Ekonomia a ekonomia polityczna Jarosław Kalinowski

Plan prezentacji 1. Początki i rozwój ekonomii politycznej 2. Przyczyny marginalizacji 3. NEI jako fundament ekonomii politycznej 4. Renesans ekonomii politycznej 5. Współczesne problemy ekonomii 6. Ekonomia polityczna a ekonomia głównego nurtu (ekonomia ortodoksyjna) 7. Przyszłość ekonomii politycznej

Podstawowe pytanie: Co zdecydowało o powrocie ekonomii politycznej?

Początki ekonomii politycznej Ekonomia polityczna ma swoje korzenie we wczesnych stadiach rozwoju ekonomii klasycznej. Najwybitniejsi reprezentanci klasycznej ekonomii politycznej to A. Smith, J.S. Mill oraz K. Marks Ekonomia nabiera cech nauki społecznej zaczyna analizować procesy gospodarowania w znacznie szerszej skali Ważną cechą jest badanie procesów gospodarczych w powiązaniu zagadnieniami filozoficznymi, moralnymi i politycznymi.

Przyczyny marginalizacji ekonomii politycznej Jest trudniejsza od ekonomii ortodoksyjnej ze względu na jej interdyscyplinarność Klasyczna ekonomia polityczna negowała ekonomię ortodoksyjną i dążyła do wytworzenia nowego paradygmatu Ryzyko upolitycznienia (kraje socjalistyczne) Deprecjacja w środowisku akademickim

Na rozwój ekonomii politycznej znaczny wpływ miała Nowa Ekonomia Instytucjonalna. Wpływ ten jest nadal zauważalny.

Renesans ekonomii politycznej Niepowodzenia ekonomi głównego nurtu w rozwiązywaniu najważniejszych problemów społeczno-gospodarczych świata Rosnące zapotrzebowanie na wsparcie polityki ekonomicznej Dla rozwiązywanie problemów gospodarczych istotne staje się holistyczne podejście 60 lata, XX wieku przynoszą ponowne zainteresowanie się instytucjami co wpływa na powrót ekonomii politycznej

Współczesne problemy ekonomii Zawodność rynku we wszystkich aspektach Barometryczne wskaźniki (ceny, stopy procentowe) podlegają manipulacją Brak suwerenności konsumenta Problemy z internalizacją efektów zewnętrznych Praca ludzka przestaje być źródłem bogactwa (załamanie sposobu produkcji opartego o wartości wymiany )

Praktyka cen administrowanych Brak odzwierciedlenia aktualnej sytuacji ekonomicznej Powszechnie znana sztywność stawek płac i stóp procentowych (słabość związków zawodowych) Barometryczne wskaźniki

Suwerenność konsumenta Trudności w stwierdzeniu co jest dla kogo najlepsze Szeroka rola marketingu (efekt uzależnienia) Brak możliwości zgłaszania przez konsumentów popytu na niektóre dobra (łaźnie japońskie, linia autobusowa )

Efekty zewnętrzne Zatruwanie środowiska naturalnego w wyniku postępu technologicznego próby ograniczenia przez opłaty za zanieczyszczenia Problemy z internalizacją kosztów: Przykład elektrowni atomowej Przykład eksploatacji antarktydy i złóż księżyca

Karol Marks i jego spojrzenie na prace Załamanie sposobu produkcji (zawłaszczenie własnej wydajności) opierającej się na wartości wymiennej przyczyną problemów podczas wyznaczania cen czynników Problem wyceny ludzkiej pracy Trudności z wyznaczeniem krańcowych wielkości

Ekonomia polityczna a ekonomia ortodoksyjna Ekonomia ortodoksyjna Model człowieka to homo oeconomicus Mechanizm rynkowy sprowadzony do mechanizmu cenowego Procesy gospodarcze mają charakter mechaniczny Gospodarka analizowana za pomocą zamkniętych modeli. Ekonomia polityczna Wielowymiarowy model człowieka Gospodarka jako system władzy Systemowe i holistyczne podejście Ewolucyjność Podkreślenie zjawisk społecznych dla procesu gospodarowania

Zastosowanie ekonomii politycznej Wspólną cechą badań EP jest analiza porównawcza, która najlepiej wskazuje na znaczenie czynników instytucjonalno- systemowych. Wnioski z badań Rodrika: Instytucje mają decydujące znaczenie dla rozwoju Rozwój handlu i polityka handlowa mają mniejsze znaczenie dla rozwoju niż instytucje. Dobór odpowiednich instytucji jest w stanie przezwyciężyć niedogodności położenia geograficznego. Gotowość odejścia od rozwiązań ortodoksyjnych warunkiem koniecznym wprowadzenie dobrych instytucji Wejście na ścieżkę wzrostu nie musi wymagać rewolucji

Przyszłość ekonomii politycznej Neutralizacja skutków ubocznych globalizacji; Przykład rosnącego znaczenia technostruktury jako jeden z kierunków rozwoju ekonomii politycznej; Rozszerzenie badań ekonomistów na kierunki normatywne; Ekonomia polityczna jako ekonomia dobrobytu;

Ważne cytaty: Spektakularna przepaść w dochodach, jaka dzieli bogate i biedne kraje, jest centralnym problemem ekonomicznym naszych czasów (Rodrik 2003) Kryzys to okres, kiedy rozbudowa pomocy społecznej staje się konieczna, by społeczeństwo mogło prędko podnieść się po ciosach, które on zadaje (Jeffrey Sachs 2009,Tygodnik Polityka) Ekonomia to nauka ułatwiająca społeczeństwom życie (Jeffrey Sachs 2009,Tygodnik Polityka)

Dziękuję za uwagę! Koniec