EUROPEJSKI ROK DIALOGU MIĘDZYKULTUROWEGO Dialog międzykulturowy w kształceniu zintegrowanym opracowała Joanna Dembowa EUROPEJSKI ROK DIALOGU MIĘDZYKULTUROWEGO

Edukacja międzykulturowa Zapytani o wielokulturowość, odpowiadamy: oczywiście, my to od dawna robimy. Organizujemy w szkole dni poświecone różnym kulturom( Kluby europejskie), robimy wystawy prac uczniów, tematyczne gazetki ścienne, festiwale... To dobrze, ale czy to wystarczy? Nauka o innych kulturach, o zwyczajach dalszych i bliższych sąsiadów to tylko i aż pierwszy krok. Sama wiedza to nie wszystko. Aby prawdziwie zrozumieć otaczający nas świat, przezwyciężyć w sobie lęk przed Obcym, potrzeba kolejnego kroku. Jest nim edukacja międzykulturowa.

Dlaczego edukacja międzykulturowa? zmiany społeczne we współczesnym świecie( rozpad krajów, społeczności ) masowy napływ imigrantów z ubogich rejonów świata oraz z terenów objętych konfliktami etnicznymi czy religijnymi. rozwój systemów komunikacyjnych i informatycznych kształtowanie nowego modelu współżycia ludzi rożnych narodów, kultur i religii.

Czy polskiej szkole potrzebna jest edukacja międzykulturowa? Dziś w Polsce żyje ok. 800 tysięcy przedstawicieli innych narodowości: Ukraińcy, Niemcy, Białorusini, Litwini, Łemkowie, Ormianie, Czesi, Słowacy, Cyganie, Żydzi, Tatarzy i in. Duża ich cześć to tzw. „miejscowi” zamieszkujący w Polsce od wielu pokoleń.

Co to jest edukacja międzykulturowa? warsztat obejmujący kształtowanie postaw i umiejętności kontaktu z innymi Kształcenie w sobie kompetencji interkulturowych nie tylko w kontaktach z przedstawicielami innych kultur, ale również z osobami z naszego kręgu kulturowego którzy żyją, myślą inaczej niż my. Dotyczy zarówno kontaktów z imigrantami , osób niepełnosprawnych, osób żyjących na marginesie społecznym czy dotkniętych biedą. pozwala uczyć „do środka”, czyli od innych i z innymi.

Edukacja międzykulturowa to dobra edukacja Z A Ł O Ż E N I A:     * w każdej społeczności dochodzi do interakcji między jednostkami i grupami     * każda interakcja zmienia i wzbogaca uczestnika interakcji     * każda jednostka jest niepowtarzalna, ma swoją historię, jest twórcą kultury     * kultura jest dynamiczna – jest procesem nadawania znaczeń     * nie ma hierarchii kultur     * różnorodność jest wartością, gdyż umożliwia rozwój kultury     * uczenie międzykulturowe to praktyka, a nie teoria

C E L E:     * kształcenie obywateli kompetentnych międzykulturowo     * zwalczanie etnocentryzmu, uprzedzeń i stereotypów     * zapobieganie przemocy i agresji     * uczenie pokojowego rozwiązywania konfliktów     * uczenie otwartości i życzliwości w kontaktach z reprezentantami obcej kultury     * uczenie empatii, solidarności, pozytywnej współzależności i współodpowiedzialności     * zwalczanie postaw pasywnych     * zachęcanie do krytycznego poznawania i oceniania własnej kultury     * uczenie o tym, co ludzi łączy     * wspieranie mniejszości w jej prawach do zachowania kulturowej odrębności     * podnoszenie jakości kształcenia

J A K O Ś Ć KSZTAŁCENIA     * uczenie oparte na współpracy i współdziałaniu w grupie     * wspieranie procesu uczenia pozaakademickim doświadczeniem/historią     * zastosowanie wiedzy i umiejętności w praktycznym działaniu     * przemyślana i sprawna organizacja lekcji     * odpowiedni dobór treści zadań, sprzyjający myśleniu koncepcyjnemu     * oddanie uczniom części odpowiedzialności za proces uczenia się     * odwoływanie się do inteligencji zróżnicowanej     * podnoszenie samooceny ucznia poprzez stałe udzielanie mu wsparcia     * rola nauczyciela: obserwacja, ewaluacja, wsparcie     * nauczyciel dostrzega i reaguje na obecność stereotypów i treści sprzyjających powstawaniu uprzedzeń w podręcznikach i materiałach edukacyjnych

W dokumentach Unii Europejskiej przyjęte są następujące kryteria różnorodności: rasa kolor skóry pochodzenie etniczne, narodowość religia płeć język stopień sprawności poglądy polityczne lub inne wiek orientacja seksualna.

Kompetencje międzykulturowe Umiejętność 
komunikowania
 
się z przedstawicielami innych 
kultur: 
komunikacja 
to
 nie 
tylko 
słowa!

 Krytyczne
 myślenie 
(selekcjonowanie 
i
 analizowanie 
informacji,
 które
 do
 nas
 docierają”)
 Umiejętność 
posługiwania 
się
 językami
 obcymi
 Wrażliwość 
kulturowa
 
–
umiejętność
 aktywnego
 słuchania 
bez 
osądów
 Umiejętność
 radzenia 
sobie 
z 
nieznanym 
i 
z
 niepewnością 
(kontakty 
międzykulturowe
 nie 
są 
czasem 
łatwe ) Umiejętność 
nawiązywania
 znajomości 
i
 utrzymywania


Kategorie metod nauczania przydatne w edukacji międzykulturowej Metody poszukiwania wiedzy o innych Metody poszukiwania wspólnych korzeni Metody poszukiwania współczesnych powiązań Metody pracy ze stereotypami Metody zrozumienia i poszanowania odrębności Metody rozwiązywania problemów Metody budowania współpracy Metody poszukiwania scenariuszy przyszłości Metoda NIKE (Nauczanie interkulturowe w kontekście europejskim)

Cele NIKE to : wspólna praca patrzenie na rzeczy z różnych perspektyw umiejętność prawdziwego słuchania innych komunikowanie swojego zdania akceptowanie zmian i radzenie sobie z tymi zmianami w sposób elastyczny praca i myślenie kreatywne używanie umiejętności posiadanych przez innych...

Wnioski! Wynikiem spotkania międzykulturowego będzie poszerzona zdolność postrzegania obcych, zdolność zaakceptowania obcego jako innego i wieloznaczności z tym związanych. Być może będziemy zdolni reagować bardziej z wyczuciem, pozostaniemy otwartymi na zachowanie eksperymentalne, będziemy zdolni postawić pod znakiem zapytania własne normy kulturowe i rozwiniemy poszerzoną tożsamość kulturową.

W ocenie, na ile zbliżyliśmy się do ludzi innej kultury, pomoże nam skala dystansu społecznego Bogardusa. Zawiera ona siedem stopniowanych pytań: 1. Czy zawarłbyś małżeństwo? 2. Czy chciałbyś przyjaźnić się? 3. Czy chciałbyś pracować razem w jednej instytucji? 4. Czy chciałbyś mieć jako bliskich sąsiadów? 5. Czy chciałbyś mieć jako znajomych? 6. Czy wolałbyś, aby mieszkali w innej dzielnicy? 7. Czy wolałbyś, aby przebywali poza twoim krajem? Ilość odpowiedzi pozytywnych wskaże, na ile zdołaliśmy zmniejszyć nasz dystans społeczny z przedstawicielami obcej kultury.

Rok 2008 został ogłoszony przez Komisję Europejską Rokiem Dialogu Międzykulturowego. Obchody Roku mają na celu: poszanowanie i promocję różnorodności kulturowej zapewnienie równości szans wszystkim mieszkańcom UE i przeciwdziałanie dyskryminacji wsparcie idei solidarności i sprawiedliwości społecznej budowanie partnerskich relacji z krajami członkowskimi i z krajami spoza Wspólnoty

Podstawą działań w naszym kraju jest Strategia Polski dla Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego W dokumencie tym określono także cele i priorytety narodowe dla Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego, za które uznano: ukazanie społeczeństwu polskiemu różnych kontekstów i rozumienia wielokulturowości w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem polskiej tradycji i doświadczeń historycznych, współtworzących dziedzictwo kulturowe kontynentu ukazanie chrześcijańskich korzeni Europy oraz tradycji Polski wielowyznaniowej ukazanie lokalnych kontekstów wielokulturowości, sprzyjającej lepszemu wzajemnemu zrozumieniu mieszkańców i ich przyszłemu współdziałaniu.

Dodatkowo strategia kładzie szczególny nacisk na: działania ukazujące znaczenie zaangażowania w dialog międzykulturowy w życiu codziennym oraz podkreślanie wkładu różnych kultur i przejawów różnorodności kulturowej w dziedzictwo i sposób życia w państwach członkowskich działania sprzyjające budowie płaszczyzny dialogu i współpracy z sąsiadami Polski, a zwłaszcza z Ukrainą i Białorusią, pogłębieniu dialogu z mniejszością ukraińską i białoruską w Polsce oraz wspieraniu ruchów demokratycznych w krajach będących obecnie bezpośrednimi sąsiadami Unii Europejskiej działania realizujące ideę formalnej i nieformalnej edukacji międzykulturowej, skierowanej zarówno do dzieci i młodzieży, jak i do dorosłych.

Wymiar edukacji międzykulturowej Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji ( wspieranie na rzecz reformy i rozwoju edukacji w Polsce) http://frse.org.pl/ Uczenie się przez całe życie ( Comenius,Erasmus, Leonardo da Vinci, Grundtvig, Program Międzysektorowy, Program Jean Monet, Młodzież w działaniu (Wymiany, projekty młodzieżowe, demokracja

Podstawa programowa – Cele edukacyjne umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z innymi dziećmi, dorosłymi, z osobami niepełnosprawnymi, przedstawicielami innej narodowości i rasy,

Podstawa programowa - treści nauczania 8) obrazy z życia dzieci w innych krajach, w szczególności w kraju nauczanego języka obcego, 40) podobieństwa i różnice między ludźmi, zrozumienie a tolerancja, 48) różnorodność dziedzictwa i poszukiwań w sferze kultury, 51) rozumienie, akceptacja i tolerancja dla innych wypowiedzi artystycznych,

PRZYKŁADY DOBREJ PRAKTYKI DZIAŁANIA PRZYKŁADY DOBREJ PRAKTYKI

Projekty edukacyjne Tradycje świąt Bożego Narodzenia w różnych religiach Tydzień Tolerancji pod hasłem „Każdy jest inny” Kultura Romska Poznajemy zabytki kultury żydowskiej ( cmentarze, macewy - Święto Zmarłych, synagogi) Kultura prawosławna (cerkiew, ikona) Cudzoziemcy w Polsce (np. Wietnamczycy- religia buddyjska)

KRZYŻÓWKA GRUZIŃSKA

KRZYŻÓWKA CYGANIE

Rodzina chińska, czyli jak zorganizowany jest świat społeczeństwa "Dwa plus jeden" Standardowa chińska rodzina to, w rozumieniu Europejczyka, model "Dwa plus jeden". Czyli rodzice i dziecko. Jak funkcjonuje społeczeństwo wychowujące od trzydziestu lat jedynaków? Co zachowało się z tradycji posiadania licznej rodziny, w której najważniejszy był potomek płci męskiej, w kraju, w którym prawo zezwala na posiadanie jednego dziecka?

Opracowano na podstawie: Prezentacji Jana Bartczaka ODN Kalisz http:// frse.org.pl http:// miedzykulturowa.org.pl http:// dialog 2008. pl http:// ceo.org.pl