Nowa norma ISO 11620: 2008 Information and documentation – Library performance indicators Ewa Głowacka IINiB UMK

Biblioteka jako system wykres   WPŁYW WEJŚCIE Procesy WYJŚCIE   JAKOŚĆ USŁUG

Główne płaszczyzny badań i ocen jakości: Ocena wejść, wyjść i procesów systemu bibliotecznego oraz ich wzajemnych relacji (badanie funkcjonalności produktów oraz procesów tradycyjnych i elektronicznych). Ocena jakości usług. Ocena wpływu biblioteki i jej usług na otoczenie, np. na działalność dydaktyczną uczelni, umiejętności informacyjne użytkowników, społeczność lokalną i in.

Badanie funkcjonalności (performance measurement) Pomiarów funkcjonalności dokonuje się na drodze obliczania wskaźników funkcjonalności (performance indicators)

Cele oceny funkcjonalności bibliotek : Ocena jakości procesów i usług Monitoring postępów Informacja dla zarządzających i użytkowników Narzędzie do badań porównawczych (benchmarking) Narzędzie do negocjacji w sprawie funduszy Promocja działalności biblioteki

Kryteria doboru wskaźników Zawartość informacyjna Niezawodność Wiarygodność Adekwatność do celu Praktyczność Porównywalność Niezbędne jest zapewnienie porównywalności mierzonych działań!

Podstawowe standardy wskaźników funkcjonalności ISO 11620:1998: Information and Documentation – Library Performance Indicators (29 wskaźników) 2003r. - uzupełnienie [ISO 11620: 1998 AD1: 2003] (5 wskaźników) Całość w Polsce: PN-ISO 11620:2006 Informacja i dokumentacja - Wskaźniki funkcjonalności bibliotek - 34 wskaźniki) ISO/TR 20983:2003(E) Information and documentation – Performance indicators for electronic library services (Wskaźniki funkcjonalności elektronicznych usług bibliotecznych - 15 wskaźników)

Podstawowe standardy wskaźników funkcjonalności Poll, R., te Boekhorst, P. (2007), Measuring quality: Performance measurement in libraries, München (IFLA Publications 127) – 40 wskaźników ISO 11620: 2008 Information and documentation – Library performance indicators

Układ wskaźników według Balanced Scored:

Podział wskaźników w normie (ogółem 45 wskaźników) Grupy główne: Zasoby, Dostęp, Infrastruktura Wykorzystanie Wydajność i Efektywność Potencjał i rozwój Podział w grupach: Kolekcja Dostęp Wyposażenie Personel Ogólne

Podział wskaźników w normie Zasoby, Dostęp, Infrastruktura – pomiar odpowiedniości i dostępności zasobów i usług (14 wskaźników), np. Dostępność Wymaganych Tytułów, Stopień Powodzenia w Wyszukiwaniu Rzeczowym w Katalogu, Procent Sesji Odrzuconych, Godziny Otwarcia Biblioteki w Stosunku do Wymagań, Personel Biblioteki w Przeliczeniu na Osobę.

Podział wskaźników w normie ISO 11620 Wykorzystanie – wykorzystanie zasobów i usług (16 wskaźników), np.: Aktywność Zbiorów , Procent Zbiorów Niewykorzystanych, Odwiedziny w Bibliotece w Przeliczeniu na Osobę, Procent Zapytań Informacyjnych Przesłanych Elektronicznie, Procent Użytkowników Zewnętrznych, Udział Użytkowników w Imprezach Organizowanych przez Bibliotekę w Przeliczeniu na Osobę, Wskaźnik Wykorzystania Stanowiska Komputerowego.

Podział wskaźników w normie ISO 11620 Wydajność i Efektywność - stosunek nakładów do rezultatów (10 wskaźników ), np.: Koszt Wypożyczenia, Koszt Sesji w Bazie Danych, Mediana Czasu Nabycia Dokumentu, Procent Pracowników Obsługi Użytkowników w Stosunku do Ogółu Personelu, Wydajność Pracownika w Zakresie Opracowania Zbiorów.

Podział wskaźników w normie ISO 11620 Potencjał i Rozwój - ocena wkładu biblioteki w nowo pojawiające się zasoby i usługi biblioteczne oraz jej zdolności do pozyskiwania wystarczających funduszy na ich rozwój (5 wskaźników) Zdaniem R. Poll najważniejsza grupa wskaźników – obecna również w podręczniku IFLA a wzięta z systemu BIX Wskaźniki ważne dla planowania rozwoju Celem badań jest ustalenie, na ile biblioteka jest uczącą się organizacją, jak sobie radzi ze zmianami.

Potencjał i Rozwój - wskaźniki Wydatki na Zbiory Elektroniczne jako Procent Wydatków na Gromadzenie Informacji, Procent Personelu Biorącego Udział w Utrzymywaniu i Rozwijaniu Usług Elektronicznych, Liczba Godzin Udziału w Formalnych Szkoleniach w Przeliczeniu na Pracownika, Procent Środków Biblioteki Uzyskanych z Dotacji Celowych (Grantów) lub Wygenerowanych Dochodów, Procent Środków Organizatora Przeznaczonych na Bibliotekę).

W nowej normie w czwartej grupie wykorzystano większość mierników opracowanych przez R. Poll i P. te Boekhorsta. Pominięto jedynie wskaźnik dotyczący dostępu do witryny internetowej.

Źródła wskaźników w nowej edycji ISO 11620 20 wskaźników z ISO 11620:1998 wraz z dodatkiem – 7 z nich uległo poważnym modyfikacjom, 11 wskaźników pochodzi z ISO/TR 20983:2003(E) – dwa z ich znacząco zmieniono, Pozostałe (14) to wskaźniki nowe – w dużej mierze przejęte z podręcznika R. Poll. (IFLA).

Międzynarodowe i krajowe zestawy danych statystycznych i/lub wskaźników efektywności w celu opracowywania zbiorczych analiz i benchmarkingu IFLA/UNESCO Indicators for Public Libraries, BIX, KOSTRA (Norwegia), Finnish Public Libraries Statistics, Canadian Public Library Statistics, Statistical database: Social life − Culture – Libraries (Estonia), AFBN.