SYSTEM WYBORCZY W USA Rafał Dadura

WYBORY PREZYDENCKIE Wybory prezydenckie odbywają się w USA co cztery lata. Wybierany jest prezydent wraz z dobranym przez siebie vice prezydentem, który w razie śmierci prezydenta, bądź jego ustąpienia z urzędu obejmuje władzę (zdarzyło się tak dziewięć razy na skutek zamachów, śmierci bądź ustąpienia z urzędu). Bierne prawo wyborcze przysługuje od 35-go roku życia, czynne od 18-go.

Prawa wyborcze są chronione poprawkami: - XV: „Ani Stany Zjednoczone, ani żaden Stan nie może pozbawić ani ograniczyć praw wyborczych obywateli Stanów Zjednoczonych ze względu na rasę, kolor skóry lub poprzednie niewolnictwo.” - XIX: „Stany Zjednoczone ani którykolwiek ze Stanów nie może obywateli Stanów Zjednoczonych pozbawić praw wyborczych ani ograniczyć ich ze względu na płeć. ”

KOLEGIUM ELEKOTRSKIE K.E. to kompromis między wyborem prezydenta przez Kongres, a wyborami powszechnymi wynikający z zasady równowagi między władzą centralną a stanową. W skład kolegium wchodzi 538 elektorów. Każdy stan ma tylu elektorów ilu przedstawicieli w Izbie Reprezentantów i Kongresie. Liczba ta wynika też z liczby ludności danego stanu.

Rozkład głosów elektorskich w wybranych stanach wygląda następująco: Kalifornia - 55 Teksas - 34 New York - 31 Floryda - 27 Illinois - 21 Pensylwania - 21 Ohio - 20 Michigan - 17 New Hampshire - 4 Rhode Island - 4 Alaska - 3 Delaware - 3 Dystrykt Kolumbii - 3 Montana - 3 Vermont – 3 Wyoming - 3

Mapka wyborcza 2004: Bush - 286 głosów Kerry - 252 głosy

Oficjalnie to właśnie kolegium elektorskie wybiera prezydenta Oficjalnie to właśnie kolegium elektorskie wybiera prezydenta. Mówi o tym Artykuł II Konstytucji Stanów Zjednoczonych: „Każdy Stan wyznaczy - w sposób ustalony przez jego legislaturę - elektorów w liczbie równej łącznej liczbie senatorów i posłów do Izby Reprezentantów zasiadających z ramienia tego Stanu w Kongresie; elektorem nie może jednak zostać senator, poseł ani żadna osoba sprawująca w imieniu Stanów Zjednoczonych jakikolwiek urząd powierniczy lub odpłatny.”

George Walker Bush uzyskał ok George Walker Bush uzyskał ok. pół miliona głosów wyborców mniej niż jego rywal, Al Gore, ale więcej głosów elektorskich. Urząd objął po decyzji Federalnego Sądu Najwyższego. Po dokładnym przeliczeniu głosów okazało się, że powinien przegrać...

WYBORY DO SENATU Senatorzy wybierani są na 6 lat, a co 2 lata odnawiana jest 1/3 ich składu. Wybrana może zostać osoba, która ukończyła 30 lat, jest co najmniej 9 lat obywatelem USA i zamieszkuje w dniu wyborów w tym stanie, w którym jest wybierana. Kongres Stanów Zjednoczonych Ameryki składa się z Izby Reprezentantów i Senatu.

Wybory do Izby Reprezentantów przeprowadzane są w okręgach jednomandatowych. Skład Izby Reprezentantów liczy 435 członków. Liczba okręgów zmienia się stosownie do liczby przydzielanych stanom mandatów, która ustalana jest co dziesięć lat, po kolejnych spisach ludności. Związana z tym konieczność odpowiedniego dzielenia stanu na okręgi wyborcze i ustalania nowych granic okręgów jest często źródłem sporów pomiędzy partiami Republikańską i Demokratyczną.

Prawa wyborcze: Wymogi biernego prawa wyborczego określone zostały w konstytucji: cenzus wieku (30 lat dla senatora i 25 lat dla członka Izby Reprezentantów) i obywatelstwa (minimum 10 lat dla senatora i 7 lat dla członka Izby Reprezentantów). Czynne prawo wyborcze przysługuje od ukończenia 18-go roku życia.

WYBORY LOKALNE W USA nie ma jednolitego ustroju, jak i struktury samorządu terytorialnego. Burmistrz, o ile struktura samorządu miejskiego przewiduje taką funkcję, jest najczęściej wybierany w wyborach bezpośrednich. Poza burmistrzem w wyborach bezpośrednich jest wybierana także większość urzędników władz lokalnych, takich jak prokurator, szeryf (szef policji lokalnej), poborca podatkowy itp. Wybory na te stanowiska przeprowadza się zazwyczaj wraz z wyborami do Kongresu. Istnieje wiele modeli zarządzania samorządami terytorialnymi w USA. Do ciekawszych z nich należą:

Charlotte Samorząd miasta Charlotte ma formę rada - menedżer (council - manager). Składa się z burmistrza i 11 członków rady (wybieranych co dwa lata w listopadzie) oraz zawodowego menedżera od miasta (dyrektora administracyjnego), odpowiedzialnego za codzienne jego funkcjonowanie.

Chicago Miasto Chicago ma formę samorządu typu: burmistrz - rada (mayor- city council). Rada składa się z 50 członków wybieranych co cztery lata. Burmistrz jest szefem władzy wykonawczej, a jego podstawowa odpowiedzialność to wykonywanie obowiązków nałożonych przez miasto Chicago oraz stan Illinois.

Nowy Jork Zarządzanie miastem Nowy Jork odbywa się według modelu silny burmistrz - rada miejska. Rada miasta Nowy Jork (the New York City Council) jest ciałem legislacyjnym (uchwałodawczym) samorządu miejskiego. Składa się obecnie z 51 członków, wybieranych w jednomanadatowych okręgach wyborczych przez mieszkańców poszczególnych 51 dzielnic (districts) miasta.

CYKLICZNOŚĆ

Politycy zajmują stanowisko jak najbliższe opcji t3, gdyż ta, odpowiada większości co daje większe szanse na zwycięstwo.

Prezydenci USA w XX wieku

Dziękuje za uwagę.