Obraz przestępczości i patologii społecznych w województwie podlaskim na przestrzeni ostatnich lat 1 dr hab. Katarzyna Laskowska, prof. UwB Wydział Prawa Uniwersytet w Białymstoku 1 Źródła informacji przedstawionych w prezentacji stanowią, w szczególności: bip.bialystok.kwp.policja.gov.pl; www.policja.podlaska.gov.pl; www.policja.gov.pl; http://dlakierowcow.policja.pl, a także dane z corocznych raportów KGP dotyczących przestępczości i patologii wśród nieletnich, dane z Wydziału Wywiadu Kryminalnego Komendy Wojewódzkiej Policji w Białymstoku i obliczenia własne oraz informacje z prasy lokalnej i ogólnopolskiej.

Charakterystyka województwa podlaskiego Położone jest w północno-wschodniej Polsce. Graniczy z Republiką Litewską (długość - 102 km) i Republiką Białoruś (długość - 204 km). Obszar województwa wynosi ok. 20.187 km2 (6,5% powierzchni kraju). Zamieszkuje go niewiele ponad 1.200.000 ludzi (ok. 3% ludności Polski). Leży ono na trasie ważnych drogowych i kolejowych szlaków komunikacyjnych prowadzących z Europy Środkowej na Wschód. Część województwa (Pojezierze Suwalskie i Pojezierze Augustowskie oraz Puszcza Białowieska) stanowi obszar o charakterze turystycznym. Znaczna część terenów ma charakter rolniczy.

Przestępczość stwierdzona w województwie podlaskim na tle przestępczości w Polsce w latach 2000-2009 Rok Liczba przestępstw stwierdzonych w Polsce Liczba przestępstw stwierdzonych w woj. podlaskim Udział w % 2000 1.266.910 33.570 2,65 2001 1.390.089 34.022 2,45 2002 1.404.229 34.023 2,42 2003 1.466.643 36.842 2,51 2004 1.461.217 36.444 2,49 2005 1.379.962 31.873 2,30 2006  1.287.918  27.725 2,15 2007 1.152.993 26.652 2,31 2008 1.082.057 25.498 2,36 2009 1.129.577 25.819 2,28

Przestępczość stwierdzona w województwie podlaskim na tle innych województw w latach 2000-2009 L.p. Województwo 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 1. Dolnośląskie 119.714 117.002 120.165 127.893 129.965 123.501 119.466 112.777 105.351 109.336 2. Kujawsko-pomorskie 70.194 79.154 78.154 82.979 81.017 73.551 67.604 61.183 58.966 58.572 3. Lubelskie 54.673 64.022 65.757 64.659 64.136 61.358 57.329 51.222 50.032 48.307 4. Lubuskie 41.833 43.656 43.211 43.322 42.234 39.483 38.752 38.386 37.913 37.395 5. Łódzkie 78.399 85.032 88.534 93.333 93.025 86.747 79.563 73.196 71.363 71.104 6. Małopolskie 95.672 104.470 106.208 129.312 126.953 115.179 105.630 87.006 82.445 88.216 7. Mazowieckie (z KSP) 182.421 195.651 194.149 205.581 208.600 205.990 189.162 159.857 136.522 145.274 8. Opolskie 30.549 34.397 39.083 37.989 37.256 34.637 32.628 31.788 29.014 28.058 9. Podkarpackie 34.695 44.802 49.881 50.324 48.360 43.090 41.356 37.864 38.043 38.702 10. Podlaskie 33.570 34.022 34.023 36.842 36.444 31.873 27.725 26.651 25.498 25.819 11. Pomorskie 102.114 116.646 113.672 112.533 110.587 99.594 90.182 74.297 75.171 90.751 12. Śląskie 165.766 178.189 182.623 192.702 202.189 193.415 183.620 164.685 153.214 157.522 13. Świętokrzyskie 33.160 36.356 39.063 42.565 42.462 39.944 41.074 40.561 34.606 35.619 14. Warmińsko-Mazurskie 49.413 60.461 58.604 55.970 53.476 50.234 48.926 44.876 39.364 38.841 15. Wielkopolskie 102.395 116.742 117.913 122.127 117.417 115.673 104.214 90.697 91.237 97.703 16. Zachodnio-pomorskie 72.342 79.487 72.593 68.512 67.096 64.874 60.687 57.947 53.318 58.358

Liczba podejrzanych w Polsce Liczba podejrzanych w woj. podlaskim Podejrzani w województwie podlaskim na tle liczby podejrzanych w Polsce w latach 2000-2009 Rok Liczba podejrzanych w Polsce Liczba podejrzanych w woj. podlaskim Udział w % 2000 405.275 13.154 3,25 2001 533.943 17.443 3,26 2002 552.301 18.232 3,30 2003 557.224 19.397 3,48 2004 578.059 20.207 3,49 2005 594.088 19.139 3,22 2006 587.959 17.286 2,94 2007 540.604 15.796 2,92 2008 516.626 15.222 2009 521.699 15.379 2,95

Wykrywalność przestępstw w województwie podlaskim na tle wykrywalności w Polsce w latach 2000-2009 Rok Wykrywalność przestępstw w Polsce [%] Wykrywalność przestępstw w woj. Podlaskim [%] 2000 47,8 55,8 2001 53,8 65,3 2002 54,9 66,0 2003 55,2 64,1 2004 56,2 66,6 2005 58,6 67,3 2006 62,4 69,1 2007 64,6 68,7 2008 65,9 69,0 2009 67,1

Dynamika wybranych kategorii przestępstw w woj Dynamika wybranych kategorii przestępstw w woj. podlaskim w latach 2000-2009 Rok Przestępstwa kryminalne Przestępstwa gospodarcze Przestępstwa narkotykowe 2000 29.014 2.644 450 2001 24.666 2.180 709 2002 23.732 1.922 1.412 2003 25.727 2.298 1.198 2004 24.410 2.980 1.239 2005 20.533 1.982 1.151 2006 17.424  2.077 1.073 2007 16.933 2.452 1.164 2008 15.861 2.283 910 2009 16.086 2.561 1.146

Dynamika zdarzeń w ruchu drogowym w woj. podlaskim w latach 2000-2009 Rok Wypadki Zabici Śmiertelność osób na 100 wypadków drogowych Ranni 2000 1.538 201 7,6 1.910 2001 1.407 185 1.732 2002 1.452 209 6,9 1.877 2003 1.361 215 6,3 1.742 2004 1.226 200 6,1 1.572 2005 1.185 210 5,6 1.486 2006 1.135 208 5,5 1.425 2007 1.162 1.441 2008 1.136 162 7,0 1.482 2009 1.041 179 5,8 1.353

Czyny karalne popełniane przez nieletnich oraz nieletni sprawcy w województwie podlaskim w latach 2000 - 2009 Rok Przestępstwa Sprawcy Ogółem przestępstw stwierdzonych Czyny karalne nieletnich % udziału nieletnich Osoby podejrzane ogółem Nieletni sprawcy 2000 33 570 2 347 6,9 13 154 1 891 14,3 2001 34 022 2 524 7,4 17 443 1 865 10,7 2002 34 023 1 726 5,1 18 232 1 522 8,3 2003 36 842 1 607 4,4 19 397 1 744 8,9 2004 36 444 1 515 4,2 20 207 1 831 9,1 2005 31 873 1 375 4,3 19 139 1 722 9,0 2006 27.725 1 314 4,7 17 286 1 496 8,7 2007 26.652 1 242 15 796 1 447 9,2 2008 25.498 1 044 4,1 15 222 1 342 8,8 2009 25.819 1 144 15 379 1 355

Charakterystyka poszczególnych kategorii przestępczości Przestępczość kryminalna – kradzieże cudzej rzeczy, rozboje i wymuszenia rozbójnicze, uszkodzenie rzeczy, uszczerbek na zdrowiu, bójka lub pobicie. Obecnie kradzieże samochodów stanowią tu niewielki problem. Przestępczość narkotykowa – posiadanie, handel, przemyt narkotyków. Przestępczość gospodarcza – przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa z kodeksu karnego skarbowego (w tym akcyzowe). Problem stanowi przemyt różnych towarów (papierosów, alkoholu, ikon, podrobionych ubrań markowych, kosmetyków i farmaceutyków).

Patologie na terenie województwa podlaskiego przemoc w rodzinie, alkoholizm, narkomania, wykorzystywanie dzieci (seksualne i w celu żebractwa), prostytucja i handel ludźmi, bezdomność i żebractwo.

Geneza przestępczości w województwie podlaskim położenie geograficzne województwa w obszarze przygranicznym, na trasie szlaków komunikacyjnych o charakterze międzynarodowym (migracja, przerzut ludzi oraz przemyt towarów), sytuacja społeczno-ekonomiczna województwa (wysoki wskaźnik bezrobocia, niskie zarobki, rozwarstwienie społeczne), różnice w cenach alkoholu, papierosów i paliwa, zwłaszcza na Białorusi oraz różnice cen tych towarów w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej, słaba organizacja lokalnych grup przestępczych, specyfika społeczeństwa zamieszkującego tzw. ścianę wschodnią (wysoki poziom religijności, tradycyjne wychowanie w rodzinie), struktura wiekowa ludności zamieszkującej te tereny (początek dominacji ludzi starych), wysoka efektywność podlaskiej policji.

Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców województwa podlaskiego podczas spacerów o zmroku

Skuteczność Policji w walce z przestępczością w okolicy miejsca zamieszkania

Zagrożenia jakich najbardziej obawiają się mieszkańcy Polski/woj Zagrożenia jakich najbardziej obawiają się mieszkańcy Polski/woj. podlaskiego

Przedsięwzięcia zmierzające do ograniczania przestępczości i patologii na terenie województwa podlaskiego (I) Wobec nieletnich Monitorowanie miejsc spotkań młodzieży (puby, kawiarenki internetowe, dyskoteki, kluby) oraz interweniowanie wobec przypadków spożywania i sprzedaży środków odurzających nieletnim i kierowanie wniosków do sądów dla nieletnich, a także ujawnianie czynów karalnych. Przykłady akcji: „Stop patologiom”, Festiwal Małych Form Teatralnych pn. „Dramat i tragedię pozostaw teatrowi” oraz program „Bezpieczne wakacje/ferie”, „Bezpieczna komórka”, „Bezpieczna droga do szkoły/domu”, „Wychowawca podwórkowy”.

Przedsięwzięcia zmierzające do ograniczania przestępczości i patologii na terenie województwa podlaskiego (II) Wobec dorosłych Reagowanie na problemy osób zagrożonych przemocą, w tym domową (np. „Stop przemocy”, „Program Wspierania Ofiar Przestępstw”,„Studenckie punkty informacyjne dla ofiar przemocy w rodzinie oraz członków rodzin nieletnich zagrożonych zjawiskami patologii społecznej”, „Nie będę obojętny”), alkoholizmem, narkomanią, prostytucją („Stop patologiom”), handlem ludźmi (np.„Twoje życie – Twój wybór” (kampania informacyjna przeciwko handlowi ludźmi „Nie ufaj bezgranicznie” pod hasłem: „Kto o Tobie decyduje”). Służą też przeciwdziałaniu korupcji („Stop korupcji”). Ponadto prowadzone są akcje edukacyjne wobec rodziców i opiekunów, np.: „Znajdź czas dla swojego dziecka”.

Mieszkańcy województwa podlaskiego powinni czuć się bezpiecznie Niewysoki poziom przestępczości na jego obszarze, właściwy poziom działalności organów ścigania oraz wysoki poziom zadowolenia z życia gwarantuje im życie jak u „Pana Boga za piecem”.

Dziękuję za uwagę