GRAMATYKA NA BARDZO DOBRY RODZAJE WYPOWIEDZEŃ Przygotowała Małgorzata Kotkowiak
WYPOWIEDZENIE POJEDYNCZE NIEROZWINIĘTE Jurto wyjazd. Kasia śpiewa. ROZWINIĘTE Jutro wyjazd do Warszawy. Mała Kasia śpiewa piosenkę.
WYPOWIEDZENIE ZŁOŻONE WSPÓŁRZĘDNIE: Pójdę do parku i zrobię zakupy. PODRZĘDNIE: Wróciłem, bo zapomniałem kluczy.
WYPOWIEDZENIA Wypowiedzenia dzielimy na dwa rodzaje: Zdania – zawierające czasownik w formie osobowej (orzeczenie), np. Nasza klasa przygotowała wystawę. Równoważniki zdań – nie zawierają czasownika w formie osobowej, np. Przechodzić tylko w miejscach dozwolonych.
PODZIAŁ WYPOWIEDZEŃ ZE WZGLĘDU NA CEL WYPOWIEDZI Przyjeżdżamy do Warszawy we wtorek. Przyjazd do Warszawy we wtorek. oznajmujące O której godzinie odlatuje samolot? O której godzinie odlot samolotu? pytające Proszę zapiąć pasy. rozkazujące Zapiąć pasy. Zabieraj się stąd! Dostałem piątkę z fizyki! Kiedy pozmywasz?! Zabierać się stąd! Nie niszczyć ławek! Cicho! wykrzyknikowe
ZAPAMIĘTAJ! ZDANIE – musi zawierać orzeczenie: Pisałem. Zawodnicy rozegrali wspaniały mecz. ZDANIE POJEDYNCZE – zawiera jedno orzeczenie: Piosenkarka śpiewała na estradzie. Marek odprowadził koleżankę.
ZAPAMIĘTAJ! ZDANIE POJEDYNCZE NIEROZWINIĘTE – zawiera orzeczenie lub podmiot i orzeczenie, ale bez określeń: Czyta. Pomarańcze dojrzewają.
Mój pies szczekał na przechodniów. ZAPAMIĘTAJ! ZDANIE POJEDYNCZE ROZWINIĘTE – zawiera podmiot i orzeczenie rozwinięte za pomocą określeń: Mój pies szczekał na przechodniów.
ZAPAMIĘTAJ! ZDANIE ZŁOŻONE – zawiera dwa orzeczenia lub więcej: Siedziałem na widowni i oglądałem mecz piłkarski. Znany tenisista tak grał, że wszyscy go podziwiali.
ZAPAMIĘTAJ! ZDANIE WIELOKROTNIE ZŁOŻONE – to więcej niż dwa zdania składowe: Gdy przyszliśmy na szkolną zabawę, okazało się, że muzyka rozbrzmiewała już od dawna i wszyscy znakomicie się bawili. (cztery orzeczenia - cztery zdania składowe)