Praca wzbogacona Model JDC Karaska OPP wykład 2 Organizacja pracy na stanowisku – narzędzia diagnozy i redukcji monotonii Praca wzbogacona Model JDC Karaska
Cechy pracy – podstawowe pojęcia Narzucony rytm pracy Elastyczność czasu i przerw pracy Czynniki szkodliwe – NDN, NDS Praca w ruchu ciągłym Fragmentaryczność zadan Praca precyzyjna Autonomia w pracy Wsparcie psychospołeczne
Przyczyny monotonii Związane z procesem pracy: Jednostajność procesu pracy, w tym powtarzalność czynności Jednostajność środowiska pracy (warunki pracy) Związane z reakcją pracownika: Konieczność zachowania koncentracji uwagi
Metody diagnozy monotonii Lista kontrolna pomiaru przyczyn monotonii środowiska i procesu pracy Macierz diagnozy monotonii z uwagi na organizację pracy (wg modelu pracy wzbogaconej) Ilościowy pomiar monotonii – złożoność zadania, zmienność wykonania, częstość powtórzeń Ocena monotonii dla czynności powtarzalnych
Metody organizacji pracy redukujące monotonię Rotacja pracy Rozszerzenie pracy Wzbogacanie pracy Praca zespołowa Podnoszenie autonomii w procesie pracy
Metoda pracy wzbogaconej Hackmana i Oldhama CHARAKTERYSTYKA PRACY STATUS PSYCHOLOGICZNY 1a. Zadanie - różnorodność kompetencji Sensowność pracy 1b. Zadanie – tożsamość, całość 1c. Zadanie – ważność 2. Autonomia Odpowiedzialność za pracę 3. Feedback w pracy Wiedza na temat aktualnych rezultatów
Model JDC Karaska Kombinacja trzech wymiarów: Wymagań - D Kontroli nad pracą (autonomii) – C Wsparcia psychospołecznego Zależności krytyczne: wymagania w pracy są zbyt wysokie a zajmowane stanowisko nie pozwala na modyfikację własnych warunków pracy, sytuacja staje się stresująca (wysokie napięcie i poczucie zagrożenia) wymagania są tak samo wysokie, ale organizacja pracy sprzyja pewnej autonomii - sytuacja aktywności i wyzwania
Model wymagania - kontrola (JDC) Roberta Karaska poziom wymagań – niski (↓) zakres kontroli – niski (↓) PASYWNOŚĆ poziom wymagań - niski (↓) zakres kontroli - wysoki (↑) RELAKS (niskie napięcie) poziom wymagań - wysoki (↑) zakres kontroli - niski (↓) STRES (wysokie napięcie) poziom wymagań - wysoki (↑) zakres kontroli - wysoki (↑) AKTYWNOŚĆ