedstawiają anestezjologa w niewłaściwy sposób. Blisko 40% stwierdziło jednak, że jest on przedstawiany w sposób właściwy.   Ryc. 5. Wizerunek anestezjologa w środkach masowego przekazu.

Wyniki (7) Według połowy ankietowanych anestezjolog posiada wysoką pozycję w hierarchii personelu medycznego. Ryc. 6. Znaczenie anestezjologa pośród personelu medycznego.

Wyniki (8) Ankietowani (w odpowiedzi na pytanie 9 ankiety) określili następujące cechy, które winny charakteryzować anestezjologa: - troskliwość w stosunku do chorych (69,3% odpowiedzi), - odpowiedzialność (67,8% odpowiedzi), - umiejętność rozmowy z pacjentem (60,8% odpowiedzi), - dokładność (46% odpowiedzi), - opanowanie (42% odpowiedzi).

Wyniki (9) Ponad połowa ankietowanych (57%) stwierdziła, że praca lekarza anestezjologa jest anonimowa. Ryc.7. Praca anestezjologa jest anonimowa.

Wyniki (10) 26% badanych ma świadomość, że anestezjolog pracuje w warunkach szkodliwych dla zdrowia. Ryc. 8. Anestezjolog pracuje w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

Wyniki (11) 90% ankietowanych potwierdziło przydatność przedoperacyjnej rozmowy z anestezjologiem, jednak trzy czwarte respondentów nie pamiętało nazwiska lekarza anestezjologa.

Wyniki (12) 58% badanych stwierdziło, iż kontakt z anestezjologiem spowodował u nich zmniejszenie niepewności. Ryc. 9. Czy kontakt z anestezjologiem zmienił Pani / Pana poczucie niepewności?

Wnioski (1) Wyniki badań własnych pozwalają na sformułowanie wniosków, które jednocześnie można uznać jako potwierdzenie hipotez badawczych. Wnioski te są następujące: Lekarz anestezjolog jest nadal osobą jeszcze mało znaną w społeczeństwie, aczkolwiek można zauważyć, iż świadomość społeczeństwa dotycząca anestezjologów i ich specjalności wzrasta. 2. Praca lekarza anestezjologa jest często anonimowa, niedoceniana, zarówno przez środowisko medyczne jak i społeczeństwo, co potwierdziło 57% ankietowanych.

Wnioski (2) 3. Znaczenie / pozycja tej specjalności w środowisku medycznym i w społeczeństwie nie jest wysoka. 4. Zakres czynności / obowiązków, jakie są udziałem lekarza anestezjologa, nie są w pełni znane w społeczeństwie. Analizując wyniki badań własnych możemy zauważyć, iż respondenci w największym stopniu świadomi są tego, iż anestezjolog wykonuje znieczulenie pacjenta do zabiegu. Pozostałe czynności / zadania anestezjologa są znane respondentom w mniejszym stopniu. W najmniejszym stopniu respondenci świadomi są tego, że lekarz anestezjolog może również działać w stanach zagrożenia życia. 5. Rozmowa przedoperacyjna i kontakt lekarza anestezjologa z pacjentem miały pozytywny wpływ na wizerunek anestezjologa. Rozmowa taka minimalizowała obawy pacjentów przed znieczuleniem i zabiegiem chirurgicznym.

Dziękuję za uwagę