Warsztat dydaktyczny nauczyciela filozofii i etyki: metody interaktywne Małgorzata Suwaj

Dyskurs filozoficzny to nie abstrakcja, gdyż jest zakorzeniony nie tylko w umyśle człowieka, lecz także w jego fizyczności i życiu społecznym

Nauczyciel Nie tylko kreuje sytuacje edukacyjne, ale poprzez INTERAKCJE I DZIEKI NIM staje się ich częścią

NAUCZANIE INTERAKTYWNE Działanie zaplanowane i celowe nastawione na osiąganie konkretnych rezultatów –projekty edukacyjne Budowanie relacji w grupie, kótre wzmacniają efekty uczenia się Dwustronność komunikacji Oddawanie uczącym się kontroli nad procesem: kiedy, czego od kogo i w jaki sposób chcą się uczyć, nad jego oceną

Podstawowe obszary dociekań Dlaczego coś jest? Czym (jakie) jest to co jest? Skąd to wiem?

DLACZEGO? WYJAŚNIANIE rzeczywistości poprzez analizę przyczynowo-skutkową pozwala nam nie tylko poprawnie sformułować problem, znaleźć jego źródła , ale tez zaproponować i zaplanować rozwiązanie

Analiza przyczynowo-skutkowa przyczyna 1 przyczyna 2 Rezultat przyczyna 3 przyczyna 4

CO TO JEST? Czym jest? Jakie jest? Elementy twórczego myślenia Nowe definicje, nowe zastosowania znanych rzeczy Burza mózgów Wyłączanie zmysłów

Czy poznanie nas łączy czy dzieli? SKĄD TO WIEM? „KOŃ JAKI JEST – KAŻDY WIDZI” „KAŻDY KONIA WIDZI INACZEJ” ………. Skoro każdy widzi konia INACZEJ, skąd wiem, że każdy widzi KONIA? ….. Czy poznanie nas łączy czy dzieli?

Komunikacja - porozumienie Gdyby poznanie było tylko subiektywne - komunikacja byłaby niemożliwa Gdy połączymy to co wiemy o świecie z tym co wiemy osobie i źródłach swojej wiedzy – poznanie staje się intersubiektywnie weryfikowalne

Techniki komunikacji i przekonywania Dyskusja z techniką consensusu Twórcze myślenie: co łączy, analogia Grupowe rozwiązywanie problemów NIE SZTUKA MIEĆ WŁASNE ZDANIE SZTUKA WIEDZIEĆ, DLACZEGO SIĘ JE MA

OD FILOZOFII DO ETYKI Poznający są częścią rzeczywistości poznawanej, dlatego ważne są nie tylko fakty, ale i opinie, nie tylko stałe, ale i możliwości, nie tylko, to co jest teraz, ale i to co być powinno. Ponieważ człowiek jest rzeczywistością dynamiczną, interesuje nas, kim się staje, co się z nim dzieje, jak działa i jak się zmienia pod wpływem oddziaływań.

ZŁOTA ZASADA ETYKI NIE CZYŃ DRUGIEMU, CO TOBIE NIEMIŁE Granie ról, gry symulacyjne Metody indukcyjne (doświadczenia, refleksja, szukanie podstaw, założeń, zasad generalizujących Behawioralne techniki korekcji zachowań np. trening zapobieganie agresji ART (KARAN)

ZAGROŻENIA PRÓG WRAŻLIWOŚCI ILOŚĆ I JAKOŚĆ DOŚWIADCZEŃ PERCEPCJA I REFLEKSJA WSPARCIE GRUPOWE Ćw. „maska” trening wrażliwości i doświadczenia ćwiczenia umiejętności obserwacji i refleksji, udzielania informacji zwrotnych

OD ETYKI JEDNOSTKOWEJ DO ETYKI SPOŁECZNEJ 1) odległość między decydentem a adresatem działań jest duża i informacja zwrotna może dotrzeć z pewnym opóźnieniem. 2) adresaci są rozproszeni. Informacja zwrotna płynąca od jednego z nich ma zbyt małą wagę, która może wzmocniona jedynie przez zastosowanie mechanizmów społecznego oddziaływania opinii publicznej (np. media, referendum, wybory, manifestacje, petycje). osoba B osoba A osoba C osoba E osoba D Gdy brak jest sygnałów o moralnym odbiorze danej decyzji przez adresatów wrażliwość społeczna łatwo ulega zniekształceniu. Budzenie jej nie jest wtedy tylko sprawą przyswojenia norm etycznych, ale wymaga również wiedzy na temat mechanizmów społecznych, które wypełniają przestrzeń między decyzją a jej konsekwencjami. Ta wiedza wyznacza granice odpowiedzialności.

ZASADY ETYKI SPOŁECZNEJ - zasadę pomocniczości – czyli preferencji dla mniejszych, oddolnych i samodzielnych inicjatyw - zasadę dobra wspólnego – czyli dodatkowych trwałych korzyści, które pozostaną społeczności w wyniku rozwiązywania problemu - zasadę solidarności – czyli współodpowiedzialności za sytuację innych i preferencje dla najsłabszych i najbardziej potrzebujących.

STUDIUM PRZYPADKU-ZASADY 1. Zasada pomocniczości - jaka jest autonomia osób i mniejszych grup w procesie rozwiązywania problemu? - czy są zapewnione możliwości, warunki autonomii dla wszystkich (dostęp do środków (media), prawo działania, podział kompetencji)? - czy ma miejsce respektowanie praw osoby (wolnościowych)? -czy proponowana pomoc usamodzielnia czy uzależnia osoby potrzebujące? (ryba czy wędka) - czy wszystkie osoby zainteresowane mają swój wkład w tworzenie rozwiązań? (impowerment)

STUDIUM PRZYPADKU-ZASADY 2. Zasada solidarności - czy zapewniono potrzebującym proporcjonalny i kompleksowy dostęp do środków pomocy? - czy zapewniono potrzebującym uczestnictwo w grupie wsparcia, wspólnocie? - czy podjęta została praca na rzecz praw rozwojowych (do pracy, do czystego środowiska itp.)?

STUDIUM PRZYPADKU-ZASADY 3. Zasada dobra wspólnego - czy zostało uwzględnione równe prawo podmiotów do określania i wyrażania swoich potrzeb? - czy podjęta decyzja, przyjęte rozwiązanie ma maksymalny zasięg („rozwój każdego i całego człowieka”)? - czy wszystkie podmioty wywiązały się z obowiązków społecznych (publicznych)?

STUDIUM PRZYPADKU -WARTOŚCI Prawda - Czy wszystkie zainteresowane strony mają dostęp do informacji (pewnej, kompletnej)? - Czy jest zapewniona rzetelność i wiarygodność informacji? - Czy jest zapewniony dostęp do mass-mediów?

STUDIUM PRZYPADKU -WARTOŚCI Wolność - Czy jest zapewniona możliwość uczciwej konfrontacji poglądów? - Czy jest zapewniona samodzielność, inicjatywa, przedsiębiorczość zainteresowanych stron? - Czy jest zapewniona swoboda wyboru najlepszego rozwiązania?

STUDIUM PRZYPADKU -WARTOŚCI Sprawiedliwość - zamienna - Czy wymiana przyniosła obu stronom oczekiwane korzyści? -rozdzielcza - Czy wymiana przyniosła obu stronom korzyści proporcjonalne do wkładów? - spółdzielcza - Czy każda strona miała możliwość wniesienia swego wkładu w rozwiązanie?

METODA STUDIUM PRZYPADKU Proces ten ma trzy zasadnicze i niezbędne etapy: etap I - analiza społecznych problemów etap II - etyczna ocena sytuacji etap III - metody wdrażania zmian i ocena skuteczności.