LOGISTYKA: Staje się tą dziedziną wiedzy, która na bazie systemów informatycznych, prowadzi do integracji organizacji, by zapewnić optymalne funkcjonowanie łańcuchów zaopatrzeniowych od momentu pozyskania surowców, przez ich przetwarzanie, dystrybucję, aż do dostarczenia finalnemu odbiorcy.

Istota logistyki: sterowanie procesami przepływu wszelkich zasobów (materiałów, informacji, surowców, wyrobów gotowych, pracowników itd.) w ramach przedsiębiorstwa, pomiędzy przedsiębiorstwem a rynkami zaopatrzenia i zbytu oraz w sieci przedsiębiorstw - w kanałach i łańcuchach logistycznych, a także integracja tych przepływów w wymiarze czasu i przestrzeni, aby: zoptymalizować koszty realizacji tych procesów, zapewnić najwyższy możliwy, przy danym poziomie kosztów, standard obsługi klienta (wewnętrznego i zewnętrznego).

Logistyka w przedsiębiorstwie powinna się koncentrować na całkowitej integracji procesów gospodarczych zarówno w układzie fazowym przedsiębiorstwa (logistyka zaopatrzenia, produkcji, dystrybucji), jak i w układzie miedzy przedsiębiorstwami, w skali krajowej, międzynarodowej i globalnej. Integracja w systemach logistycznych powinna być rozumiana jako maksymalna integracja zarówno w aspekcie przedmiotowym (strumienie informacji, materiałów i samych funkcji logistycznych), jak i podmiotowym (integracja funkcji logistycznych wewnątrz przedsiębiorstw, systemu logistycznego przedsiębiorstwa z innymi systemami, integracja współpracujących przedsiębiorstw).

Coraz częściej to nie logistyka jest traktowana jako podsystem przedsiębiorstwa, lecz przedsiębiorstwo stanowi element systemu logistycznego. Im większy zakres integracji procesów przepływów zasobów, tym większe znaczenie ekonomiczne działań logistycznych. System logistyczny ma charakter otwarty, gdyż elementy jego są w relacji z otoczeniem kształtującym działalność przedsiębiorstwa.

Systemowe podejście we współczesnej logistyce zapewnia optymalizację systemu, gdyż wszystkie elementy systemu logistycznego podporządkowane są wspólnemu, ogólnemu celowi i zmierzają do takich form współdziałania, które zapewniają pozytywną ocenę całego systemu logistycznego. Występowanie takich zjawisk jak zmiany w polityce gospodarczej i walka konkurencyjna zmusza do: oszczędności czasu, rozwoju sieci zależności w związku z wielokierunkowym charakterem powiązań gospodarczych.

Czas jest bronią konkurentów. Czas, jako składowa zarządzania logistycznego, wpływa na szybkość reagowania na sygnały z rynku, skupianiu się na kliencie, badaniu, rozwoju i wdrażaniu rozwiązań innowacyjnych oszczędzających czas. Czas jest bronią konkurentów. Ale żeby sprostać wymogom przedstawionej koncepcji logistyki i traktować ją jako otwarty system należy zwrócić uwagę na system informacyjny. Przepływ informacji w jak najkrótszym czasie służy zarówno celom decyzyjnym jak i wykonawczym.

Podstawą optymalnego systemu logistycznego jest szybka i aktualna informacja. Należy ją traktować jako czynnik produkcji, równie istotny jak siła robocza, kapitał i środki pracy. Na całościowo ujęty system logistyczny składa się: magazynowanie, przemieszczanie materiałów i wyrobów począwszy od ich stanu surowego poprzez różne etapy produkcji podzespołów, wytwarzanie i montowanie finalnego wyrobu, poprzez pakowanie, magazynowanie, transport aż po dostawę do końcowego odbiorcy oraz informacji integrującej wszystkie segmenty systemu.

Ciągłość przepływu fizycznego z uwzględnieniem wszystkich, nieprzewidzianych zdarzeń także losowych zapewnia zjawisko tworzenia zapasów. Wielkość zapasów i ich rodzaj, uzależnione są od podejmowanych decyzji. Najważniejsze funkcje procesu informacyjno - decyzyjnego: planowanie procesów logistycznych; koordynacja procesów logistycznych; monitoring i kontrola przebiegu operacji logistycznych; operacyjne sterowanie procesami logistycznymi zwłaszcza dostawami, transportem, magazynowaniem, fizyczną dystrybucją itp.

Wymienione elementy systemu logistycznego wymagają stosowania odpowiednich środków technicznych, które można określić jako infrastrukturę procesów logistycznych. Do technicznej infrastruktury procesów logistycznych zalicza się m.in.: - budynki i budowle magazynowe, - środki transportu, - maszyny i urządzenia techniczne zapewniające prace za- i wyładunkowe, - pewne rodzaje opakowań - oraz najnowsze środki i techniki informacyjne.

Koszty procesów logistycznych: Powstają one w płaszczyznach: – procesowej: powodowane poprzez fizyczny przepływ towarów, proces informacyjno - decyzyjny, infrastrukturę techniczną procesów logistycznych i proces tworzenia zapasów – i przedmiotowej: powstające w wyniku inwestowania przedsiębiorstwa w przygotowanie i realizowanie procesów logistycznych.

Istnieją także koszty logistyczne nieplanowane: ponadplanowe i pozaplanowe, np.: – utrzymania nadmiernych zapasów (magazynowania, obsługi, oprocentowania środków i kredytów); – koszty niewłaściwego transportu (nieekonomicznych partii, naruszania geografii dostaw, itp.); – straty spowodowane niewłaściwą gospodarką materiałową na przykład przestoje związane z brakiem materiału; – braki produkcyjne spowodowane przez niewłaściwe materiały; – kary za nieprzestrzeganie umów dotyczących zamówień i dostaw; – oraz niewłaściwa gospodarka odpadami użytkowymi i złomem.

Podstawowe składniki systemu logistycznego:

Podsystemy logistyczne wg przepływu towarów i informacji:

Wymiana informacji pomiędzy odbiorcą i nadawcą zaczyna się przed przepływem fizycznym dóbr, trwa równolegle z nim, a kończy się zwykle na długo po zakończeniu przepływu fizycznego. Przepływ informacji ma dwa równoległe strumienie: – wewnętrzny integruje wszystkie procesy gospodarcze wewnątrz przedsiębiorstwa w tym także w systemie logistycznym, – drugi tworzy powiązania z innymi współpracującymi przedsiębiorstwami, z innymi systemami informacyjnymi oraz z całym otoczeniem.

W drodze do integracji i kompleksowości zarządzania procesami przepływu informacji w systemach logistycznych za najważniejsze należy uznać: integrację systemów, unifikację funkcji cząstkowych systemów, dostępność do bazy danych dla wszystkich komórek organizacyjnych, upowszechnienie sposobów wizualizacji do wspomagania analizy, procesu podejmowania decyzji i ich przekazywania.

Logistyczny System Informacyjny (LIS): Przepływy informacyjne w logistyce i ich objętość stają się punktem wyjścia do rozważań na temat logistycznego systemu informacji LIS (Logistics Information System). Integracja i kompleksowość logistycznego systemu informacji LIS musi odbywać się w relacji do wcześniej wspomnianego otoczenia, które nadaje kształt działalności przedsiębiorstwa poprzez uwzględnienie w systemach informacyjnych istotnych problemów ekonomicznych, społecznych, geograficznych, kulturowych itp. Istotą logistycznego systemu informacji jest gromadzenie danych i informacji, przechowywanie, odpowiednie przetwarzanie i dystrybuowanie, prezentowanie i podejmowanie optymalnych decyzji koordynujących działania logistyczne.

Podstawowym zadaniem dla menedżera odpowiedzialnego za informatyzację systemu logistycznego w przedsiębiorstwie jest określenie zakresu rzeczowego, przedmiotowego dla tych zbiorów danych źródłowych, które mają zasadnicze znaczenie w procesach planowania i koordynacji zarządzania logistycznego, poprzez monitoring i controlling operacji logistycznych. Działalność logistycznego systemu informacji rozpoczyna się od gromadzenia danych niezbędnych w podejmowaniu decyzji. Dane dla systemu logistycznego powinny być uzyskiwane z wielu, różnych źródeł, również od wszystkich przedsiębiorstw będących podstawowymi elementami łańcucha dostaw oraz z otoczenia finansowego.

Zebrane informacje są przechowywane w zintegrowanych bazach danych przedsiębiorstw należących do łańcucha dostaw, dopełnieniem tych baz są bazy lokalne i osobiste. Ogólnie bazy danych można podzielić na bazy zewnętrzne i wewnętrzne, które na bieżąco są uzupełnianie i modyfikowanie. Aby logistyczny system informacji sprawnie działał oraz zapewniał szybkie przesyłanie i pozyskiwanie danych, musi być systemem otwartym, umożliwiającym połączenie się zarówno z sieciami lokalnymi jak i rozległymi. Ponad to system LIS jest odpowiedzialny za dostarczenie zebranych i przetworzonych danych oraz odpowiednich informacji do zespołów podejmowania decyzji na każdym szczeblu organizacyjnym.

Schemat logistycznego systemu informacji :

EDI (Electronic Data Interchange) – popularna technika wymiany dokumentów; AI – technika automatycznej identyfikacji towarów wykorzystująca kody kreskowe; MRP I (Material Requirements Planning) – Planowanie Potrzeb Materiałowych MRP II (Material Resource Planning) – Planowanie Zasobów Produkcyjnych MPS (Master Production Scheduling) – Harmonogramowanie Spływu Produkcji Finalnej DRP (Distribution Resource Planning) – Planowanie Zasobów Dystrybucji

Najważniejsze cechy zintegrowanych systemów informatycznego zarządzania ZSIZ: – kompleksowy charakter funkcjonalny - obejmuje swym zakresem wszystkie obszary działalności przedsiębiorstwa w ramach struktury funkcjonalnej, – wysoki stopień integracji danych i procesów - dotyczy wymiany danych zarówno wewnątrz przedsiębiorstwa między odpowiednimi modułami jak i z partnerami rynkowymi oraz z całym otoczeniem w skali makro i najbliższego (konkurencyjnego), – budowa modułowa i otwartość - umożliwia etapowe wdrażanie systemu, tworzenie połączeń z systemami zewnętrznymi, charakteryzuje się skalowalną architekturą (zazwyczaj klient - serwer),

– elastyczność strukturalna i funkcjonalna - zapewnia maksymalne dostosowanie rozwiązań sprzętowo - programowych w ramach struktury technicznej i funkcjonalnej do potrzeb przedsiębiorstwa chwili wdrażania systemu jak również umożliwia jego modyfikację i dynamiczne dopasowanie przy zmiennych wymaganiach i potrzebach generowanych przez otoczenie, – zaawansowanie merytoryczne - zapewnia całkowite informatyczne wspomaganie procesów informacyjno - decyzyjnych, z wykorzystaniem mechanizmów swobodnej ekstrakcji i agregacji danych, optymalizacji, prognozowania, analizowania, diagnozowania, wyboru wariantów, prezentowania, a także praktyczne oparcie systemu na koncepcjach zarządzania logistycznego,

– zaawansowanie technologiczne - gwarantuje stosowanie najnowszych osiągnięć z zakresu technologii informatycznej (sprzęt, programy, systemy operacyjne, techniki umożliwiające tworzenie zestawień, raportów, prezentacji itp.) i bieżącą modyfikację, oferuje interfejs graficzny i wykorzystanie różnych rodzajów baz danych w zależności od potrzeb z zastosowaniem najnowszych, odpowiednich narzędzi programistycznych, – zgodność z polskim ustawodawstwem, a w szczególności w zakresie rachunkowości.

Relacje między systemami informatycznymi w ZSIZ (IMIS)

gdzie: – TPD Systemy Transakcyjne Przetwarzania Danych (TPS - Transaction Processing Data Systems), zwane też Systemami Elektronicznego Przetwarzania Danych (Electronic Data Processing - EPD); – SIK - Systemy Informowania Kierownictwa (Management Informatio Systems - MIS), na tym szczeblu rozwoju często utożsamiany z Systemami Zarządzania Relacyjnymi Bazami Danych (Relational Data Base Management Sysytems - RDBMS); – SWZ - Systemy Wspomagania Zarządzania (Management Support Systems - MSS);

– SIW - Systemy Informacyjno - Wykonawcze (Executive Information Systems - EIS), utożsamiane niekiedy z Systemami Wspomagania Naczelnego Kierownictwa (Executive Support Systems - ESS); – SE - Systemy Eksperckie (Expert Systems - ES); – SWD - Systemy Wspomagania Decyzji (Decision Support Systems - DSS); – LIS - Logistyczne Systemy Informacji (Logistics Information Systems - LIS); – SSI - Systemy Sztucznej Inteligencji (Artificial Inteligence Systems - AIS), utożsamiane często z Systemami Sieci Neuronowych - SNN (Artificial Neuron Networks - ANN)

a także systemy umiejscowione nieco na uboczu: – SAB - Systemu Automatyzacji Biura (Office Automation Systems - OAS); – SKP - Systemy Komputerowego Projektowania (Computer Aided Designing - CAD); – SKW - Systemy Komputerowego Wspomagania Produkcji (Computer Aided Manufacturing - CAM); – SKI - Systemy Komputerowego Wspomagania Inżynierii (Computer Aided Engineering - CAE).

Funkcje logistycznego systemu informacji: