Ekonomiczna teoria biurokracji TWP, III r. WNE UW

Składniki analizy Czym jest biurokracja? Administracja państwowa w strukturze władzy Biurokracja w ujęciu M. Webera Ekonomiczny model biurokracji W. Niskanena Uwarunkowania efektywności działania biurokracji państwowej Grupy interesu a biurokracja państwowa

Czym jest biurokracja? Biurokracja = administracja państwowa Pejoratywne i funkcjonalne ujęcie biurokracji Biurokracja jako zbiór jednostek ( każda z nich traktowana jest jako homo oeconomicus) podejmujących decyzje w strukturze władzy państwowej Biurokraci, będąc częścią instytucjonalnego systemu władzy, wpływają na wybory publiczne

Administracja państwowa w strukturze władzy Biurokracja jest istotnym dopełnieniem systemu politycznego, składającego się z konstytucyjnych organów władzy Agencje rządowe można traktować jako swoiste przedsiębiorstwa wytwarzające dobra i usługi publiczne Władza państwowa (organy polityczne) delegują część swoich uprawnień na rzecz biurokracji Biurokracja jest częścią rynku politycznego

Biurokracja w ujęciu Maxa Webera (1864-1920) M. Weber jest twórcą tzw. idealnego modelu (typu) biurokracji Biurokracja jako efekt racjonalnej rekonstrukcji społeczeństwa Wyłonienie biurokracji jest efektem podziału pracy, specjalizacji i racjonalizacji struktur społeczeństwa Rola i kompetencje biurokratów są ściśle określone przy pomocy pisemnie sformułowanych zasad

M. Weber (2) Procedury i regulacje określają sposoby postępowania w sprawach objętych kompetencjami biurokracji Relacje między biurokratami lub biurokratami a ich klientami mają charakter neutralny i impersonal Rekrutacja, wybór i zatrudnianie biurokratów bazuje na jasno określonych (pisemnie) kryteriach, a umiejętności kandydatów sprawdza się w drodze egzaminów Tak funkcjonująca biurokracja zapewnia zapewnia wysoką efektywność pracy biurokratów

Ekonomiczny model biurokracji W. Niskanena Relacja: biuro – rząd, jako wymiana rynkowa Model wymiany: obustronny monopol Występowanie asymetrii informacji w w/w relacji Biurokrata kieruje się maksymalizacją funkcji użyteczności (dochody pieniężne oraz pozostałe korzyści) Nadwyżka budżetowa biura (budżet minus koszty wytworzenia produktu) jako budżet dyskrecjonalny

W. Niskanen (2) Hipotezy: nadmiernej produkcji bądź zawyżonych kosztów Znaczenie systemu wynagrodzeń Proces nadzoru i kontroli biura Relacja: pryncypał – agent (mocodawca – pełnomocnik)

Uwarunkowania efektywności działania biurokracji państwowej Wzrost konkurencji w sektorze usług publicznych Częściowa prywatyzacja usług publicznych Poprawa efektywności kontroli biura Znaczenie wolnych środków masowego przekazu Zwalczanie korupcji

Grupy interesu a biurokracja państwowa Capture theories – teorie głoszące przechwytywanie agencji regulacyjnych przez grupy interesu Iron triangles: członkowie władzy ustawodawczej, biurokraci i grupy interesu Teoria pogoni za rentą (rent-seeking theory) w wyjaśnianiu relacji: grupy interesu a biurokracja państwowa