Aparat naukowy Zasady konstruowania pracy pisemnej, przypisy, wykazy źródeł, literatury itp.

Konstrukcja pracy naukowej WSTĘP: stanowi „wizytówkę” całej pracy podstawowy cel to zapoznanie czytelnika z problematyką podejmowanych badań oraz z konstrukcją pracy zawartość wstępu: zdefiniowanie tematu, omówiony cel i zakres pracy, czyli jakie problemy badawcze zostaną w pracy omówione (na jakie pytania chcemy znaleźć odpowiedź) oraz co skłoniło autora do podjęcia takiej problematyki badawczej wyjaśnienie zakresu chronologicznego i geograficznego omówienie dotychczasowej literatury zagadnienia, tj. krótka charakterystyka stanu badań; omawiamy pozycje najbardziej wartościowe wraz z krótką charakterystyką ich przydatności dla badanego problemu

Konstrukcja pracy naukowej WSTĘP (cd. zawartości): omówienie bazy źródłowej: przedstawiamy i charakteryzujemy wartość poszczególnych wykorzystanych w pracy źródeł lub ich zespołów; omawiamy sposób i zakres ich dotychczasowego wykorzystania w pracach naukowych oraz przydatność dla opracowania zagadnień przedstawionych w pracy przedstawienie trudności (jeśli takie były), jakie napotkał autor w kompletowaniu literatury i podstawy źródłowej; wyjaśnić powody, z których nie udało się odpowiedzieć na wszystkie pytania badawcze omówienie metod pracy omówienie konstrukcji pracy: na ile rozdziałów została podzielona praca i krótko omówić treść poszczególnych rozdziałów

Konstrukcja pracy naukowej OPRACOWANIE: składa się z rozdziałów poświęconych poszczególnym zagadnieniom omawianym w pracy krytyczna analiza materiału źródłowego omówienie poszczególnych zagadnień w oparciu o materiał źródłowy zestawienie wyników analizy z poglądami dotychczasowej literatury na dane zagadnienie oraz ich krytyka

Konstrukcja pracy naukowej ZAKOŃCZENIE: zawiera podsumowanie postępowania badawczego zawartego w opracowaniu ogólne wnioski wyprowadzone dla poszczególnych zagadnień omawianych w pracy wskazanie postulatów badawczych

Przypisy Służą do udokumentowania tez wypowiadanych w pracy Stosuje się gdy: 1) cytujemy fragment innego opracowania 2) powołujemy się na cudze ustalenia Najczęściej w przypisie umieszczamy opis bibliograficzny publikacji lub źródła, na które się powołujemy – w przypisie inicjał imienia podajemy przed nazwiskiem autora – zawsze podajemy numer strony, na której znajduje się wykorzystana informacja Nie stosujemy ich, gdy informujemy o faktach historycznych ogólnie znanych

Przypisy Najczęściej umieszcza się je na dole strony, ewentualnie na końcu referatu (artykułu, rozdziału) Stosuje się numerację ciągłą przypisów (w pracach o niewielkich rozmiarach, np. referat, artykuł) lub numerację oddzielną dla każdego rozdziału (w pracach długich, np. praca magisterska, monografia) Każdy przypis traktujemy jak zdanie, tzn. rozpoczynamy go wielką literą i kończymy kropką Kilka publikacji w jednym przypisie rozdzielamy średnikiem

Typy i funkcje przypisów Odsyłaczowe (bibliograficzne) – odsyłają do literatury i źródeł, z których zaczerpnęliśmy konkretną informację Objaśniające – stosowane w przypadku, gdy zaistnieje potrzeba dokładniejszego wyjaśnienia jakiejś informacji, a wprowadzenie tego wyjaśnienia do głównego tekstu rozbiłoby tok rozumowania – stosowane najczęściej do podawania danych biograficznych (np. o wcześniejszej działalności danej osoby) lub przy lokalizacji małych miejscowości na mapie regionu Uzupełniające treść pracy – zawierają informacje, które nie dotyczą bezpośrednio omawianego zagadnienia, ale mogą służyć do porównania z tym, o czym piszemy – stosuje się tu wprowadzenia typu: „Szerzej zobacz (zob.):”, „Porównaj (Por.):”; po dwukropku opisy bibliograficzne

Przypisy skrócone Pełny opis bibliograficzny podaje się tylko wtedy, gdy do danej pracy odwołujemy się po raz pierwszy Jeżeli na dane opracowanie powołujemy się wielokrotnie, to używa się tzw. przypisów skróconych, które zastępują poszczególne elementy opisu bibliograficznego Oszczędność miejsca i czasu

Zasady sporządzania przypisów skróconych Wprowadzamy skróty dla tytułów czasopism, tytułów wydawnictw źródłowych lub dla nazw instytucji, w których przechowywane są wykorzystywane przez nas źródła rękopiśmienne stosuje się to tylko wtedy, gdy odwołujemy się do nich bardzo często i w różnych przypisach dodajemy do pracy wykaz skrótów

Zasady sporządzania przypisów skróconych Przykład: 1 Archiwum Państwowe w Toruniu (dalej AP Toruń), Katalog I – korespondencja m. Torunia, 17 VIII 1410 r.: list burmistrza Torunia do burmistrza Elbląga. 2 Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski (dalej KDW), t. II, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1878, nr 1083. 3 AP Toruń, Dokumenty pergaminowe, sygn. 1263.

Zasady sporządzania przypisów skróconych 2. Używamy standardowych określeń, zastępujących opis bibliograficzny lub jego elementy – określenia te mają polską lub łacińską wersję językową – wybór języka zależy od nas, ale konsekwentnie używamy określeń albo polskich, albo łacińskich

Zasady sporządzania przypisów skróconych Tamże (=Ibidem) Zastępuje cały opis bibliograficzny Jeżeli dwa przypisy następujące bezpośrednio po sobie odsyłają do tego samego opracowania, wydawnictwa źródłowego lub źródła rękopiśmiennego,

Zasady sporządzania przypisów skróconych Przykład: 1 J. Topolski, Świat bez historii, Poznań 1998, s. 135. 2 Tamże, s. 205.

Zasady sporządzania przypisów skróconych Tenże (=Idem); Taż (=Eadem) Zastępuje nazwisko autora Jeżeli w jednym przypisie zamieszczamy kilka opracowań jednego autora lub robimy to w przypisach następujących bezpośrednio po sobie

Zasady sporządzania przypisów skróconych Przykład: 1 J. Topolski, Świat bez historii, Poznań 1998, s. 205; tenże, Jak się pisze i rozumie historię. Tajemnice narracji historycznej, Warszawa 1996, s. 27. 2 Tenże, Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s. 95.

Zasady sporządzania przypisów skróconych Dz. cyt. (=Op. cit.) – skrót od zwrotu: dzieło cytowane (opus citatum) Zastępuje tytuł opracowania oraz miejsce i rok wydania Stosujemy, gdy w całej pracy wykorzystujemy tylko jedną publikację danego autora lub do momentu, gdy pojawi się inna praca tego autora (dotyczy przypisów, które nie następują bezpośrednio po sobie)

Zasady sporządzania przypisów skróconych Przykład: 1 J. Topolski, Świat bez historii, Poznań 1998, s. 205. 2 K. Pomian, Przeszłość jako przedmiot wiedzy, Warszawa 1992, s. 24. 3 J. Topolski, dz. cyt., s. 159.

Zasady sporządzania przypisów skróconych Jeżeli używamy kilku prac tego samego autora na zmianę, to zamiast określenia „dz. cyt.” stosujemy skrót tytułu (dwa-trzy początkowe słowa z tytułu)

Zasady sporządzania przypisów skróconych Przykład: 1 J. Topolski, Świat bez historii, Poznań 1998, s. 205. 2 K. Pomian, Przeszłość jako przedmiot wiedzy, Warszawa 1992, s. 24. 3 J. Topolski, dz. cyt., s. 159. 4 K. Pomian, dz. cyt., s. 35. 5 J. Topolski, Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s. 95. 6 Tenże, Świat bez…, s. 200. 7 Tenże, Wprowadzenie…, s. 45.

WYKAZ ŹRÓDEŁ I LITERATURY (=Bibliografia załącznikowa) zamieszczamy na końcu pracy ujmujemy tylko te pozycje źródłowe i opracowania, które zostały wykorzystane w pracy rozdzielamy wykaz źródeł od wykazu literatury; zaczynamy od wykazu źródeł

Wykaz źródeł jako pierwsze opisywane są źródła niepublikowane, a więc przechowywane w archiwach różnego typu oraz w bibliotekach w działach rękopisów archiwa porządkujemy alfabetycznie według ich hierarchicznej podległości, czyli najpierw wymieniamy archiwa centralne, następnie archiwa państwowe, potem oddziały archiwów państwowych, archiwa zakładowe opis źródła niepublikowanego zawiera następujące informacje: nazwa archiwum, nazwa zespołu archiwalnego, sygnatura konkretnej jednostki aktowej – zespoły z jednego archiwum porządkujemy w kolejności alfabetycznej w drugiej kolejności opisujemy źródła publikowane zamieszczając ich opis bibliograficzny w układzie alfabetycznym

Wykaz źródeł - przykład Źródła niepublikowane: Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie Akta miejskie kowalskie, sygn. Kowal 1 Akta miejskie łódzkie, sygn. Łódź 1 Archiwum Państwowe w Krakowie Akta miasta Kazimierza, sygn. K 377, K 453, K 454 Dokumenty depozytowe (wawelskie), sygn. 34, 93, 208, 262 Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Pszczynie Miasto Pszczyna, sygn. 369 Biblioteka Czartoryskich w Krakowie Dokumenty pergaminowe, nr 497, 596 Źródła publikowane: Kodeks Dyplomatyczny Małopolski, t. I, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1876. Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, t. II, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1878.

Wykaz źródeł i literatury Układ graficzny Wykaz źródeł i literatury Źródła archiwalne: Archiwum Państwowe w Białymstoku… Archiwum Państwowe w Krakowie… Źródła publikowane: Anonim tzw. Gall…. Mistrz Wincenty tzw. Kadłubek….. Opracowania: A….. B……

Materiał ilustracyjny są to wszelkiego rodzaju fotografie, rysunki, mapki – ich zadaniem jest objaśnianie i poszerzanie treści pracy, a nie tylko jej „upiększanie” wszelkie ilustracje muszą być ponumerowane i podpisane Jeżeli materiał ilustracyjny zaczerpnięty został z innego opracowania, należy podać opis bibliograficzny pracy, z której pochodzi Jeżeli materiał ilustracyjny pochodzi z archiwum, biblioteki lub ze zbiorów osoby prywatnej, należy podać właściciela zbiorów jeśli materiału ilustracyjnego jest niewiele, to dla wszystkich rodzajów stosujemy numerację ciągłą; jeśli materiału jest dużo, to oddzielna numeracja dla każdej formy ilustracji w opisie używamy skrótów; np.: Rysunek = Rys. 1. Herb Kołobrzegu. Zdjęcie = Fot. 1. Widok Zamku Książąt Pomorskich… Wykres = Wykr. 1. Sezonowość ślubów...

Materiał ilustracyjny na końcu pracy, przed spisem treści, zamieszczamy wykaz materiału ilustracyjnego w następującym układzie graficznym: Spis ilustracji: 1. Podpis pod ilustracją (nazwisko autora rysunku, zdjęcia lub mapy; opis bibliograficzny publikacji, z której przedrukowano ilustrację)………………………................................………… .str. 2. Podpis pod ilustracją ………………………………………….….str. 3. Podpis pod ilustracją …………………………………................str. ============= 1. Najstarsza pieczęć Szczecina z XIII w. (Archiwum Państwowe w Szczecinie, Zbiór tłoków i odcisków pieczętnych, sygn. 215)…………………………………………………………………10 2. Herb Szczecina z kościoła św. Jana (fot. J. Giedrys)………….12

Wykaz skrótów Skróty tytułów czasopism, tytułów wydawnictw źródłowych i nazw instytucji naukowych W kolejności alfabetycznej: najpierw skrót, potem jego rozwinięcie Umieszczany na początku lub na końcu pracy

Wykaz skrótów AA Wrocław Archiwum Archidiecezjalne we Wrocławiu AD Pelplin Archiwum Diecezjalne w Pelplinie AF Alte Folge Archiv für Sippenforschung Archiv für Sippenforschung und alle verwandten Gebiete mit Praktischer Forschungshilfe APSz Archiwum Państwowe w Szczecinie APWr Archiwum Państwowe we Wrocławiu APZG Archiwum Państwowe w Zielonej Górze CDS Codex Diplomaticus Slesiae, t. 24, wyd. K. Wutke, Breslau 1908; CDS, t. 28, wyd. K. Wutke, Breslau 1915; CDS, t. 31, wyd. E. Graber, Breslau 1925

Tabele i wykresy służą do ujmowania danych o charakterze statystycznym; nie jest to zwykła ilustracja, nie może zatem pozostać bez komentarza; musi zostać omówiona i przeanalizowana wszystkie tabele są numerowane i mają swoje tytuły – numer i tytuł tabeli umieszczone są powyżej tabeli pod tabelą umieszcza się informację o tym, skąd zaczerpnięto dane statystyczne – Źródło: „Rocznik Statystyczny 1970”, „Obliczenia własne” jeżeli tabela w całości przejęta jest z innego opracowania, podajemy pod tabelą informację w brzmieniu: cyt. za: opis bibliograficzny pracy, z której zaczerpnięto tabelę przypisy do tabel umieszcza się bezpośrednio pod tabelą, odnośniki w postaci liter albo gwiazdek (nie cyfry) na końcu pracy spis tabel