Antropologia społeczna Europy Europa a Ameryka Dr Janusz Mieczkowski

Robert Kagan Potęga i Raj. Ameryka i Europa w nowym porządku świata, tłumaczenie Witold Turopolski,Wydawnictwo Emka, Warszawa 2003.

Robert Kagan Amerykanie są z Marsa, Europejczycy z Wenus.

Robert Kagan Amerykanie działają w „anarchicznym hobbesowskim świecie”, w którym poszczególne narody muszą stosować siłę militarną, gdy tymczasem Europejczycy przenoszą się do świata „praw i zasad międzynarodowych negocjacji (…), postbohaterskiego raju pokoju i względnego dobrobytu, urzeczywistnienia >wiecznego pokoju< Immanuela Kanta”

„Amerykanie wola stosować przymus niż perswazje, politykę sankcji niż zachęty do poprawy postępowania, kij niż marchewkę. Chcą szybkich i stanowczych rozstrzygnięć w sprawach międzynarodowych: problemy maja być rozwiązane, zagrożenia wyeliminowane. [. . . ] coraz bardziej skłaniają się do jednostronnych działań [. . . ] mniej są skłonni do korzystania z pośrednictwa instytucji międzynarodowych [. . . ] bardziej sceptycznie odnoszą się do prawa międzynarodowego i gotowi są przekraczać jego zapisy, ilekroć uznają to za niezbędne lub nawet tylko użyteczne. Europejczycy podchodzą do problemów z większa subtelnością i wyrafinowaniem. Starają się wpłynąć na innych bardziej delikatnie, okrężnymi metodami. [. . . ] Wola pokojowe rozwiązania, przedkładają negocjacje, dyplomacje i perswazje nad przymus”.

Robert Kagan Dlaczego? Jakie są ku temu przyczyny? Historia - W Europie zawsze toczyły się wojny, natomiast USA to ideały Oświecenia (80 lat temu USA krytykowały politykę mocarstw europejskich) Realizm: kiedyś USA po prostu były państwem słabszym (i nie były w stanie stosować polityki siły), Europa odwrotnie. II przyczyna: najnowsza historia Europy (wiek XX to wiek dwóch kataklizmów-wojen, Amerykanie byli pozbawieni tego doświadczenia) Upadek ZSRR (zamiast być początkiem okresu przebudowy) stał się „początkiem strategicznej beztroski” Państwa europejskie nie były zaangażowane militarnie w konflikty zbrojne (po II Wojnie Światowej), natomiast USA tak

Robert Kagan Co dalej? Wraz z końcem Zimnej Wojny zniknął wspólny wróg, zniknęło też strategia mająca na celu wzmocnienie i zachowanie tzw. zachodniej kultury i porządku świata Zasadnicze wyzwanie dla Europy to wzmocnienie potencjału militarnego (jeśli to nie nastąpi Europa będzie ciągle zależna od USA)

Jeremy Rifkin Europejskie Marzenie. Jak europejska wizja przyszłości zaćmiewa American Dream?, tłumaczenie Witold Falkowski, Wydawnictwo Nadir, Warszawa 2005

Jeremy Rifkin Amerykanie i Europejczycy w zupełnie inny sposób postrzegają świat, dlatego też mają odmienne wizje przyszłości.

Wolność Ameryka Europa Synonim autonomii i mobilności Podstawowy cel samodzielność i samowystarczalność. Wolność jako niezależność i mobilność, które wymagają gromadzenia bogactw Europa Osobista autonomia ma niewielki sens Wolność to przynależność i dostęp do możliwie dużej liczby wspólnot. Im szerszy jest ten dostęp, im bliższe związki i relacje z innymi, tym większy jest krąg wspólnot, do których się należy. Europejczycy definiują wolność w ramach społeczności, widzą ją w przynależności, a nie w posiadaniu.

Prawa człowieka Ameryka priorytet swobód politycznych Europa prawa człowieka obejmują uwarunkowania społeczno-gospodarcze, kulturowe i środowiskowe

Sprawy socjalne Ameryka „albo płyniesz, albo toniesz” Europa Każdy Europejczyk ma zagwarantowane podstawowe warunki egzystencji. Większa społeczna redystrybucja i infrastruktura pozwala uboższym Europejczykom prowadzić bardziej zrównoważone życie.

Religia Ameryka Ostentacyjne obnoszenie się z przesadną religijnością. Przekonanie, że mogą liczyć na szczególne Boże błogosławieństwo i mają specjalne stosunki ze stwórcą. Ameryka traktowana jako „ziemia obiecana” Europa Coraz większa laicyzacja

Patriotyzm Ameryka USA najbardziej patriotyczne wśród państw uprzemysłowionych Europa Europejczycy bardziej chłodni Tożsamość Europejczyka i jego lojalność bardziej złożona (region, państwo, Europa)

Wielokulturowość Ameryka Zachwalają pluralizm kulturowy według swojej recepty Przyjmują przybyszów z zewnątrz i proponują im swój model adaptacji. Europa Wiara w zróżnicowanie kultur Różnorodność kulturowa wyżej ceniona niż asymilacja Szacunek do prawa każdego do czerpania z własnej tożsamości. Nie potrafią poradzić sobie z nowymi imigrantami.

Jeremy Rifkin Europa bardziej egalitarna, wspólnotowa oraz kosmopolityczna niż Ameryka. Europejczycy wykształcili kosmopolityczne instytucje, które krzewią pokój i współpracę między odmiennymi kulturowo, lecz zintegrowanymi gospodarczo narodami. Rozwiązywanie konfliktów według procedur państwa obywatelskiego, takich jak dyplomacja, handel i ogólnie uznawane prawo międzynarodowe. Europa atrakcyjniejszym wzorem cywilizacyjnym. Unia Europejska jako wielowymiarowy model dla całego świata

Timothy Garton Ash Wolny świat. Dlaczego kryzys Zachodu jest szansą naszych czasów?, przekład Dominika Chylińska, Wydawnictwo Znak, Kraków 2005

Timothy Garton Ash Czy twierdzenie o cywilizacyjnej odmienności Ameryki i Europy jest prawdziwe? Czy wszystkie kraje europejskie mają więcej wspólnego ze sobą wzajemnie niż z Amerykanami? Najważniejsze różnice między Europą a Ameryką grupują się wokół 6 zagadnień:

Timothy Garton Ash Religia Rola państwa Nierówność Środowisko Suwerenność narodowa Posiadanie broni i kara śmierci Ale różnice w gronie 25 państw Unii Europejskiej są ogromne Równocześnie: niebieska i czerwona Ameryka (liberalne wybrzeża oraz konserwatywne południe i centrum

Timothy Garton Ash Europa: oddzielenie religii od polityki. Europejska wiara w „formatywną zdolność państwa” do korygowania zaburzeń rynku.

Timothy Garton Ash Religia: Amerykanie bardziej religijni niż Europejczycy.

Timothy Garton Ash Rola państwa: Amerykanie uważają, że ważniejsze jest, by rząd pozostawił im swobodę w dążeniu do własnych celów. Europejczycy uważają, ze najważniejsze jest, aby rząd zagwarantował, że nikt nie będzie żył w biedzie.

Timothy Garton Ash Nierówność: Amerykanie uważają, że sukces lub niepowodzenie zależy bardziej od ich indywidualnych wysiłków. W dystrybucji dóbr w Ameryce panuje większa nierówność niż w większości krajów europejskich. Europa ma więcej „państwa opiekuńczego”.

Timothy Garton Ash Patriotyzm: Amerykanie na ogół są większymi patriotami niż Europejczycy.

Timothy Garton Ash Stosunek do broni palnej: W Ameryce wielka broni palnej, inaczej jest w Europie (za wyjątkiem Europy wschodniej i Bałkanów)

Timothy Garton Ash Praca: W Stanach Zjednoczonych można być brutalniej pozbawionym pracy, ale też łatwiej zostać zatrudnionym. Amerykanie pracują coraz więcej, większość zachodnich Europejczyków pracuje coraz mniej.

Timothy Garton Ash Badania naukowe: Ameryka wydaje znacznie więcej pieniędzy na badania naukowe i rozwój niż Europa. Amerykanie opracowują najnowsze, „najbardziej oryginalne sposoby na odbieranie ludziom życia, ale i na jego ratowanie”

Timothy Garton Ash Ameryka i większość tak różnych od siebie krajów Europy należą do wielkiej rodziny rozwiniętych, liberalnych demokracji, Ameryka jest lepsza w jednych dziedzinach, Europa w innych