Globalizacja gospodarki światowej

Literatura 1. Budnikowski A., Ochrona środowiska jako problem globalny, PWE, Warszawa 1998 2. Haliżak E., Kuźnar R., Symonides J., Globalizacja a stosunki międzynarodowe, Warszawa 2004 3. Michałków I., Gospodarcze i społeczne skutki globalizacji, Zeszyty Naukowe WSE 2000, nr 4. 4. Sikorska T., Ekonomiczne aspekty globalizacji, Warszawa 2002 5. Szymański W., Globalizacja. Wyzwania i zagrożenia, Difin, W-wa 2002 6. Globalizacja od A do Z, NBP 2004 7. Strategor, Zarządzanie firmą, PWE 2001 8. Zorska A.: Ku globalizacji? ... PWN 1998 9. Gierszewska G. Wawrzyniak B.: Globalizacja. Wyzwania dla zarządzania strategicznego, Poltext 2001

Problemy poruszone na zajęciach Definicje globalizacji Ewolucja Cechy globalizacji Siły motoryczne globalizacji Sutki globalizacji Zagrożenie dla globalizacji Dyferencjacja narodów Tendencje rozwojowe globalizacji

„Nie jest lepsze własne, rodzime zło od obcego dobra” Cel zajęć „Nie jest lepsze własne, rodzime zło od obcego dobra”

Definicja globalizacji Pojęcie globalizacji odnosi się do obszarów działalności: gospodarczej, politycznej, społecznej, kulturowej, naukowej. To przenikanie de facto wszelkich dziedzin działalności ludzkiej na świecie powoduje trudność w zdefiniowaniu jej. Globalizacja ma charakter wielostronny i wielopłaszczyznowy.

Globalizacja kojarzy się: Standaryzacją produkcji Upodobnieniem zachowań konsumentów Umiędzynarodowieniem działalności gospodarczej Scalaniem gospodarek narodowych, prowadzące do powstania jednolitej gospodarki światowej

Definicja globalizacji Globalizacja – proces tworzenia światowej sieci gospodarczej, składającej się z układów sektorowych (branżowych)

Definicja globalizacji Globalizacja jest funkcją postępu technicznego

Pierwszy etap globalizacji działalności gospodarek wg A. Zorskiej Lata 1870-1914 bowiem przełom XIX i XX można uznać za ukształtowanie się kapitału finansowego, który wpłynął na rozwój monopolistycznego charakteru wielkich przedsiębiorstw.

Globalizacja wg A. Zorskiej „Globalizacja stanowi wyższy, bardziej zaawansowany i złożony etap procesu umiędzynaradawiania działalności gospodarczej. Proces ten rozumiany ogólnie, jako rozszerzenie działalności krajowych przedsiębiorstw za granicą, został zapoczątkowany na większą skalę w XIV wieku wraz z rozwojem zamorskiej działalności przez kompanie handlowe.” s. 14

Pierwszy etap globalizacji wg grupy lizbońskiej Globalizacja - proces gospodarczo-polityczno-społeczny, którego początki przypadają na ostatnie dwie dekady XXw. bowiem Rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych (komputerów osobistych i internetu) Rozpad realnego socjalizmu, a zwłaszcza upadek Związku Sowieckiego

Wg M. Friedmana „Obie rewolucje doprowadziły do sytuacji, w której producent może wytwarzać swój produkt gdziekolwiek na świecie, sprzedawać go tam, gdzie mu się podoba, wykorzystywać w procesie produkcyjnym zasoby któregokolwiek państwa i mieć swoją siedzibę gdziekolwiek na świecie. Nie ma zatem sensu mówić, że dany produkt jest krajowy.”

po upadku muru berlińskiego Wg T.L. Friedmana Świat narodził się w 1989 r. po upadku muru berlińskiego

Podsumowanie Globalizacja związana jest z: wielkimi odkryciami geograficznymi w XV i XVI w. ..... pierwszą rewolucją przemysłową rewolucją techniczną (internet) polityką (upadek systemu komunistycznego) ekonomią (prywatyzacja, deregulacja)

Podsumowanie Ewolucja globalizacji Rozwój handlu Przepływ informacji i technologii Liberalizacja sektora bankowego i przepływów kapitałowych Mobilność ludzi

Podsumowanie Nurty globalizacji Globalizacja stanowi nową, wyższą i bardziej złożoną formę rozwoju międzynarodowych stosunków ekonomicznych. Globalizacja nowa faza ich rozwoju, kształtująca się pod wpływem szczególnych okoliczności i procesów, które poprzednio nie mogły występować

Cechy globalizacji wielostronność wielopłaszczyznowość złożoność wielowątkowość międzynarodowa współzależność

Cechy współczesnej globalizacji: Rosnąca mobilność kapitału i dóbr (nawet usług) - formowanie się światowej sieci obrotu dobrami i usługami. Rozwój międzynarodowych obrotów kapitałowych. Skala postępu technicznego. Rozprzestrzenienie się innowacji. Tworzenie światowego systemu informacyjnego (internetu). Rozwój sieci światowego systemu transportowego. Spadają koszty transakcyjne (koszty transportu i łączności) gospodarczej współpracy z zagranicą. Zmniejsza się znaczenie czasu i przestrzeni (just in time). Liberalizacja wielu sfer działalności (otwieranie się na handel z zagranicą, napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich). Postęp prywatyzacji i deregulacji sektorów gospodarki, które stanowiły własność państwa i były zmonopolizowane.

Problemy związane z globalizacją Przestaje obowiązywać zasada o zbędności reguł działania rynku światowego Potrzeba ochrony konkurencji i konsumentów Większy dochód rodzi problemy podziału nadwyżki miedzy kraje oraz poszczególnych członków społeczeństwa Dewastacja środowiska naturalnego

Kryzysy powodują: nasilenie tendencji protekcjonistycznych nacjonalizm wrogość w stosunkach międzyludzkich ruch połączeniowy (m&a) monopolizację

Zagrożenia globalizacji Terroryzm międzynarodowy fundamentalizm religijny separatyzm etniczny Podział świata Cywilizacja bogatych (w większości białych ludzi) Cywilizacja nędzy i zacofania

Przeciwnicy globalizacji: działacze związków zawodowych; obrońcy praw konsumenta; organizacje ekologiczne; obrońcy praw człowieka i zwierząt; przedstawiciele rolników z krajów biednych i bogatych, działacze na rzecz wyzwolenia różnych krajów i regionów; anarchistów; awanturników i chuliganów

Integracja - dyferencjacja Integracja ekonomiczna – dążenie do łączenia i scalania się odrębnych organizmów gospodarczych Dyferencjacja – różnicowanie się co znajduje swoje odzwierciedlenie w: sferze poziomu rozwoju; dochodach różnych grup krajów.

Dyferencjacja narodów okres zróżnicowanie bogactwa 1990 r. 4500% 1870 r. 900% W poł. XVIII w. (przed rewolucja przemysłową 30%

Dyferencjacja narodów Na przełomie XX i XXI stulecia 15% ludności świata zamieszkuje kraje wysoko rozwinięte i wytwarza prawie 80% światowego produktu/dochodu narodowego Pozostałe 85% ludności świata wytwarza zaledwie 21% światowego produktu/dochodu narodowego

Dyferencjacja narodów Na 130 krajów świata (o ludności powyżej 1 miliona osób) mniej niż 30 zaliczanych jest do zamożnych (tj. takich, których dochód brutto na mieszkańca przekracza 10 tyś. $)

Dyferencjacja narodów Stany Zjednoczone, Japonia, Niemcy (kraje triady) obejmują 8.1% ludności świata, wytwarzają 51,5% światowego DNB. Stany Zjednoczone (same) wytwarzają 31%

Podsumowanie Zróżnicowanie narodów różnice w poziomie rozwoju między krajami rozwarstwienie w dochodach różnice w poziomie życia i jakości życia przepaść techniczna i cywilizacyjna liczba ludności w krajach rozwijających się rośnie szybciej niż w krajach rozwiniętych

Siły motoryczne globalizacji korporacje transnarodowe rządy (państwa) krajów wysoko rozwiniętych „Kraje wysoko rozwinięte są silne siłą swoich korporacji, a korporacje czerpią siłę z potęgi krajów, z których pochodzą.” E. Markowska -triada (z trzech stref świata:Ameryka Północna, Europa Zachodnia, Azja Wschodnia)

Korporacje transnarodowe Korporacje transnarodowe zaczęły powstawać na początku drugiej połowy XIX stulecia Cel: dokonanie wielkich inwestycji podejmowanie produkcji na wielką skalę ekspansja w krajach kolonialnych i zależnych

Korporacje transnarodowe Obecnie: prowadzą działalność gospodarczą wpływają na rozwój nauki i techniki kształtują postęp techniczny prowadzą działalność eksportową i importową tworzą alianse strategiczne twardo konkurują ze sobą

Rządy (państwa) krajów wysoko rozwiniętych Poprzez politykę gospodarczą i zagraniczną: tworzą uwarunkowania sprzyjające korporacjom prowadzą negocjacje na szczeblu rządowym wpływają na pozycję korporacji i kierunki działania (preferencje podatkowe, zamówienia rządowe)

Podsumowanie Rynek światowy Konsekwencje przekształceń rynku światowego 3. kraje i władze tracą na znaczeniu 1. zbiór rynków narodowych 2. globalny rynek poszczególnych produktów 5. nieskuteczna polityka państwa w zakresie ochrony konsumenta na rynku narodowym 4. zyskują firmy międzynarodowe

Podsumowanie Polityka międzynarodowa Strategie korporacji transnarodowych powinny uwzględnić współuczestniczenie w wyrównaniu poziomu rozwoju w skali globalnej

Podsumowanie Kategorie ekonomiczne i etyczne Rozumowanie w kategoriach etycznych Rozumowanie w kategoriach ekonomicznych

Wskaźniki globalizacji Wskaźnik mierzy stopień integracji danego kraju ze światem w sferze gospodarki, polityki, technologii, życia społecznego. Wskaźnik globalizacji w 2003 r. wg miejsca: Irlandia Szwajcaria Szwecja Singapur Holandia 11. USA; 15. Czechy; 17 . Niemcy

Czynniki przyspieszające globalizację wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych (w 1990r. wynosiły 201 mld $ w 2000r. 1270 mld $ ) przy szybszym wzroście w krajach najbogatszych niż w krajach rozwijających się wprowadzenie nowoczesnych metod zarządzania automatyzacja operacji finansowo-bankowych m&a inernet telefony komórkowe

Tendencje Globalizacja będzie się rozszerzać na coraz większe obszary świata Korzyści będą zawłaszczane przez przedsiębiorstwa z krajów bogatych Jest to uzasadnione bowiem kraje bogatsze w większym stopniu uczestniczą w tworzeniu światowego DNB więc partycypują bardziej w jego podziale. W imię korzyści z globalizacji kraje bogate powinny zwiększyć pomoc dla krajów biednych

Globalizacja jest ciągle procesem selektywnym Proces selektywny Globalizacja jest ciągle procesem selektywnym bowiem korzystają z niej kraje bogate i średnio zamożne, zaś kraje ubogie nie są w obszarze zainteresowania zagranicznych inwestorów

Dziękuję Państwu za uwagę