Zanieczyszczenia fizyczne Pierwiastki promieniotwórcze - radionuklidy

Pierwiastki promieniotwórcze (radionuklidy) Radiologiczne skażenia żywności wiążą się z rozwojem energetyki nuklearnej, rozwojem zbrojeń oraz z wykorzystywaniem energii jonizacyjnej do utrwalania żywności

Przebieg skażenia Opad promieniotwórczy osiada na powierzchni ziemi i roślinach Część materiału promieniotwórczego zostaje spłukana przez deszcze i wnika w głąb podłoża a następnie przez korzenie do roślin Zwierzęta spożywają skażone rośliny i skażoną paszę Ludzie spożywają skażone produkty roślinne lub zwierzęce

Pierwiastki promieniotwórcze (radionuklidy) Spośród radioaktywnych izotopów do żywności najczęściej przenikają: 90Sr (okres półtrwania 28 lat) 89Sr (okres półtrwania 51 dni) 137Cs (okres półtrwania 30 lat) 131J (okres półtrwania 8 dni) 140Ba (okres półtrwania 13 dni)

Pierwiastki promieniotwórcze (radionuklidy) Izotopy te stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka z powodu łatwej przyswajalności i zdolności odkładania się w organizmie Znajdujące się w organizmie radionuklidy powodują skutki biologiczne zależne od dawki i czasu działania oraz od masy ciała

Działanie toksyczne radionuklidów Rad 266 – odkłada się w kościach, powoduje nowotwory kości Stront 90 - odkłada się w kościach, powoduje nowotwory kości i białaczkę szpikową Jod 131 – kumuluje się w tarczycy, powoduje jej przerost i nowotwory Cez 137 – gromadzi się we wszystkich tkankach i przyczynia się do rozwoju nowotworów

Działanie toksyczne radionuklidów Cer 144 - kumuluje się w wątrobie i kościach, powoduje ich nowotwory oraz zanik szpiku Uran 238 – działa nefrotoksycznie, wywołuje nowotwory płuc Pluton 239 - kumuluje się w wątrobie i kościach, powoduje nowotwory płuc

Działanie toksyczne radionuklidów Na promieniowanie szczególnie wrażliwe są dzieci a najbardziej rozwijające się zarodki w okresie życia płodowego Nawet niewielkie dawki mogą być przyczyną upośledzenia umysłowego, zahamowania rozwoju, kalectwa i nowotworów

Dopuszczalny poziom substancji promieniotwórczych w skażonej żywności i wodzie do picia [Bq/kg] Sr 90 Artykuły spożywcze dla niemowląt – 75 Mleko i artykuły mleczne – 125 Woda pitna i inne płyny – 125 Inne artykuły spożywcze - 750

Dopuszczalny poziom substancji promieniotwórczych w skażonej żywności i wodzie do picia [Bq/kg] Artykuły spożywcze dla niemowląt – 150 Mleko i artykuły mleczne – 500 Woda pitna i inne płyny – 500 Inne artykuły spożywcze - 2000

Dopuszczalny poziom substancji promieniotwórczych w skażonej żywności i wodzie do picia [Bq/kg] Cs 134, Cs 137 Artykuły spożywcze dla niemowląt - 400 Mleko i artykuły mleczne - 1000 Woda pitna i inne płyny - 1000 Inne artykuły spożywcze - 1250 Grzyby świeże, suszone, przetworzone - 600

Sterylizacja za pomocą napromieniowania Liczne kraje, zwłaszcza położone w tropiku, dopuściły napromienianie żywności W Polsce dopuszczono napromienianie cebuli i czosnku aby zahamować kiełkowanie oraz przypraw aby nie dopuścić do rozwoju bakterii, grzybów i pleśni Dla przedłużenia trwałości ziemniaków i pieczarek wydano zezwolenie czasowe