Kościoły w Zakopanem Maria Wojtecka

Kaplica Gąsieniców, ul. Kościeliska Wybudowana ok. 1800 r. staraniem Pawła Gąsienicy - jak legenda głosi, ze zbójnickich pieniędzy, tytułem ekspiacji za popełnione grzechy, jako pierwszy budynek sakralny w Zakopanem. Niewielka murowana kaplica, kryta goncianym dachem, zwieńczonym sygnaturką, wznosi się przy ul. Kościeliskiej, między Starym Kościołem a Cmentarzem na Pęksowym Brzyzku. W testamencie z 1813 r. Paweł Gąsienica zapisał swoją rolę i zabudowania na rzecz księży w Poroninie, a sam polecił by jego i jego żonę Reginę pogrzebano przed wejściem do kapliczki. W 1861 r. kaplica Gąsieniców (jak się ją zwykle nazywa) została odnowiona i poświęcona przez ks. Józefa Stolarczyka. Po II wojnie światowej na zamówienie ks. proboszcza Jana Tobolaka wnętrze kapliczki zmieniono wg projektu Antoniego Kenara, jednocześnie nadając jej wezwanie dwóch świętych słowiańskich, do których ówczesny zakopiański proboszcz miał szczególne nabożeństwo - Andrzeja (Świerada) i Benedykta (Stojsława). Stąd figurki obu świętych wraz z symbolami czterech Ewangelistów są głównymi elementami zdobniczymi kapliczki. Projekt Kenara realizował jego uczeń Józef Kandefer. Wejście do kapliczki zabezpieczone zostało żelazną kratą i obecnie zwiedza się ją tylko z zewnątrz. Zabezpieczenie takie było konieczne, bo jeszcze przed II wojną światową góralki zza Gubałówki, przynoszące towary do Zakopanego, zostawiały tam tobołki, traktując zabytkową kapliczkę jako magazyn pod opieką boską.

Kościół Księży Jezuitów „Na Górce” Od Starego Kościoła najłatwiej dojść do Kościoła „Na Górce” ulicą ks. Kazimierza Kaszelewskiego. Właśnie ksiądz Kaszelewski wyraził (nie bez oporów!) w 1898 roku zgodę na wybudowanie w Zakopanem domu Towarzystwa Jezusowego. Przyklasztorny kościół ukończono w 1908 roku. Projekt wykonał jezuita Stanisław Dydek, według jego szkiców zbudowano także główny ołtarz, poświęcony patronce kościoła, Matce Bożej Nieustającej Pomocy. Obok rzeźby świętych jezuitów: Ignacego Loyoli i Franciszka Ksawerego (dzieło zakopiańczyka Józefa Skotnicy) oraz Andrzeja Boboli (wykonana w Krakowie w pracowni Braci Szatkowskich). W antepedium głównego ołtarza widzimy płaskorzeźbę Michała Zawiślana, przedstawiającą Ostatnią Wieczerzę według Leonarda Da Vinci. Obok głównego ołtarza znajduje się kaplica św. Andrzeja Boboli, w której ołtarz projektował Wojciech Brzega. Obraz św. Andrzeja w tym ołtarzu malował Jan Gąsienica-Szostak, zaś antepedium, przedstawiające scenę męczeństwa patrona kaplicy, jest dziełem Pawła Szczerby. Wojciech Brzega był także głównym projektodawcą, a w dużej mierze także wykonawcą drugiej kaplicy, zajmującej lewą nawę kościoła, a poświęconej św. Ignacemu Loyoli. Projektował ołtarz (wizerunek patrona jest dziełem Antoniego Hyły), rzeźbił w nim antepedium, a także współdziałał z rzeźbiarzem Janem Nalborczykiem przy tworzeniu medalionów, zdobiących ściany kaplicy, a przedstawiających świętych i błogosławionych kapłanów z Towarzystwa Jezusowego. Brzega rzeźbił także zabytkowe konfesjonały, umieszczone w kościele „Na Górce”.

Kościół p.w. Miłosierdzia Bożego na Chramcówkach Nowoczesny gmach wg projektu Janusza Ingardena wybudowano w l. 1988-94 i poświęcono 24 września 1994. Wystrój wnętrza wg proj. Bogusława Kulki. Świątynia może pomieścić ok. 800 wiernych. Na chórze zamontowano nowoczesne 24 głosowe organy sprowadzone z Holandii. Na tej samej parceli, tylko bliżej ulicy stał od 1892 r. drewniany kościółek z elementami stylu zakopiańskiego wybudowany wg projektu Zygmunta Dobrowolskiego, poświęcony 1 lipca 1893 r. Ulokowano tu kaplicę Zakładu Leczniczego dra Andrzeja Chramca. Stylowy ołtarz z drewnianymi rzeźbami był dziełem nauczyciela zakopiańskiej Szkoły Przemysłu Drzewnego, Józefa Galletha. W 1910 r. kaplica ocalała z pożaru, który strawił drewniany zakład Chramca. W latach 80-tych XX w. stała się siedzibą parafii. W styczniu 1999 zabytkową kaplicę rozebrano i mamiąc opinię publiczną informacją, że zamierza się ją odtworzyć jako kaplicę cmentarną przy nowo tworzonym cmentarzu na Pardałówce w Zakopanem. Potem kaplicę miał wziąć proboszcz parafii w Gliczarowie. Ciekawe, co faktycznie dzieje się z tym zabytkiem i czy ktoś poniósł odpowiedzialność za jego zniszczenie.

Kościół Ojców Bernardynów pod wezwaniem Św Kościół Ojców Bernardynów pod wezwaniem Św. Antoniego, Bulwary Słowackiego 33  Formalnie świątynia usytuowana jest przy Bulwarach Słowackiego, ale główne wejście kościół ma od ulicy Karłowicza. Bernardyni zamieszkali na Bystrem już w 1892 roku. 10 lat później zakupili obecną parcelę i wystawiwszy na niej „Willę św. Antoniego”, pobudowali przy niej niewielką kaplicę. W 1950 roku rozbudowano ją według projektu znakomitego góralskiego architekta Jędrzeja Czarniaka. W 1959 r. został poświęcony w tym miejscu kościół Bernardynów pod wezwaniem św. Antoniego. Twórcą głównego ołtarza i zdobiących go figur jest zakopiański rzeźbiarz Paweł Szczerba. Roboty snycerskie w kościele wykonali jego bracia Józef i Antoni, a także syn – Krzysztof. Nowy ołtarz soborowy z 1972 r. wyrzeźbił Władysław Karpiel.

Kościół Parafii Tatrzańskiej pod wezwaniem Świętego Krzyża, ul Kościół Parafii Tatrzańskiej pod wezwaniem Świętego Krzyża, ul. Chałubińskiego 30 Parafia Tatrzańska obejmuje południową część miasta, włącznie z Tatrami. Kościół Świętego Krzyża został wybudowany w latach 1982-91 według projektu arch. Witolda Cęckiewicza, który także jest projektantem wnętrza świątyni. Duchowym patronem kościoła jest św. Brat Albert, którego figurę, zdobiącą wnętrze wyrzeźbił Antoni Grabowski. Krzyż w ołtarzu wykonał Henryk Burzec, zaś autorem dzieł metaloplastycznych w świątyni jest Władysław Gąsienica-Makowski. Wiraże projektował Jerzy Skąpski, a powstały one w 1991 r. w pracowni Anny i Ireneusza Zarzyckich. Kościół jest przestronny, ma przeszło tysiąc miejsc, organizowane są w nim wystawy, spektakle małych form teatralnych i koncerty – w tym symfoniczne, przeważnie w ramach festiwalu Dni Muzyki Karola Szymanowskiego. Na zewnętrznej północnej ścianie kościoła powstaje symboliczny „cmentarz” ludzi gór – są tam wmurowywane tablice upamiętniające osoby, zasłużone dla Tatr

Kościół parafialny pod wezwaniem Niepokalanego Serca Maryi i Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej, Krzeptówki 14 Księża Palotyni osiedli na Krzeptówkach w 1950 r. W 1957 r. przy ośrodku zakonnym wybudowano dużą willę z kaplicą pod wezwaniem Niepokalanego Serca Maryi. Dwa lata później ówczesny biskup krakowski Karol Wojtyła poświęcił na Krzeptówkach figurę Matki Bożej Fatimskiej - dar kardynała Stefana Wyszyńskiego, który figurę tę otrzymał z Portugalii. W czerwcu 1987 r. poświecono plac pod budowę nowego kościoła, stanowiącego votum wdzięczności za cud ocalenia życia Ojca Świętego w dniu 13 maja 1981 r. Autorem projektu kościoła jest architekt Stanisław Tylka z Zakopanego. Wnętrze kościoła to zasadniczo projekt proboszcza ks. Mirosława Drozdka SAC, a wykonawcami kościoła są górale i firmy z Krakowa. W stacjach Drogi Krzyżowej i w witrażach widoczna jest postać Ojca Świętego Jana Pawła II. W 1992 roku budowa została ukończona, a 13 maja 1992, w 75-tą rocznicę objawień fatimskich i w 11-tą rocznicę zamachu – kardynał Franciszek Macharski poświęcił kościół. 7 czerwca 1997 roku papież Jan Paweł II, w czasie pobytu w Zakopanem dokonał konsekracji kościoła i celebrował tu mszę świętą. Kościół i Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej to wielki ośrodek pielgrzymkowy. Rocznie przybywa tutaj ponad milion pielgrzymów i turystów z Polski i zagranicy. Tutaj odbywają się często ogólnopolskie spotkania Rodziny Radia Maryja. W Parku Fatimskim za kościołem znajduje się ołtarz papieski projektu Marka Szali przeniesiony ze Stadionu Wielkiej Krokwi, przekazany Palotynom decyzją Rady Miasta Zakopanego. Przy tym ołtarzu górale złożyli hołd papieżowi. W parku znajdują się także kaplice różańcowe.

Kościół na Harendzie p.w. św. Jana Apostoła i Ewangelisty Wybudowany na początku XVIII w. w Zakrzowie, po wzniesieniu tam w 1922 r. nowej świątyni niszczał, nieużywany. Staraniem zięcia Jana Kasprowicza - malarza Władysława Jarockiego i zakopiańskiego proboszcza Jana Tobolaka w 1947 r. przeniesiony do Zakopanego i został zainstalowany na Harendzie. Po generalnym remoncie zachowano wiernie jego kształt, sytuując obok wieżę z 1840 r. We wnętrzu trzy XVIII-wieczne barokowe ołtarze sprowadzone z Książa Wielkiego. Obrazy do nich malował Władysław Jarocki - w głównym ołtarzu postać św. Jana, patrona kościoła, w prawym Żłóbek Betlejemski, w lewym - scena Wniebowzięcia NMP. W Szopce Betlejemskiej pasterzami są harendziańscy górale, a scena Wniebowzięcia ma za tło krajobraz podhalański. W kościele znajduje się jeszcze m.in. obraz Chrystusa Króla, namalowany na desce przez anonimowego artystę, rzeźbione w drewnie figurki Apostołów, dwie ludowe kapliczki drewniane, nieużywana chrzcielnica i przeniesiona ze Starego Kościoła w Zakopanem. Ściany i sufit pokrywa późnobarokowa polichromia z XVIII w., na balkonie chóru widnieje św. Cecylia z muzykującymi aniołkami, nad prezbiterium scena Koronacji Matki Boskiej. Polichromię odnowił i zrekonstruował Władysław Jarocki.

Kościół parafialny na Cyrhli pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego, Księża Marianie, Cyrhla 37. Ośrodek wypoczynkowy księży marianów na Cyrhli powstał pod koniec lat 60-tych XX wieku, a w 1971 r. otwarto przy nim kaplicę, dostępną publicznie. W 1984 r. erygowana została samodzielna parafia, a w 1988 r. rozpoczęto budowę nowego kościoła oraz ośrodka rekolekcyjno-wypoczynkowego. Nową świątynię poświęcił kardynał Franciszek Macharski 16 września 2000 roku. Służy ona ok. 1000 cyrhlańskim parafianom oraz licznym turystom. Przy kościele funkcjonuje ośrodek wypoczynkowy dla 60 osób z pokojami 2, 3 4-osobowymi, stołówką, salą konferencyjną, kaplicą regionalną i zapleczem rekreacyjnym.

Kościół Księży Salwatorianów pod wezwaniem NPM Matki Zbawiciela, Bulwary Słowackiego 2 Budowę nowoczesnej świątyni według wstępnego projektu Mariana Dziewońskiego, rozwiniętego następnie przez Jerzego Habera, rozpoczęto w 1956 r., ale wskutek wielu przeszkód administracyjnych trwała ona aż 12 lat. W rezultacie kościół Salwatorianów poświęcono w 1968 roku. Jest to budowla nowoczesna, zarówno w kształcie bryły, jak i w wyposażeniu wnętrza – jednonawowy kościół jest wykończony zgodnie z zasadami liturgii wprowadzonymi przez II Sobór Watykański. Nie ma tu więc tradycyjnych ołtarzy, tylko skromny modrzewiowy Stół Pański, stojący w środku półokrągłego prezbiterium. Obok drewniana ambonka do liturgii słowa i takaż chrzcielnica. Interesujące rozwiązanie architektoniczne czyni z kościoła Salwatorianów jeden z lepszych na Podhalu przykładów nowoczesnego regionalizmu, spotykanego na przykład w Skandynawii. Stromy dach kościoła i jego strzelista wieża pokryte są gontem, który tworzy duże okapy, ale mimo to wnętrze kościoła nie jest ciemne. Duże okna zdobią witraże Andrzeja Gałka. Wyposażenie wnętrza również interesująco łączy nowoczesną sztukę z ludową tradycją.