Nadzór nad dezynfekcją- Nadzór mikrobiologiczny 29/10/2007 - Fulda Dezynfekcja Wody Przeznaczonej do Spożycia i Urządzeń do jej Uzdatniania Nadzór nad dezynfekcją- Nadzór mikrobiologiczny Dr inż. Burkhard Wricke E-mail: wricke@tzw-dresden.de

Punkty prezentacji Zakres badań wymagany przepisami prawa Interpretacja i nadzór nad urządzeniami do dezynfekcji Nadzór nad dezynfekcją chlorem Nadzór nad dezynfekcją dwutlenkiem chloru Nadzór nad dezynfekcją promieniami UV

Zakres badań wymagany przepisami prawa Nadzór nad jakością mikrobiologiczną – badania rutynowe (Rozporządzenie ws. Wody do Spożycia) Załącznik 1 Załącznik 3 Parametr Wartość graniczna Wartość graniczna/ Wymóg E.Coli 0 / 100 ml Clostridium perfringens w tym spory 1) Enterokoki w 20°C bez anormalnych zmian Bakterie z grupy coli w 36°C 1) Wymagane jedynie w przypadku wody powierzchniowej lub przy wpływie wody powierzchniowej na wodę głębinową

Zakres badań wymagany przepisami prawa Nadzór nad powstawaniem produktów ubocznych dezynfekcji – badania okresowe (Załącznik 2, Część I i Część II) Parameter Wartość graniczna Uwagi Trihalogenmetan 0,05 mg/L Suma wykrytych i zmierzonych produktów reakcji obecnych w wodzie z kranu użytkownika, które powstają w procesie dezynfekcji lub utleniania wody: trichlorometan (chloroform), bromodichlorometan, dibromochlorometan i tribrometan (bromoform); badanie w sieci dystrybucji nie jest wymagane, jeżeli na wyjściu z wodociągu nie jest przekroczona wartość 0,01 mg/l. Bromian 0,01 mg/L Chloryn* 0,02 mg/L Po zakończeniu uzdatniania należy utrzymać najwyższą wartość chlorynu wynoszącą 0,2 mg/l ClO2. Wartość chlorynu uważa się za utrzymaną jeżeli dodane jest nie więcej niż 0,2 mg/L dwutlenku chloru. Należy mieć również na uwadze możliwość powstawania chloranów. * Lista środków dezynfekujących

Częstotliwość badań zgodnie z Rozp. ws. Wody do Spożycia z 2001r. Zakres badań wymagany przepisami prawa Częstotliwość badań zgodnie z Rozp. ws. Wody do Spożycia z 2001r. Ilość dostarczonej na obszarze zaopatrzenia (lub produkowanej) wody w m³/d Liczba pobranych prób do badań rutynowych (min. mikro-biologia) Liczba pobranych prób do badań okresowych (min. trihalogenometany ) ≤ 3 1 > 3 ≤ 1.000 4 > 1.000 ≤ 1.333 8 > 1.333 ≤ 2.667 12 . > 6.667 ≤ 10.000 36

(Federalne Pismo Zdrowotne 2001, 406 - 408 Zakres badań wymagany przepisami prawa „Zalecenia w zakresie zapobiegania skażeniu wody do spożycia organizmami pasożytniczymi“ (Federalne Pismo Zdrowotne 2001, 406 - 408 Zalecenia dotyczące przeprowadzenie badań mikrobiologicznych poprzedzających proces dezynfekcji (przy obecności Clostridium perfringens w wodzie do spożycia jak i w przypadku uzdatniania wody powierzchniowej lub przy wpływie wody powierzchniowej na wodę głębinową) przy obecności Clostridium w wodzie do spożycia lub bakterii grupy Coli/ E.Coli przed dezynfekcją – przynajmniej 20 powtórnych badań prób Podjęcie środków w celu polepszenia jakości jest niezbędne w przypadku obecności w wodzie bakterii grupy Coli/ E.Coli

Zakres badań wymagany przepisami prawa Zakres i częstotliwość badań w zakresie środków stosowanych w dezynfekcji na podstawie gemäß § 11 Rozp. ws. Wody do Spożycia z 2001r. (zgodnie z Listą środków dezynfekujących Tab. 1a) Zakres badań Częstotliwość badań Dokumentacja Uwagi Kontrola ilości (zużycia) podawanego środka dezynfekującego Raz w tygodniu Instrukcja obsługi Stały pomiar i zapis danych Kontrola stężenia substancji aktywnej w uzdatnionej wodzie Codziennie Instrukcja obsługi + wyniki badań Codzienny pomiar w ramach kontroli urządzenia prowadzony przez wykwalifikowany personel. Stały pomiar i zapis danych

Część II Listy zawiera ściśle określone normy techniczne Zakres badań wymagany przepisami prawa Lista środków uzdatniania i metod dezynfekcji § 11, s. 1090: „Stosowane metody badań powinny być zgodne z powszechnie uznanymi regułami technicznymi“ Część II Listy zawiera ściśle określone normy techniczne Normy techniczne wyznaczają kryteria nadzoru nad urządzeniami do dezynfekcji

Interpretacja i nadzór Arkusz roboczy W 290: „Urządzenia do dezynfekcji powinny być zaprojektowane i działać w taki sposób, aby gwarantowały wystarczające stężenie i czas działania środka dezynfekującego lub napromienienia przy dezynfekcji promieniami UV“

Interpretacja i nadzór Średnie stężenia i czas kontaktu/ napromienienia zgodne z Rozp. ws. Wody do Spożycia / arkuszem roboczym W 290 Chlor 0,1 mg/l chloru wolnego po 20-30 min Dwutlenek chloru 0,05 mg/l po 15 – 20 min Ozon 0,4 mg/l po ok. 10 min Promieniowanie UV napromienienie ≥ 400 J/m2  Niewystarczające przy obecności mikroorganizmów po uzdatnieniu

Interpretacja i nadzór Kontorla stężenia pozostałości przy użyciu chloru i/lub dwutlenku chloru Punkt poboru próbki musi zostać wybrany w taki sposób, aby czas kontaktu wynosił od 15 do 20 min., względnie od 20 do 30 min. (po uprzednim zapewnieniu kompletnego wymieszania). Potencjał redox umożliwia kontrolę nad ewentualnymi zakłóceniami. Przeliczenie na zawartość chloru/ dwutlenku chloru nie jest możliwe. Jednoczesne dozowanie chloru i dwutlenku chloru – norma DIN 38404-5 (Pośrednie oznaczanie stężenia chloru). Monitoring online nie jest możliwy. Należy kontrolować i udokumentować dodatkowe ilości podawanego środka dezynfekującego.

Kontrola zawartości chloru zgodnie z arkuszem roboczym W 229 Nadzór nad dezynfekcją chlorem Kontrola zawartości chloru zgodnie z arkuszem roboczym W 229 chlor wolny i chlor całkowity - oznaczanie miareczkowe i kolorymetryczne, DPD - oznaczanie jodometryczne na podstawie norm DIN EN ISO 7393-1, 7393-2 i 7393-3 Badanie musi zostać przeprowadzone bezpośrednio po pobraniu próbki. Do monitoringu online nadaje się metoda amperometryczna, pod warunkiem braku obecności środków redukujących i utleniających. Raz w tygodniu należy sprawdzać urządzenia pomiarowe metodą referencyjną zawartą w normie DIN EN ISO 7393, a w razie potrzeby kalibrować.

Kontrola stężenia dwutlenku chloru(1) Nadzór nad dezynfekcją dwutlenkiem chloru Kontrola stężenia dwutlenku chloru(1) - Dwutlenek chloru - metoda fotometryczna, DPD - norma DIN38408 - metoda amperometryczna do monitoringu online Chloryn - metoda chromatografii jonowej - norma DIN EN 12671 Wskazówka: Metody oznaczania dwutlenku chloru, chlorynu i chloranu w roztworach z reaktora zostały zawarte w normie DIN EN 12671

Kontrola stężenia dwutlenku chloru(2) Nadzór nad dezynfekcją dwutlenkiem chloru Kontrola stężenia dwutlenku chloru(2) Wymagana jest regularna kalibracja urządzeń pomiarowych. Zaleca się kontrolę urządzeniami kalibrowanymi w miejscu pomiaru. Należy mieć na uwadze maskowanie jonów chloru w przypadku jego obecności w wodzie. Przy poborze próbek do pomiaru chlorynu należy wyeliminować pozostały dwutlenek chloru. Jeżeli suma stężenia dwutlenku chloru i chlorynu po zakończeniu uzdatniania przekroczy 0,2 mg/L, należy zmierzyć stężenie chlorynu w sieci (Schmidt, 2005).

Nadzór nad dezynfekcją promieniami UV Kontrola urządzeń do dezynfekcji promieniami UV zgodnie z arkuszem roboczym DVGW W 294, Cz. 1 (1) Monitoring urządzenia należy przeprowadzić zgodnie z arkuszem roboczym DVGW W 294 Część 3 za pomocą kalibrowanych urządzeń- czujników UV. Dodatkowo – kontrola przepływu i promienników. Promienniki powinny generalnie wykazywać ten sam czas pracy. Dalsze wskazówki: arkusz roboczy DVGW W 294 Cz.1, Punkt 11. Regularna kontrola kalibrowanym radiometrem referencyjnym (zgodnym z normą) (miesięcznie przy > 100 m³/h, w innych wypadkach raz na pół roku). Przy odchyleniu powyżej 5 % wymagany jest kompensacja. Należy udokumentować datę i wartości pomiaru sprzed i po kompensacji.

Nadzór nad dezynfekcją promieniami UV Kontrola urządzeń do dezynfekcji promieniami UV zgodnie z arkuszem roboczym DVGW W 294, Cz. 1(2) Po 2 latach lub po sumie kompensacji wszystkich odchyleń > 20 % czujnik urządzenia należy poddać albo kalibracji, albo wymienić na nowy - wykalibrowany. Wszystkie prace przy urządzeniu, liczbę godzin jego pracy oraz siłę napromieniania (o ile nie rejestrowane automatycznie) należy udokumentować zgodnie z z arkuszem roboczym DVGW W 294, Teil 1.